Pervia dal grond dumber da selvaschina d'ungla e pervia da sia influenza regiunalmain fitg gronda sin il guaud e sin culturas agriculas vegn il squitsch da chatscha sin tschiervs e sin chavriels augmentà fitg ferm en tschertas regiuns, en singulas regiuns er sin ils chamutschs. Per la chatscha auta da quest onn vegni cuntinuà en ina furma optimada cun l'avertura cumpletta respectivamain parziala da differents asils da selvaschina sco mesira supplementara per augmentar la preda.
Grazia a la buna preda da l'onn 2019 e dals onns precedents ha il dumber da tschiervs pudì vegnir stabilisà u reducì levamain, e quai malgrà il pitschen dumber d'animals disgraziads l'enviern passà. Tut en tut èn vegnids dumbrads 11 670 tschiervs (2019: 13 298). Ils motivs per las cifras pli bassas èn segiramain stads las cundiziuns da dumbraziun pli difficilas, chaschunadas da la marschauna che ha cumenzà baud, l'immigraziun pli pitschna pervia da l'enviern miaivel ed ils dumbers da tschiervs pli bass en tschertas regiuns. Sin basa dal material da datas avant maun poi vegnir fatg quint questa primavaira cun in dumber levamain pli pitschen da circa 16 300 tschiervs (2019: 16 500). Cuntrari a la populaziun da tschiervs n'è il dumber da chavriels betg dumbraivel. Pervia da quai vala la preda da bucs il settember sco indicatur per il dumber e per la planisaziun da la chatscha da questa spezia da selvaschina. Tar il dumber da chamutschs e da capricorns para la situaziun d'esser stabila.
Chatscha prioritara en territoris cun gronds conflicts tranter il guaud e la selvaschina
En territoris cun gronds conflicts tranter il guaud e la selvaschina, en spezial en regiuns, nua che l'aviez crescha, resta la finamira quella, da reducir vinavant il dumber da tschiervs e da chavriels. Tar questas duas spezias d'animals che sa multiplitgeschan fermamain, ston las populaziuns vegnir reguladas cun sajettar animals feminins. En tut las regiuns cun gronds conflicts tranter il guaud e la selvaschina è la quota d'animals feminins che sto vegnir sajettada tenor il plan da prelevaziun, vegnida augmentada tar ils tschiervs. Tut en tut è il plan da prelevaziun tar ils tschiervs cun 5560 animals il medem sco l'onn precedent. Tar ils tschiervs èn plinavant vegnidas fixadas – ultra da las chatschas prioritaras vertentas – novas chatschas prioritaras en las regiuns parzialas Tumleastga e Surses. Per ils chavriels po il Departament d'infrastructura, energia e mobilitad (DIEM) da nov augmentar regiunalmain ils plans da prelevaziun per la chatscha dal november e dal december, sche la situaziun dals donns da selvaschina en il guaud pretenda quai. Malgrà il svilup sensibel dal dumber ston er ils chamutschs vegnir regulads pli fitg en tschertas regiuns da guaud. Ultra dals territoris gia existents cun ina chatscha prioritara vegn intensivada da nov la chatscha sin chamutschs en ils guauds da protecziun da las vischnancas da Bravuogn Filisur e da Surses e quasi en tut il district da chatscha XI Signuradi-Partenz.
L'avertura resp. l'avertura parziala da differents asils da selvaschina vegn cuntinuada en ina furma optimada grazia a las enconuschientschas ch'ins ha fatg ils ultims onns. Quellas duain gidar vinavant a maximar la preda da chatscha auta. Quest onn han las chatschadras ed ils chatschaders ultra da quai la pussaivladad da sajettar durant ils ultims quatter dis da chatscha tschiervs lantschets – independentamain da la lunghezza da las cornas.
Scumond da duvrar ballas cun plum
Restanzas da plum en l'ambient pon chaschunar tissientadas, oravant tut tar utschels da preda. Pervia da quai è vegnì fatg in scleriment detaglià ils ultims onns davart l'effect da la muniziun grischuna dal caliber 10,3 mm, per eruir las pussaivladads da midar a muniziun senza plum. L'evaluaziun ha mussà che gia ina gronda part da las chatschadras e dals chatschaders grischuns dovra muniziun senza plum. Ultra da quai èsi vegnì constatà areguard l'aspect da la segirezza ed ord vista da la protecziun dals animals ch'i na dat naginas differenzas signifitgantas tar l'effect concernent ils materials da la muniziun. Uschia èn ademplidas las premissas per scumandar ballas cun plum. Il scumond vegn realisà immediatamain cun in termin transitoric d'in onn fin il 1. da settember 2021.
Infurmaziuns:
Hannes Jenny, vicemanader da l'Uffizi da chatscha e pestga dal Grischun, tel. +41 81 257 38 92, e-mail Hannes.Jenny@ajf.gr.ch
Gremi: Uffizi da chatscha e pestga
Funtauna: rg Uffizi da chatscha e pestga