Durant la sessiun da december 2018 aveva il Cussegl grond tractà l'emprim rapport davart las structuras communalas. La Regenza aveva declerà, ch'ella prevesia da far in segund rapport suenter 5 onns. Quest segund rapport è ussa avant maun e vegn tractà dal Cussegl grond en la sessiun da december. Al Cussegl grond vegnan suttamessas tschintg dumondas strategicas. Adattaziuns da leschas u da la strategia na vegnan betg proponidas.

En l'emprim rapport davart las structuras communalas aveva la Regenza mussà, co che las structuras dal chantun Grischun èn sa midadas entaifer stgars duas decadas. L'onn 2001 existivan anc 212 vischnancas. Il mument da l'emprim rapport eran quai mo pli 106. Dapi lura è il dumber sa reducì vinavant ed importa actualmain anc 101 vischnancas. A medem temp hai er dà ina reducziun marcanta dal dumber da vischnancas burgaisas sco er da las furmas da la collavuraziun intercommunala. Che la gronda dinamica da fusiun dals ultims 20 onns perda ses schlantsch, na fa betg surstar la Regenza.

«Controlla da las fusiuns» mussa per gronda part resultats positivs
Sco instrumentari essenzial per mesirar l'effect da las fusiuns, è vegnida applitgada per quest rapport per la segunda giada l'uschenumnada «controlla da las fusiuns» da la Scola auta spezialisada dal Grischun (SASGR). Cun la participaziun da l'Uffizi da vischnancas dal Grischun (UV) sco er cun ils posts spezialisads correspundents dals chantuns Argovia, Berna, Glaruna e Turitg ha il Center per management d'administraziun (CMA) da la SASGR sviluppà in set d'indicaturs che gida ad eruir – a maun d'ina metoda scientifica – l'effect da las fusiuns ch'èn vegnidas realisadas. Quest instrument è vegnì adattà a las relaziuns dal chantun Grischun. Da la segunda applicaziun da la «controlla da las fusiuns» per las vischnancas che han fusiunà ils onns 2008 fin 2016, resultan infurmaziuns davart ils effects a media fin a lunga vista. Per las fusiuns ch'èn vegnidas realisadas pir suenter l'onn 2016, è vegnida fatga in'emprima retschertga da datas.

La retschertga mussa per gronda part resultats positivs:

• La situaziun organisatorica e finanziala da las vischnancas fusiunadas en il chantun Grischun pon ins designar en general sco buna.
• L'interrogaziun da la populaziun mussa ina cuntentientscha remartgabla da las abitantas e dals abitants. Las persunas interrogadas sa sentan bain en lur vischnancas.
• En tut las set vischnancas, nua che la retschertga è vegnida fatga per l'emprima giada, chattassan ins er anc oz maioritads stabilas per las fusiuns.

Ils resultats da la «controlla da las fusiuns» conferman la tendenza da l'emprima evaluaziun da l'onn 2017.

La strategia da «bottom up» è anc adina raschunaivla e realistica
La strategia ch'il chantun ha tschernì per las fusiuns da vischnancas – numnadamain che las singulas vischnancas duain votar davart ina fusiun – è tenor l'avis da la Regenza l'unica via pratitgabla en il Grischun. Ina midada da strategia n'è betg inditgada, er sche la dinamica da fusiun na vegn strusch pli a s'intensivar. Tenor la basa legala vertenta pudess la Regenza disponer tractativas da fusiun, sch'ina vischnanca avess difficultads finanzialas, persunalas u organisatoricas. Fin ussa n'ha ella dentant anc mai fatg quai. Ella preferescha plitost la cussegliaziun ed il sustegn tras il chantun.

Fitg buna situaziun finanziala ed organisatorica da las vischnancas grischunas
Er grazia a las fusiuns realisadas ed als meds da promoziun pajads sa preschentan las vischnancas grischunas tut en tut en ina situaziun finanziala fitg buna. Quai mussan las evaluaziuns dals quints annuals. Malgrà grondas investiziuns en l'infrastructura communala da furmaziun, da traffic, da provediment e da dismessa han ins cuntanschì ils ultims onns in svilup positiv. La tema che la pandemia da corona haja ina influenza negativa sin ils quints annuals da las vischnancas, n'è betg daventada realitad. Grazia a la promoziun chantunala po il pe da taglia da las vischnancas fusiunadas vegnir concepì en moda attractiva. Ils pes da taglia inizials èn persistents e pon almain vegnir mantegnids u pon eventualmain schizunt vegnir reducids. Las fusiuns han er effects organisatorics. En las autoritads communalas na datti oz strusch pli posts ch'èn vacants durant in temp pli lung.

Il conto per il retgav or da la vendita da terren n'ha nagina giustificaziun objectiva pli
Il conto per il retgav or da la vendita da terren (CRVT) è in conto d'impegn en l'agen chapital da la vischnanca politica. El sto vegnir alimentà suenter in'alienaziun da facultad d'utilisaziun (alps, pastgiras u guaud). Là, nua ch'in CRVT confurm a la lescha exista insumma, è l'applicaziun en la pratica fitg differenta. Savens han las vischnancas politicas difficultads d'eruir, sch'ina alienaziun cumpiglia (anteriura) facultad d'utilisaziun. La Regenza è da l'avis, ch'ins possia en il futur desister da far apports en il CRVT. Entaifer in temp transitoric da 15 onns duajan ils CRVT existents vegnir consumads, e quai tenor las reglas actualas, q.v.d. tenor in intent specific e cun il consentiment da las vischnancas burgaisas.

La refurma dal territori è vegnida realisada cun success
Las 11 regiuns han remplazzà il 1. da schaner 2016 las 14 corporaziuns regiunalas, ils 11 districts ed ils 39 circuls sco corporaziuns da dretg public. L'interrogaziun da las commembras e dals commembers da las conferenzas da las presidentas e dals presidents sco er dals mainagestiun da las regiuns demussa in maletg positiv da la concepziun actuala. En l'emprim rapport davart las structuras communalas aveva la Regenza constatà, che la refurma dal territori saja vegnida realisada cun success. Questa constataziun vegn tenor la Regenza ussa confermada. Per entant na datti nagin basegn d'agir per adattar il dretg en il sectur da la concepziun organisatorica da las regiuns. A media vista pudess la Regenza dentant s'imaginar da reponderar la dumonda da perimeter e d'adattar las 11 regiuns dad oz. Anc betg decider definitivamain na vul la Regenza davart eventualas adattaziuns dal dretg en il sectur da la giustia (dretgiras regiunalas). Quest sectur na vegn dentant betg tractà en il rapport davart las structuras communalas qua avant maun.

Aguinta:

Missiva

Infurmaziuns:

• Cusseglier guvernativ Martin Bühler, schef dal Departament da finanzas e vischnancas, tel. +41 81 257 32 01 (cuntanschibel da las 14.00 fin las 15.00), e‑mail Martin.Buehler@dfg.gr.ch
• Simon Theus, vicemanader da l'Uffizi da vischnancas, tel. +41 81 257 23 87, e‑mail Simon.Theus@afg.gr.ch

Responsabladad: Regenza