Da mentoring e sustegn independent d'ina partida fin a novs models da manar ina vischnanca – il project «PROMO Femina» mussa a maun da passa 120 mesiras, co che las dunnas chattan pli facilmain access ad uffizis politics. In instrument online ed in studi mussan a las vischnancas, a las partidas localas ed a las raits, co ch'ellas pon sustegnair dunnas engaschadas d'entrar e restar en la politica communala. Il project da la Scola auta spezialisada dal Grischun è vegnì realisà en collavuraziun cun ils chantuns Grischun, Appenzell Dador, Son Gagl, Vallais e Turitg.

Actualmain vegnan mo stgars in quart da tut ils sezs en las executivas communalas svizras occupads da dunnas. In zic meglier guarda la situaziun ora en ils parlaments communals. La raschun per questa sutrepreschentanza da las dunnas n'è betg ina discriminaziun sistematica, mabain la purschida memia pitschna da candidatas.

En il rom dal project «PROMO Femina» ha il Post da stab per l'egualitad da las schanzas ensemen cun il Center per management d'administraziun da la Scola auta spezialisada dal Grischun (SASGR) e cun quatter ulteriurs chantuns examinà quest fenomen. En numerus lavuratoris han las represchentantas dal chantun e las perscrutadras ed ils perscrutaders da la Scola auta spezialisada dal Grischun ensemen cun politicras communalas, dunnas interessadas politicamain, expertas ed experts discutà ils motivs per la stgarsa represchentanza da las dunnas en las autoritads communalas e sviluppà pussaivlas propostas da soluziun.

Cun bun 100 participantas e participants en il chantun Grischun, Vallais, Son Gagl, Turitg ed Appenzell Dador represchentan ils resultats ina gronda part da la populaziun. Sulettamain en il Grischun han prendì part l'atun 2021 var 60 participantas e participants a trais inscunters da rait regiunals a Puntraschigna, Seewis e Glion. «Il basegn da dunnas da sa barattar davart experientschas è enorm», constatescha Barbara Wülser, manadra dal Post da stab per l'egualitad da las schanzas dal Grischun. Dunnas en la politica, quai saja fin ussa oravant tut in tema da dunnas. «Igl è nairas uras da transfurmar il tema ad ina dumonda da l'entira societad.» Las vischnancas dovrian la cooperaziun dals umens e da las dunnas.

Resultada è ina plattafurma online sut promofemina.fhgr.ch, nua ch'i vegnan tranter auter illustradas e descrittas passa 120 mesiras cun exempels da la pratica. Questas mesiras sa drizzan a vischnancas, a partidas localas ed a raits (da dunnas). Tranter auter duain ellas cumplettar mancanzas da savida davart la politica communala, deliberar dunnas indecisas da la tema d'ina candidatura e meglierar la cumpatibilitad temporala da la famiglia cun la professiun. Da l'autra vart chattan ins sin la pagina d'internet dal project tips e trics, infurmaziuns davart la politica communala e videos per dunnas interessadas. Questas infurmaziuns duain facilitar l'entrada en la politica communala e pussibilitar quella en moda nunbirocratica. Sin plaun communal datti numnadamain in basegn da cumpensaziun. Quai cumprovan las pli novas cifras dal studi per divers uffizis communals.

Il Vallais e l'Appenzell Dador èn in pass ordavant
Il studi da «PROMO Femina» cumpiglia las 482 vischnancas dals chantuns participads cun lur executivas e legislativas communalas, cun las cumissiuns da revisiun da quints resp. da gestiun sco er cun las autoritads da scola. La quota da las dunnas en las autoritads communalas per la fin da l'onn 2021 variescha schizunt fermamain, tut tenor chantun, uffizi politic e structuras communalas (cf. tabella). La quota media da las dunnas variescha tranter 18,7 pertschient en las cumissiuns da revisiun da quints en il chantun Turitg e 61 pertschient en las autoritads da scola en il Vallais. Tut en tut sa preschenta la surtrepreschentanza feminina il pli evidentamain en las cumissiuns da revisiun da quints e da gestiun (quota da 23 %, media da tut las vischnancas) sco er en las executivas communalas (quota da 25 %). Questa ultima quota n'è strusch sa midada dapi l'onn 2016. Percunter domineschan las dunnas en las autoritads da scola – cun ina quota da 55 pertschient, guardà sur tut las vischnancas. Guardà sur tut ils uffizis communals occupan las dunnas en ils chantuns Vallais ed Appenzell Dador 42 pertschient resp. 40 pertschient dals sezs, suandads dals chantuns Turitg (33 %), Grischun (32 %) e Son Gagl (31 %). 

Malgrà dunnas cun potenzial resta la recrutaziun difficila
En la politica svizra han las vischnancas vinavant ina posiziun impurtanta. Las decisiuns che vegnan prendidas sin plaun local influenzeschan il pli ferm la vita quotidiana. Pervia da la prontezza tendenzialmain diminuinta da la populaziun da surpigliar in engaschament formal u en uffizi d'onur, fa l'occupaziun dals uffizis communals quitads. Procurar en quest cas per remedura, po ina facilitaziun per las dunnas d'entrar en uffizis politics. Per quest intent è avant maun potenzial. Correspundentamain è il project da perscrutaziun da la SASGR er orientà al rinforzament dal sistem da milissa che ha fermas ragischs en Svizra. Da quai profitan er l'economia e la societad civila.
En il champ da perscrutaziun da las activitads da milissa e voluntaras sa fatschenta il Center per management d'administraziun da la SASGR cun il punct da contact tranter las vischnancas e la lavur voluntara e sviluppa novas propostas per augmentar il potenzial da l'activitad voluntara e da sias prestaziuns a favur da las vischnancas. Quai cun la persvasiun che bleras prestaziuns da las vischnancas na fissan betg pussaivlas senza l'engaschament da persunas singulas, d'uniuns e d'organisaziuns. Persunas voluntaras e persunas cun occupaziun accessorica gidan a mantegnair ed a sviluppar vinavant il patrimoni social e cultural sco er ad augmentar la qualitad da viver en las vischnancas.

Dapli infurmaziuns:

PROMO Femina

Agiunta:

Maletg da titel dal project da la Scola auta spezialisada dal Grischun

Fotografia agiuntada:

©Chantal Wernli

Infurmaziuns:

• Barbara Wülser, manadra dal Post da stab per l'egualitad da las schanzas, tel. +41 81 257 35 71, e‑mail Barbara.Wuelser@stagl.gr.ch
• Ruth Nieffer, docenta e responsabla per il project, Center per management d'administraziun, Scola auta spezialisada dal Grischun, tel. +41 81 286 39 18, e‑mail Ruth.Nieffer@fhgr.ch

Responsabladad: Post da stab per l'egualitad da las schanzas per dunnas ed umens