A Tumein èn resultadas ulteriuras infurmaziuns davart l'istorgia dals abitadis e da la cuntrada. Durant las duas emnas passadas ha il servetsch archeologic dal Grischun analisà – ensemen cun studentas e students da l'universitad da Turitg – grondas surfatschas potenzialas che n'èn anc betg surbajegiadas, per pudair limitar meglier las zonas archeologicas. 

La pitschna vischnanca da Tumein è ina ritga chombra da stgazis archeologics. Gia l'onn 1964 avevan ins chattà – cun construir chasas d'abitar e vias sin la terrassa dal Rain situada al sid dal vegl center dal vitg – in champ da fossas cun passa 50 fossas a cremaziun che dateschan dal temp da fier pli tardiv. A chaschun da l'engrondiment da questa part dal vitg "Unterem Dorf" ha il servetsch archeologic documentà, l'ultima giada l'onn 2012, fastizs dal 4. millenni a.C. Dal medem temp enconuschan ins fastizs sin la collina Crestis. 

Per avair ina basa pli actuala che serva ad in accumpagnament archeologic en connex cun projects da construcziun futurs, han ins analisà ina gronda surfatscha da territoris potenzials en collavuraziun cun differents partenaris. L'emprim è vegnì radiografà l'areal che cumpiglia pliras hectaras cun agid da metodas geofisicalas (radar; magnetica). En questa moda èsi stà pussaivel d'avair ina invista dal terren entaifer curt temp e senza far destrucziuns e da pertschaiver en quel ils fastizs ch'èn avant maun, sco p.ex. foss da provisiuns e da rument, dentant er d'enconuscher cleramain il funs geologic. Per producir in model en trais dimensiuns dal territori è vegnida duvrada er ina drona dirigida per telecumond. 

Sin basa da questas analisas han alura las studentas ed ils students da l'universitad da Turitg perscrutà pli detagliadamain ils lieus da chat potenzials, e quai en il rom d'ina occurrenza d'instrucziun. Quai è capità cunzunt a maun da perforaziuns sin pitschna surfatscha che han explitgà la situaziun e l'extensiun sco er la vegliadetgna dals chats che giaschan en il funs. Scuvrì han las studentas ed ils students tranter auter foss preistorics subtils che cuntegnan oss d'animals e charvun da lain da fuclars sco restanzas d'ina preschientscha umana tempriva, dentant er cumprovas per edifizis d'economia istorics d'in temp pli actual. A medem temp pon vegnir determinads – sin fundament da las novas analisas – territoris pli gronds sco zonas senza chats archeologics.

La finamira principala dal project che vegn sustegnì da la vischnanca da Tumein, è quella d'enconuscher bler meglier la situaziun archeologica per pudair garantir ina planisaziun pli segira en connex cun eventuals projects da construcziun. Quest agir proactiv duai vegnir applitgà en il futur er en auters territoris dal chantun, per pudair segirar uschè bain sco pussaivel il patrimoni cultural che sa chatta en il funs dal Grischun. 
 

Infurmaziuns:
Thomas Reitmaier, archeolog chantunal, uffizi da cultura, tel. 081 257 48 60 u 076 470 19 46, e-mail: Thomas.Reitmaier@adg.gr.ch  


Gremi: servetsch archeologic dal Grischun
Funtauna: rg servetsch archeologic dal Grischun