La Regenza ha concedì ina contribuziun chantunala da maximalmain 665 403 francs a l'Auto Da Posta SA per finanziar ils custs supplementars che resultan da l'electrificaziun da tschintg bus locals che vegnan a circular en las vischnancas da Flem, Laax e Falera. En il chantun Grischun èn las vischnancas responsablas per il traffic local. L'Auto Da Posta SA ha elavurà quest project per incumbensa da las vischnancas.

Sin fundament da la revisiun totala da la Lescha davart il traffic public en il chantun Grischun (LTrP) ch'è vegnida concludida dal Cussegl grond durant la sessiun d'avust 2022 e ch'è entrada en vigur il 1. da schaner 2023, èsi pussaivel da promover cun contribuziuns chantunalas tecnicas da tracziun alternativas en il traffic public. La promoziun sa basa sin la Strategia da clima dal Grischun che la Regenza ha deliberà l'onn 2015 sco er sin il Plan d'acziun Green Deal per il Grischun (AGD) che definescha sco accent d'acziun tranter auter «Augmentar l'effizienza energetica e reducir l'utilisaziun da resursas, per exempel tras bus electrics». L'electrificaziun da tschintg bus locals gida a reducir il dioxid carbonic en il sectur da traffic e vegn perquai finanziada sur il credit d'impegn AGD ch'è vegnì concludì dal Cussegl grond.

Per il project digital «Pachet d'automatisaziun en il sectur da sanadad» ha la Regenza concedì a la Fundaziun Ospital chantunal dal Grischun ina contribuziun chantunala da 2,51 milliuns francs en il rom da la Lescha davart la promoziun da la transfurmaziun digitala en il Grischun. Per il project èn budgetads custs d'investiziun e da manaschi da tut en tut var 7,72 milliuns francs.

Blers secturs dals fatgs da sanadad, tranter auter er la tgira e la medischina, èn confruntads cun problems da resursas e cun ina mancanza da persunas spezialisadas. Savens è la chargia da lavur tar las medias ed ils medis fitg gronda, er pervia da lavurs administrativas. Pervia dal squitsch da custs e pervia da las pretensiuns adina pli autas ston ils process vegnir optimads er en il support ed en l'administraziun. Cun quest project digital vegnan tals process automatisads ed er rendids pli effizients en tut ils secturs dals fatgs da sanadad. Ina software per Robotic Process Automation (RPA) duai gidar a cuntanscher questa finamira. Cun RPA fan las persunas participadas programs da computer (bots), che pon alura emprender, imitar ed exequir process da fatschenta sin basa da reglas.

Ulteriuras infurmaziuns:https://grdigital.digital/

La Regenza ha fixà la valur dals puncts da taxa TARMED per indemnisar las prestaziuns ambulantas en ils ambulatoris dals ospitals dal chantun Grischun a 0.90 francs, quai retroactivamain a partir dal 1. da schaner 2019. Fin ussa importava questa valur 0.83 francs.

Cun auzar la valur dals puncts da taxa ston las assicuranzas obligatoricas da malsauns conceder indemnisaziuns pli autas als ambulatoris dals ospitals en il chantun Grischun per las prestaziuns che tals furneschan en il sectur ambulant.

La Regenza ha approvà parzialmain la revisiun totala da la planisaziun locala dad Arosa, che la vischnanca aveva concludì ils 28 da november 2021.

Las reducziuns da la zona da construcziun, fatgas da la vischnanca dad Arosa, correspundan tut en tut al princip dal svilup dals abitadis vers anen tenor la Lescha federala davart la planisaziun dal territori. Però ha la vischnanca laschà star en la zona da construcziun differentas parcellas a l'ur da l'abitadi, senza preschentar ina motivaziun suffizienta per questa decisiun. Per quest motiv è la revisiun vegnida refusada parzialmain e returnada a la vischnanca per laschar repassar. Tras l'approvaziun parziala contribuescha il chantun a la segirezza giuridica en vista ad eventualas proceduras per permissiuns da construcziun, perquai che la zona da planisaziun che sto vegnir relaschada da la vischnanca, sa restrenscha a las surfatschas refusadas. Uschia vegn debloccada la situaziun entaifer l'abitadi coerent existent, e la vischnanca po cuntinuar cun sia finamira da mobilisar terren da construcziun e da densifitgar l'abitadi vers anen.

