Il quint chantunal 2023 serra cun in surpli dal retgav operativ allegraivlamain aut da 120,5 milliuns. Quai rinforza la bilantscha e consolidescha la situaziun finanziala solida dal chantun. L'agen chapital a libra disposiziun s'augmenta per 122,7 milliuns sin 858,0 milliuns. Cumpareglià cun il resultat da record 2022 (+215,9 miu.) sa reducescha il surpli operativ per 95,4 milliuns. Il resultat total serra cun +162,4 milliuns (onn avant +205,6 miu.). La mancanza da la distribuziun dal gudogn da la Banca naziunala svizra (BNS) (-92,4 miu.) po vegnir gulivada per gronda part tras ina ferma creschientscha d'auters retgavs. Da la vart dals custs datti in augment marcant da 59,0 milliuns tar las contribuziuns a terzs (+6,3 %). Las investiziuns bruttas orientadas al futur han pudì vegnir auzadas per passa 50 milliuns.
Il resultat dal quint 2023 (onn avant en parantesa) è caracterisà tras las suandantas valurs directivas:
- resultat operativ 120,5 milliuns (215,9 miu.)
- resultat total dal quint economic 162,4 milliuns (205,6 miu.)
- agen chapital a libra disposiziun 858,0 milliuns (735,3 miu.)
- retgav da taglia resp. fiscal da totalmain 940,4 milliuns (910,5 miu.)
- investiziuns bruttas da totalmain 389,8 milliuns (338,4 miu.)
- investiziuns nettas da totalmain 242,5 milliuns (196,4 miu.)
- quota statala 13,1 pertschient (12,7 %)
- grad d'autofinanziaziun da las investiziuns nettas 143,1 pertschient (213,3 %)
Clers sutpassaments dal preventiv, gronds retgavs supplementars
Cun tut en tut 427 milliuns sutpassan ils custs da persunal il preventiv per passa 19 milliuns (onn avant 18 miu.). Dals credits budgetads da totalmain 318 milliuns per ils custs materials e per ils custs da manaschi n'èn 47 milliuns betg vegnids duvrads (onn avant 79 miu.). Er las contribuziuns ad instituziuns publicas ed a terzs n'èn betg vegnidas exauridas, quai per 61 milliuns (onn avant 140 miu.). Sin basa da las investiziuns nettas ch'èn stadas marcantamain sut las aspectativas dal preventiv, èn er las amortisaziuns da la facultad administrativa stadas per 26 milliuns pli bassas che budgetà (onn avant 25 miu.). Gidà a reducir las expensas per 29 milliuns (onn avant 38 miu.) han credits budgetads per contribuziuns d'investiziun a terzs, che n'èn betg vegnids duvrads. Quels èn vegnids amortisads cumplettamain durant l'onn da gestiun.
Cun 656,6 milliuns èn las taglias directas da las persunas natiralas (taglias sin las entradas, taglias sin la facultad, taglias a la funtauna sco er taglias sin las expensas da las persunas estras) cleramain pli autas cumpareglià cun l'onn avant (+29,6 miu. / +5 %). Las taglias directas da las persunas giuridicas (taglias sin il gudogn e sin il chapital) èn cun 99,2 milliuns medemamain pli autas che l'onn avant (+3,6 miu. / +4 %). Plinavant èn ils tschains cun netto 8,0 milliuns, l'explotaziun da l'electricitad, ils tschains d'aua e las indemnisaziuns per scadenzas da la concessiun cun 29,0 milliuns sco er ils svilups dals curs d'investiziuns finanzialas cun netto 25,5 milliuns stads facturs per il bun svilup dal retgav cumpareglià cun l'onn avant. Il resultat vegn percunter restrenschì tras l'augment marcant da las contribuziuns a terzs (+59,0 miu. / +6,3 %). Passa la mesadad da questas contribuziuns vegn pajada als secturs dals fatgs socials e da la sanadad. Ils custs da persunal (+17,4 miu. / +4,2 %) sco er ils custs materials ed ils custs da manaschi (+9,4 miu. / +3,0 %) creschan cunzunt pervia da la chareschia.
La finanziaziun speziala Vias preschenta l'onn 2023 – senza la contribuziun or dals meds publics generals – in surpli d'entradas da 0,3 milliuns (onn avant 1,4 miu.). Vegnì budgetà era in surpli d'expensas da 18,8 milliuns, quai tar ina contribuziun da 21,9 milliuns or dals meds publics generals. Cumpareglià cun il preventiv importa la meglieraziun dal resultat pia 41 milliuns (onn avant 42 miu.). Quai è d'attribuir cunzunt ad expensas d'investiziun pli bassas pervia da projects retardads. Il dabun da las vias resta sin il maximum legal da 100 milliuns.
