La Regenza ha decidì da metter en vigur la revisiun parziala da l'Ordinaziun chantunala d'energia per il 1. da schaner 2025. Ultra da quai ha ella deliberà ina contribuziun chantunala per ina gronda saiv da protecziun a Surrein per proteger il guaud cunter ruissas da la selvaschina.
Revisiun parziala da l'Ordinaziun chantunala d'energia entra en vigur il 1. da schaner 2025
La Regenza ha approvà la revisiun parziala da l'Ordinaziun d'energia dal chantun
Grischun (OEG) e metta en vigur quella per il 1.da schaner 2025.
En la
votaziun dal pievel dals 18 da zercladur 2023 è la Lescha federala davart las
finamiras en la protecziun dal clima, davart l'innovaziun e davart il
rinforzament da la segirezza energetica (Lescha davart il clima e l'innovaziun,
LCI) vegnida acceptada sco cuntraproposta indirecta a l'Iniziativa da
glatschers. Quest project cumpiglia er ina midada da l'art.50a da la
Lescha d'energia (LEn). En il rom da questa midada porscha la Confederaziun a
partir dal 1. da schaner 2025 novas motivaziuns, quai cun agid d'in program
d'impuls. Sin basa da quai e sin basa da l'Ordinaziun d'energia respectiva
(OEn) promova la Confederaziun a partir dal 1. da schaner 2025 mesiras en il
sectur da l'effizienza energetica sco er il remplazzament da stgaudaments cun
energia fossila e da stgaudaments electrics da resistenza fixs tras ina
producziun da chalur ord energias regenerablas. Per quest intent metta ella a
disposiziun var 200 milliuns francs per onn, quai per ina durada da 10onns.
Il program d'impuls predominescha las cundiziuns da promoziun chantunalas
existentas, per consequenza sto la OEG vegnir adattada correspundentamain.
Pertutgadas da quai èn las cundiziuns da promoziun chantunalas per stgaudaments
da laina, implants solars termics, pumpas da stgaudar sco er indrizs per
producir chalur en corporaziuns da chalur. Malgrà l'introducziun dal program d'impuls, na sa mida la
procedura da dumandar ina promoziun betg per la petenta u il petent. Dapli
infurmaziuns chattan ins en l'Ordinaziun d'energia dal chantun Grischun (OEG) u
– cura che l'ordinaziun è en vigur – sin la pagina d'internet da l'Uffizi d'energia e da traffic dal
Grischun.
La Regenza ha approvà la revisiun parziala da l'Ordinaziun d'energia dal chantun Grischun (OEG) e metta en vigur quella per il 1.da schaner 2025.
Saiv da protecziun cunter ruissas da la selvaschina
A la
vischnanca da Sumvitg sco proprietaria da guaud garantescha la Regenza
maximalmain var 1,13 milliuns francs per construir ina gronda saiv da
protecziun cunter la selvaschina sur il vitg da Surrein.
Quai è l'emprim project da questa dimensiun en il Grischun. Il guaud da
protecziun Uaul Puzzastg en il territori dal project na protegia betg mo
Surrein cunter sbuvadas, bovas e lavinas, mabain er la via da colliaziun vers
Cumpadials e Sumvitg sco er la via vers l'aclaun Val ch'è abità durant l'entir
onn. Ulteriuras saivs grondas enturn entirs guauds da protecziun n'èn
actualmain betg planisadas.
Suenter ils donns che l'orcan Vivian aveva
chaschunà l'onn 1990 tar la populaziun da bostgs vegls, han ins constatà che
l'Uaul Puzzastg na protegia betg pli suffizientamain il territori. Perquai han
ins prendì a partir dal 1995 pass per pass bleras differentas mesiras
forestalas per instradar la regiuvinaziun dal guaud e per cuntanscher in stadi
dal guaud stabil. Dapi l'onn 1996 han ins plinavant construì rempars da lavinas
da tut en tut 800meters lunghezza. Pli tard han ins er realisà
construcziuns cumplementaras e lavurs da sanaziun. Pervia dal squitsch existent
memia grond tras donns da ruissas da la selvaschina d'ungla èn ultra da quai
vegnidas realisadas differentas mesiras da chatscha, che n'han dentant betg
meglierà la situaziun.
