Il 1. da december 2023 è entrada en vigur la revisiun parziala da l'Ordinaziun davart la chatscha e la protecziun dals mamifers e dals utschels selvadis (OChP). Sin basa da questa ordinaziun ha il chantun Grischun inoltrà ils 14 d'avust 2024 a l'Uffizi federal d'ambient la dumonda per regular proactivamain la populaziun da lufs.
Er quest onn è la populaziun da lufs en il chantun Grischun creschida en cumparegliaziun cun l'onn avant, quai cunzunt en ils territoris, nua ch'i n'aveva fin ussa nagins trieps. Actualmain èn confermads 12 trieps e l'Uffizi da chatscha e pestga (UCP) fa quint che ulteriurs trieps vegnan vitiers en il decurs da la stad. Infurmaziuns detagliadas èn da chattar sin la pagina d'internet da l'Uffizi da chatscha e pestga.
Reducir conflicts, augmentar la timiditad
Il chantun Grischun ha dumandà la Confederaziun da pudair sajettar dus terzs dals animals giuvens confermads, e quai en mintga triep che ha actualmain pitschens. Ultra da quai ha il chantun er fatg la dumonda da pudair prelevar duos trieps da lufs, premess che la basa legala permettia quai. Concretamain pertutga quai il triep da lufs Vorab sco er ina dumonda provisorica da sajettar il triep dal Beverin, sch'i vegniss constatà ch'i sa tracta en quest cas anc adina d'in triep. La finamira da questas mesiras da regulaziun è da reducir ils conflicts en il sectur da l'agricultura e d'augmentar la timiditad vers l'uman, senza dentant periclitar la populaziun da lufs.
Management da lufs adaptiv sco process d'optimaziun a lunga vista
I sa tracta da l'emprima regulaziun proactiva che ha lieu durant il temp da regulaziun legal che dura dal 1. da settember 2024 fin ils 31 da schaner 2025. «En il futur vali d'observar exactamain ils effects che questa metoda da management – nova ed unica en l'Europa Centrala – vegn ad avair sin la populaziun da lufs», di Adrian Arquint, il manader da l'Uffizi da chatscha e pestga. «Sin fundament da las experientschas vegn ella optimada cuntinuadamain ils proxims onns.»
Durant la chatscha auta e la chatscha speziala gidan las chatschadras ed ils chatschaders la surveglianza da chatscha a prelevar entirs trieps. Per pudair participar a la regulaziun dals lufs ston las chatschadras ed ils chatschaders absolver ina saira da scolaziun che vegn purschida dal UCP. Er tenor la nova Ordinaziun da chatscha n'è il luf anc adina nagina spezia d'animals permessa per la chatscha. Ils lufs sajettads da chatschadras e chatschaders restan en possess dal chantun.
Emprima dumonda, ulteriuras pon suandar
Perquai ch'il purtret davart la populaziun da lufs actuala en il chantun n'è anc betg cumplet e perquai che la stagiun da pasculaziun dura anc intgins mais, sa tracti da l'emprima dumonda da regulaziun da quest onn che vegn inoltrada sin basa da la situaziun mumentana. Tut tenor il svilup dals conflicts po la dumonda vegnir cumplettada cun ulteriuras dumondas.
La permissiun da l'Uffizi federal d'ambient (UFAM) vegn spetgada per la fin d'avust. Il UCP vegn alura ad infurmar davart la decisiun dal UFAM e davart l'integraziun regiunala da las chatschadras e dals chatschaders grischuns.
Agiunta:
Ordinaziun davart la chatscha e la protecziun dals mamifers e dals utschels selvadis (Ordinaziun da chatscha)
Infurmaziuns:
Dr. Adrian Arquint, manader da l'Uffizi da chatscha e pestga, tel +41 81 257 38 91 (cuntanschibel da las 10.00 fin las 11.30), e‑mail Adrian.Arquint@ajf.gr.ch
Responsabladad: Uffizi da chatscha e pestga
Dà liber da sajettar in luf che chaschuna donns en la vischnanca da Brusio
Il Departament d'infrastructura, energia e mobilitad ha disponì ils 5 d'avust 2024 da dar liber da sajettar in luf che chaschuna donns. Quai è vegnì decidì, suenter ch'in poni creschì è vegnì attatgà e blessà fermamain ils 30 da fanadur 2024 sin in'alp en il territori communal da Brusio, e quai d'in luf che viva sulet en questa regiun.
Ils chantuns pon dar la permissiun da sajettar singuls lufs che na fan betg part d'in triep e che chaschunan donns considerabels ad animals da niz. Tar las spezias dals arments e dals chavals sco er tar ils lamas ed alpacas è in donn considerabel dà, sch'in singul luf ha mazzà u blessà grevamain almain in animal da niz.
Perquai ch'ins sto quintar cun ulteriuras attatgas e per impedir ulteriurs donns è la permissiun da sajettar vegnida disponida. Ella è limitada a 60 dis ed al territori da chatscha dal luf singul. Per exequir la disposiziun da sajettar è responsabla la surveglianza da chatscha chantunala da l'Uffizi da chatscha e pestga.