Resultat extraordinari positiv
Las trais investiziuns finanzialas ch'il chantun tegna en l'interess politic, numnadamain ils certificats da participaziun da la Banca Chantunala Grischuna (BCG), las aczias da la Repower SA e las aczias da la Ems-Chemie Holding SA, han chaschunà in gudogn da revalitaziun contabel da tut en tut 23,4 milliuns. Sco retgav extraordinari èn plinavant vegnidas contabilisadas las prelevaziuns da reservas concernent la realisaziun dal «Plan d'acziun Green Deal (AGD)» (+9,8 miu.), la promoziun da la transfurmaziun digitala (+3,2 miu.), il tunnel da l'Alvra da la Viafier retica (+3,1 miu.) e las infrastructuras relevantas per il sistem (+2,5 miu.). Quai chaschuna in grond plus da totalmain 41,9 milliuns en il resultat extraordinari (onn avant -10,3 miu.).
Cleramain dapli investiziuns che l'onn avant
Cun 389,8 milliuns (onn avant 338,4 miu.) han las investiziuns bruttas puspè cuntanschì in aut nivel l'onn 2023. Las investiziuns nettas che vegnan finanziadas dal chantun importan 242,5 milliuns e surpassan per 46,1 milliuns la valur da l'onn avant. En il preventiv eran cuntegnidas investiziuns cleramain pli grondas en quest connex (brutto 458,8 miu. e netto 308,7 miu.). Per projects da construcziun auta e bassa sco er per mobiglias e software èn vegnids impundids tut en tut 159,2 milliuns, quai ch'è 17,7 milliuns dapli che l'onn avant. Cun 203,0 milliuns èn er las atgnas contribuziuns d'investiziun a terzs cleramain sur la valur da l'onn avant (+26,6 miu.). Tuttina èn ellas per l'aut import da 28,9 milliuns sut las cifras budgetadas.
L'agen chapital crescha grazia ad in surpli dal retgav
Suenter la contabilisaziun dal gudogn s'augmenta l'entir agen chapital per 146 milliuns ed importa ussa 3,24 milliardas. Da quai èn 858 milliuns agen chapital a libra disposiziun (onn avant 736 miu.). Las ulteriuras 2,4 milliardas èn liadas en la facultad administrativa, en investiziuns finanzialas sco er en finanziaziuns spezialas e preliminaras.
Perspectiva
Per l'onn current 2024 po medemamain vegnir spetgà in resultat positiv, er sche quel è cleramain sut il nivel dals onns precedents. Sin basa da la clusiun dal quint 2023 sa lascha deducir approximativamain il resultat pussaivel dal quint 2024. La contribuziun or da la gulivaziun da resursas da la Confederaziun sa reducescha l'onn 2024 en in emprim pass per stgars 37 milliuns. L'onn 2024 vegnan tscherts retgavs spezials 2023 a crudar davent, sco per exempel l'indemnisaziun per la renunzia a la scadenza da la concessiun en il sectur da la forza idraulica. Da la vart dals custs ston ins quintar cun in ulteriur augment marcant da las contribuziuns a terzs. Da maniera spezialmain dinamica sa sviluppan las contribuziuns en ils secturs dals fatgs socials e da la sanadad sco er dal traffic e da la furmaziun. In effect positiv da passa 10 milliuns vegn percunter ad avair la dividenda pli gronda da la BCG. Ils retgavs fiscals e finanzials dastgassan medemamain s'augmentar in pau cumpareglià cun l'onn avant. Tenor il stadi da las enconuschientschas actualas dastgan ins quintar cun in plus da fin 50 milliuns en il resultat operativ da l'onn 2024.
Per ils onns 2025 fin 2028 mussa la planisaziun actuala da las finanzas deficits pli e pli gronds. Per las contribuziuns d'investiziun a projects da construcziun da terzs vegn quintà l'onn 2025 cun in augment andetg da bundant 45 milliuns. Ils pajaments da la Confederaziun or da la gulivaziun da resursas vegnan vinavant a sa reducir fermamain. A partir da l'onn 2025 vegn la reducziun dal pe da taglia da 5 pertschient, ch'è vegnida concludida per las persunas natiralas, a mussar in effect tar las taglias sin las entradas e sin la facultad. Cumplementarmain è planisada ina reducziun sistematica da las taglias sin las entradas per distgargiar las persunas cun activitad da gudogn e las famiglias. Las taglias sin il gudogn tras la vendita da bains immobigliars na vegnan strusch a restar sin il nivel da record actual. Grondas malsegirezzas existan tar las distribuziuns dal gudogn da la BNS. A partir da l'onn 2025 duai vegnir impundì sistematicamain agen chapital a libra disposiziun per mitigiar intginas da questas grevezzas supplementaras. Las premissas èn bunas per dumagnar las sfidas finanzialas futuras.
Il Cussegl grond vegn a tractar il quint annual 2023 en la sessiun da zercladur 2024.
Agiuntas:
Infurmaziuns:
Cusseglier guvernativ Martin Bühler, schef dal Departament da finanzas e vischnancas, tel. +41 81 257 32 01, e‑mail Martin.Buehler@dfg.gr.ch
Responsabladad: Departament da finanzas e vischnancas