Per garantir la regiuvinaziun dal guaud sco er
la funcziun da protecziun persistenta da l'Uaul Puzzastg, vegn ussa construida
ina gronda saiv da protecziun cunter la selvaschina. Il project cuntegna
plinavant mesiras accumpagnantas cunter lavinas e cunter naiv glischnanta per
proteger la saiv sco er emplantaziuns da spezias da bostgs adattadas al clima.
Tras quai vegn mantegnì u augmentà il nivel da segirezza actual areguard ils
privels da la natira.
A la vischnanca da Sumvitg sco proprietaria da guaud garantescha la Regenza maximalmain var 1,13 milliuns francs per construir ina gronda saiv da protecziun cunter la selvaschina sur il vitg da Surrein.
Approvà in project collectiv per staziuns IMIS e per sistems da surveglianza
La
Regenza ha approvà il project collectiv «Manaschi e mantegniment da las
staziuns IMIS e dals sistems da surveglianza per la perioda 2025–2028» sut la
direcziun da l'Uffizi da guaud e privels da la natira. Plinavant ha ella
concedì ina contribuziun chantunala maximala da circa 2,59 milliuns francs
per quest intent.
Il project collectiv cumpiglia 22 sistems
interchantunals da mesiraziun e d'infurmaziun (staziuns IMIS) cun totalmain 50 unitads da masts e 19 sistems da surveglianza, che vegnan coordinads e
survegliads dal WSL Institut per la perscrutaziun da la naiv e da las lavinas (SLF). Las datas che vegnan evaluadas cun agid da quests indrizs da mesiraziun
servan ad elavurar ils bulletins da lavinas. Ultra da quai vegnan ellas
utilisadas dals servetschs da lavinas locals e regiunals. Oravant tut per las
vischnancas, per la Viafier retica, per l'Uffizi da guaud e privels da la
natira e per ils uffizis districtuals da construcziun bassa èn questas datas
ina fitg buna basa da decisiun. La funcziunalitad da quests indrizs è vegnida
cumprovada l'emprima giada durant l'enviern da lavinas 1998/99. Tut las datas
pon vegnir consultadas online sin l'internet. La rait da mesiraziuns po dentant
ademplir sia funcziun mo, sch'ella vegn tgirada e mantegnida permanentamain. Il
project collectiv cumpiglia ultra da las staziuns IMIS er differents sistems per
survegliar ils privels da la natira.
La Regenza ha approvà il project collectiv «Manaschi e mantegniment da las staziuns IMIS e dals sistems da surveglianza per la perioda 2025–2028» sut la direcziun da l'Uffizi da guaud e privels da la natira.
Cumpensaziun cumplaina da la chareschia per las collavuraturas ed ils collavuraturs da l'administraziun chantunala
Sa basond sin il preventiv chantunal 2025
ch'il Cussegl grond ha deliberà ils 3 da december 2024, conceda la Regenza per
il 1. da schaner 2025 la cumpensaziun cumplaina da la chareschia. Ils salaris fundamentals da las
collavuraturas e dals collavuraturs da l'administraziun chantunala, dals
instituts chantunals autonoms da dretg public (cun excepziun da la Banca
Chantunala Grischuna) sco er da las dretgiras e da las autoritads da mediaziun
e las tariffas da la salarisaziun minimala per las persunas d'instrucziun da
las scolas popularas publicas vegnan pia auzads per 0,7 pertschient. Decisiv è il stadi da la chareschia
annuala sin basa da l'index naziunal dals pretschs da consum da la fin da
november 2024.
Sa basond sin il preventiv chantunal 2025 ch'il Cussegl grond ha deliberà ils 3 da december 2024, conceda la Regenza per il 1. da schaner 2025 la cumpensaziun cumplaina da la chareschia.