La regenza è s'exprimida en moda decidida per il mantegniment da la regiun Moesa en l'intschess da provediment da radio "Svizra sidorientala". Ultra da quai ha ella approvà l'emprima etappa d'in project voluminus cunter privels da la natira a Zuoz.
La regiun da radio Moesa sto restar tar la Svizra sidorientala
La regenza ha prendì posiziun tar la midada planisada da l'ordinaziun davart radio e televisiun (ORTV), da l'ordinaziun davart la gestiun da las frequenzas e las concessiuns da radiocommunicaziun (OGC) sco er da l'ordinaziun davart las taxas da telecommunicaziun (OTTC). Il project da consultaziun dal departament federal per ambient, traffic, energia e communicaziun (DATEC) prevesa da digitalisar la diffusiun da programs da radio. Cun las adattaziuns proponidas vegnan stgaffidas las cundiziuns generalas per midar en moda ordinada da la tecnologia da radio analoga UKW a quella digitala DAB+. Ultra da quai vegn proponida per l'onn 2020 in'adattaziun dals intschess da provediment dals emetturs da radio e televisiun local-regiunals cun ina incarica da prestaziun.
La regenza dal chantun Grischun beneventa da promover la migraziun dals emetturs da radio existents dad UKW a DAB+. Medemamain valitescha ella la facilitaziun da l'access a DAB+ per purschiders da novs programs grazia a cundiziuns generalas pli favuraivlas en moda positiva.
La regenza refusa però decididamain ina midada proponida da la ORTV. I na po e na dastga betg esser che la regiun Moesa – cun la part principala da la populaziun dal Grischun talian – na duai betg pli appartegnair a l'intschess da provediment "Svizra sidorientala" a partir da l'onn 2020. Sco l'ulteriura populaziun dal Grischun han las Grischunas ed ils Grischuns da la regiun Moesa il dretg da survegnir infurmaziuns specificas dal chantun ed infurmaziuns local-regiunalas, en spezial er ina part minimala d'emissiuns en lingua taliana. Tenor la regenza èsi absolutamain necessari che las prestaziuns d'infurmaziun da la staziun da radio concessiunada sa refereschan a las particularitads politicas, economicas e culturalas da la regiun Moesa. Perquai vegni pretendì energicamain che la regiun Moesa restia er en l'avegnir en l'intschess da provediment "Svizra sidorientala".
Consultaziuns DATEC
In project grond per renovar ils rempars da lavinas a Zuoz
La regenza ha approvà in'emprima etappa dal project "Renovaziun dal rempar da lavinas Albanas" da la vischnanca da Zuoz e garantì ina contribuziun da maximalmain 3,67 milliuns francs als custs subvenziunabels. Il rempar da lavinas Albanas sa chatta sur il vitg da Zuoz e protegia il territori abità. Var 65 pertschient da las punts da naiv èn ovras da betun ch'èn vegnidas construidas ils onns 1950 e 1960.
Gia dapi in temp pli lung èn vegnids constatads donns vi da las construcziuns da betun en il rom da las inspecziuns annualas. Ils ultims onns èn quests donns s'augmentads uschè fitg, ch'i vegn ad esser necessari da remplazzar las construcziuns ils proxims onns. Perquai vegn il territori pertutgà segirà en in'emprima etappa cun rempars d'atschal d'ina lunghezza totala da circa 1,6 kilometers. Ultra da quai vegnan installads 5 rempars cunter cuflads (cruschs da vent). Ils custs per questa emprima etappa vegnan calculads cun 4,7 milliuns francs. Il project grond vegn realisà en 6 onns da construcziun e duai vegnir terminà l'onn 2022. Ils custs totals stimads (trais etappas) importan 7,6 milliuns francs.
©Nicolo Pitsch
Spleia surpiglia la veglia gallaria da lavinas
Tenor il conclus da la regenza vegn la veglia gallaria da lavinas per lung da la via dal pass dal Spleia exclusa per il 1. da fanadur 2017 da la rait da vias chantunalas. A medem temp vegn la veglia gallaria da lavinas cedida a la vischnanca da Spleia sco proprietad e per il mantegniment.
Fin ils onns 1950 è la gallaria da protecziun vegnida duvrada dal traffic sur il pass, sco ultim er dal traffic motorisà. Perquai ch'igl è vegnì stretg en la gallaria cun l'augment dal traffic e perquai ch'il pass è restà serrà durant ils mais d'enviern, è la gallaria da protecziun vegnida messa ord funcziun, ed ina nova via è vegnida construida directamain ordaifer la gallaria. L'ovra architectonica istorica è oz proprietad dal chantun Grischun.
Ils 25 da november 2016 ha la radunanza communala da la vischnanca da Spleia decidì da surpigliar la gallaria da lavinas al pass dal Spleia. La vischnanca da Spleia è uschia sa declerada pronta da mantegnair la gallaria da lavinas en l'avegnir sco part da la via Spluga. Per quest motiv garantescha la regenza a la vischnanca ina contribuziun unica da 300 000 francs per il mantegniment futur. Quests custs avess il chantun oramai stuì impunder per ina renatiralisaziun teoretica.
Augment dal pais maximal sin differentas vias chantunalas
Sin tschintg vias chantunalas vegn il pais maximal fixà da nov suenter la renovaziun da las vias e tenor il conclus da la regenza. Sin il traject Preda – fortezza pass da l'Alvra da la via da l'Alvra (district Samedan) poi vegnir charrà da nov cun 18 tonnas empè dad 11 tonnas.
Sin las suandantas vias chantunalas da colliaziun vala da nov in pais maximal da 32 tonnas empè da 18 tonnas: via da Sent (district Scuol), traject Sent – Crusch, via da la Lumnezia (district Glion), traject Degen – Vrin e via da Vrin (district Glion), trajects Vrin – Vrin Dado e Vrin – Sogn Giusep.
Sin il traject menziunà da la via da Sent e sin il traject Vrin – Sogn Giusep da la via da Vrin vegn plinavant augmentada la ladezza maximala a 2,55 meters.
Gremi: regenza
Funtauna: rg chanzlia chantunala dal Grischun