© Comet Photoshopping ScRL, Dieter Enz

La Regenza finanziescha la part chantunala da 20 pertschient als custs da las mesiras d'urgenza per la protecziun da muntaneras durant la stagiun d'alp 2023.

Er il parlament federal metta a disposiziun per l'onn 2023 mesiras d'urgenza per rinforzar la protecziun da muntaneras. Per quest intent ha el deliberà in credit da 4 milliuns francs. Quel duai sustegnair ils manaschis d'alpegiada er durant la stad 2023, per pudair porscher ina protecziun maximala da las muntaneras, uschenavant ch'i n'è betg pussaivel da regular ils lufs supplementarmain cun mesiras preventivas. La Confederaziun surpiglia 80 pertschient dals custs, premess ch'il chantun surpiglia 20 pertschient.

Pervia da l'augment svelt dal dumber da lufs è l'agricultura dumandada da prender e da realisar ulteriuras mesiras per la protecziun da las muntaneras da muvel manidel. Senza la protecziun da las muntaneras n'èsi betg pli pussaivel da cultivar las surfatschas en il territori da muntogna ed en spezial sin las alps. Perquai ha il chantun Grischun prendì gia baud mesiras per extender la protecziun da muntaneras e per sustegnair las persunas pertutgadas.

La Regenza ha approvà in project da la vischnanca da Surses per construir ina nova via da guaud ch'è charrabla cun camiuns da la vart sanestra da la val. Il project duai vegnir realisà entaifer 3 onns e cumpiglia la construcziun d'ina nova punt sur la Gelgia tar la resgia da Tinizong, la demontascha da la punt veglia sco er la construcziun d'ina via da guaud d'ina lunghezza da var 1,6 kilometers davent da la punt nova fin a l'anteriura resgia da la vischnanca da Savognin en il territori Sur Sarons. Tenor il Plan per il svilup dal guaud 2018+ Grischun Central/Moesano vala quest intschess sco territori d'avertura prioritar cun potenzial d'optimaziun.

Cun sia capacitad da chargia relativamain pitschna e cun ses vial stretg na correspunda l'avertura existenta betg pli a las pretensiuns d'ozendi. Racoltar e transportar davent laina è oz pulit pretensius en tschertas parts dal territori, perquai ch'il diever da sistems ferms ed effizients per racoltar laina è restrenschì. Cun l'avertura actuala dal guaud vegn plinavant ina part considerabla da la laina transportada tras il vitg da Savognin per la manar or dal territori dal project fin a la via principala. Ils custs totals da quest project èn budgetads cun var 3,6 milliuns francs. La Regenza ha garantì ina contribuziun chantunala da circa 2,77 milliuns francs a la vischnanca da Surses.

 

Dapi l'onn 2007 conceda la Regenza meds finanzials da la finanziaziun speziala (FS) Lottaria naziunala per garantir il salvament da ruinas en il chantun Grischun. Fin oz èn vegnids sustegnids tras quai tut en tut 51 differents projects. Tut ils projects èn vegnids elavurads, survegliads ed exequids da persunas spezialisadas cumprovadas. Las etappas da project vertentas han mussà ch'ina finanziaziun da questas lavurs da sanaziun da ruinas da chastels cun daners da la FS Lottaria naziunala è efficazia e cunvegnenta. Ultra da quai è anc adina avant maun il grond basegn da sanar ruinas.

La Regenza ha perquai decidì da cuntinuar cun il project. Per las contribuziuns en il rom dal nov project ordinari «Salvament da ruinas en il chantun Grischun» metta ella a disposiziun in credit general dad 1,75 milliuns francs or da meds da la FS Lottaria naziunala. Ils pajaments annuals vegnan limitads a maximalmain 350 000 francs, cun resalva da l'approvaziun dal credit tras il Cussegl grond.

Ruina Neu-Aspermont a Jenins, ruina Lichtenstein a Cuira (stadi precedent, vegn salvada en il rom da la nova etappa dal project) | © Archiv da la Tgira da monuments dal Grischun