Sut il motto «Far punts e scuvrir communablamain l'istorgia» festivescha Glion il 1. ed ils 2 da zercladur 2024 in bundstag – pia ina dieta federala – tenor la tradiziun, e quai enramà d'in vast program da festa. Igl è l'emprim bundstag da l'istorgia moderna dal Grischun.

Il bundstag era l'instanza suprema che sa cumponiva dals trais chaus-lia – dal «landrehter» da la Lia Grischa, dal «bundspresident» da la Lia da la Chadé e dal «bundslandamma» da la Lia da las Diesch Dretgiras – sco er da passa 60 deputads da las vischnancas dal Stadi liber. Suenter bainvegnis festivs vegniva per part discutà, debattà e votà durant dis u perfin emnas. Durant l'onn da giubileum lascha il chantun Grischun reviver questas dietas e na festivescha uschia betg mo l'istorgia, mabain er las tradiziuns e la derivanza, resguardond il preschent ed il futur.

Glion era sper Cuira e Tavau in dals lieus da reuniun principals dals deputads ed ultra da quai il lieu da fundaziun dal Stadi liber e la chapitala da Lia Grischa. Cun il bundstag a Glion dal 1. e dals 2 da zercladur 2024 cumenzan ils bundstags da l'onn da giubileum. Il president communal da Glion Marcus Beer ed il president da la Regenza Jon Domenic Parolini dattan il bainvegni festiv.

Il program dal bundstag cumenza sonda, il 1. da zercladur 2024 a las 10.30, cun in til festiv. Quest til maina da la staziun a la Plazza Sontga Margreta e vegn furmà da la Musica da la citad da Glion, da scolaras e scolars e da giasts d'onur. Ultra da la gronda festa populara, d'ina exposiziun speziala en il Museum regiunal e da visitas guidadas en las chasas patrizianas avertas, spetga in program varià las visitadras ed ils visitaders en la citad da Glion. Ina fiera istorica plain vita cun artists, cun vegl artisanadi, cun gieus da mercenaris e cun in'ustaria da festa porscha plaschairs per giuven e vegl.

Inscenaziun al liber «Mercenario»
Ultra da quai porscha il bundstag ina inscenaziun al liber. Ella tematisescha en moda divertenta, co che 3000 mercenaris grischuns èn ids per la Frantscha en la guerra da Siena, e quai suenter ina gronda festa per l'allianza militara cun la Frantscha a Glion (ils 17 da fanadur 1549). En la battaglia da Marciano han els lura dentant subì ina terrada dolurusa. Per elavurar la catastrofa hai duvrà culpaivels. Il toc da teater è vegnì scrit da Susan Rupp e da David Flepp aposta per il bundstag da Glion ed el vegn preschentà en intervals regulars en il curtin dal Museum regiunal Surselva. En las episodas plurilinguas sa mettan acturas laicas ed acturs laics da l'Anna Catrina SA e da la Surselva en differentas rollas.

L'exposiziun ambulanta «Stgazis grischuns sin viadi» sa ferma a Glion
Dals 24 da matg fin ils 2 da zercladur 2024 sa ferma l'exposiziun ambulanta «Stgazis grischuns sin viadi» sin la Plazza Cumin. Sonda, il 1. da zercladur 2024 a partir da las 17.00, preschentan la Fundaziun da funtaunas da dretg svizra e l'Archiv dal stadi dal Grischun la versiun online dals protocols da las dietas ch'èn vegnids scrits dals 1567 fin 1797. I sa tracta da la funtauna principala davart l'istorgia dal Stadi liber da las Trais Lias ch'è stà il precursur dal chantun Grischun dad oz. La preschentaziun ha lieu en il Cinema Sil Plaz.

Ils dis dal bundstag a Glion cun lur program da festa varià fan punts tranter ils temps e tranter generaziuns. Il program detaglià chattais Vus sut www.surselva.info. I vegn cusseglià da viagiar cun meds da transport publics. Grazia a la purschida «simpel per retour» pajais Vus ils dis da la dieta mo per il viadi a Glion. Il viadi da return al lieu da partenza è gratuit.

Ulteriuras activitads da giubileum
Las numerusas activitads en tut las regiuns linguisticas pon vegnir consultadas da tut temp sut https://500.gr.ch.

Agiunta:

Flyer da giubileum Bundstag Glion

Fotografia agiuntada:

Cumin da la Foppa a Glion, 1907. Fotografia: Lienhard & Salzborn, Cuira. Archiv dal stadi dal Grischun, FN IV 24/30 G 068 a.

Infurmaziuns:

Dumondas en connex cun las festivitads da 500 onns:

• President da la Regenza dr. Jon Domenic Parolini, schef dal Departament d'educaziun, cultura e protecziun da l'ambient, e‑mail Jondomenic.Parolini@ekud.gr.ch
• Daniel Camenisch, manader dal project «500 onns Stadi liber da las Trais Lias», tel. +41 78 659 63 60, e‑mail camenisch@vinavant.ch

Dumondas davart il Bundstag Glion:

• Dr. Ursina Jecklin, manadra da project Bundstag Glion, manadra e curatura dal Museum regiunal Surselva, tel. +41 79 353 29 88, e‑mail ursina.jecklin@museumregiunal.ch

Responsabladad: Departament d'educaziun, cultura e protecziun da l'ambient