La Regenza ha prendì enconuschientscha dal rapport davart il monitoring chantunal d'energia 2019–2022 ed il concept d'energia e vul persequitar vinavant la strategia da blers onns. Quest rapport examinescha las finamiras a lunga vista, ch'èn francadas en la Lescha d'energia dal chantun Grischun (LEG) per sbassar/reducir il consum d'energia e per substituir energias fossilas.

Il rapport mussa, che la strategia da blers onns che sa basa sin las trais pitgas «sensibilisar», «promover» e «pretender», fa effect. Ils ultims onns han ins installà exclusivamain sistems d'energia regenerabla en edifizis novs. Plinavant vegn producì sez ina part da l'energia electrica basegnada. Tar il remplazzament dal stgaudament en edifizis existents èn vegnids realisads cunzunt sistems d'energia regenerabla sco pumpas da stgaudar, stgaudaments da laina ed access a corporaziuns da chalur, uschia che las emissiuns da CO2 han pudì vegnir sbassadas persistentamain. Cun introducir il Plan d'acziun «Green Deal» la fin da l'onn 2021 han ins pudì auzar considerablamain las contribuziuns da promoziun, ed uschia er l'attractivitad dals programs da promoziun. L'augment necessari d'energias regenerablas, sco per exempel d'implants fotovoltaics, ha fatg gronds progress en il decurs dals ultims onns. Il consum d'energia ed er las emissiuns da CO2 per persuna sa reduceschan levamain – sco er en il rest da la Svizra. Las finamiras da reducziun e da substituziun tenor la LEG en il sectur dals edifizis èn vegnidas cuntanschidas. Sin fundament dals resultats concluda la Regenza, ch'ils instruments actuals èn suffizients ed adattads.

Rapport davart il monitoring d'energia 2019–2022 ed il concept d'energia

La Regenza ha approvà il Plan directiv regiunal «Velo da muntogna», ch'era vegnì concludì da la regiun Malögia ils 2 da november 2023. L'intent da quest plan directiv è cunzunt da fixar ina direcziun strategica cuminaivla e differenziada en quai che reguarda il territori, per concepir en moda lianta per las autoritads la purschida da las infrastructuras existentas e planisadas. Il plan directiv regiunal sa basa sin las finamiras surordinadas – tranter auter sin il Concept dal territori per il Grischun e sin il Plan directiv chantunal (PDChant) – e concretisescha quellas confurm al stgalim. Uschia vegn l'ir cun velo da muntogna sco part impurtanta da la purschida turistica da stad promovì en moda persistenta e sviluppà vinavant adina pli ferm en il chantun Grischun.

Il concept territorial en quest plan directiv regiunal prevesa d'optimar la purschida prioritarmain en il territori da recreaziun intensiv Corviglia, entant ch'ins vul desister d'in svilup en ils territoris da recreaziun intensiv Diavolezza, Lagalb, Muottas Muragl, Zuoz, Alp Languard. En il territori da recreaziun intensiv Corvatsch èsi previs da concretisar la purschida futura cun agid d'in concept da purschidas e directiv, ch'è anc d'elavurar. I na duai dar nagin engrondiment en direcziun dal Lej dals Chöds e da la Val Roseg. En l'ulteriur territori da la regiun vegnan surtut segiradas ed en tscherts lieus meglieradas la permeabilitad e la qualitad da la purschida ed i vegnan stgaffidas simplas purschidas cumplementaras per ir cun velo da muntogna.

© Markus Gerber

La Regenza ha garantì a la vischnanca da Schiers ina contribuziun chantunala da 217 000 francs als custs per renovar la via champestra nr.5a, part 2, Chobel – punt dal Spondatobel.

Questa contribuziun chantunala è vegnida deliberada sin basa d'ina contribuziun federala da maximalmain 501 806 francs. Ils custs subvenziunabels per renovar questa via champestra agricula importan maximalmain var 1,5 milliuns francs.

Per l'onn 2024 ha la Regenza concedì contribuziuns chantunalas da maximalmain 595 550 francs per renovar mirs sitgs. En connex cun las cunvegnas da program «cuntrada» e «protecziun da la natira» sa participescha er la Confederaziun cun sias parts fixas da 595 550 francs a la finanziaziun. Var 980180 francs dals custs totals da 2,17 milliuns francs per ils projects vegnan plinavant finanziads tras atgnas prestaziuns e tras terzs.

L'onn 2024 duain vegnir renovads tut en tut var 3,6 kilometers mirs sitgs cun ina surfatscha visibla da var 4750 meters quadrat en las vischnancas d'Alvra, Andeer, Bravuogn Filisur, Bever, Brusio, Calanca, Tumleastga, Fläsch, Claustra, Landquart, Luzein, Mesocco, Muntogna da Schons, Poschiavo, Valragn, Rossa, Roveredo, Sagogn, Santa Maria in Calanca, Scuol, Surses, Val Müstair, Val S. Pieder, Valsot sco er Zernez.

Sco mirs da cunfin e da sustegn èn ils mirs sitgs en bleras regiuns dal Grischun perditgas impurtantas d'ina cultivaziun tradiziunala. Plinavant furman els savens spazis da viver impurtants per reptils, per mammals pitschens e per insects ed han savens ina flora interessanta (litgens, mistgels, ervas). Els n'han uschia betg mo ina gronda impurtanza per l'istorgia culturala, mabain er per l'ecologia e per la cuntrada.