Dumonda Pfäffli concernent l'obligaziun d'emprimas abitaziuns en cas d'abitaziuns permessas tenor il dretg vegl
Sessiun: 08.12.2010
En il circul da l'Engiadin'ota vegnan rimnadas suttascripziuns per ina iniziativa cirquitala. Ina finamira da questa iniziativa è tranter auter quella da cumplettar la lescha davart la planisaziun regiunala dal circul da l'Engiadin'ota (LPROE) cun il suandant artitgel:
Art. 3 al. 2 nov:
«En tut las zonas da construcziun importa la quota d'emprimas abitaziuns per mintga bain immobigliar resp. per mintga surbajegiada almain la mesadad da la surfatscha d'auzada brutta (SAB) ch'è destinada ad intents d'abitar.« »En cas d'abitaziuns permessas tenor il dretg vegl resulta questa obligaziun d'emprimas abitaziuns, sche l'abitaziun vegn remplazzada, reconstruida, transfurmada, engrondida u duvrada en in'autra moda.»
Sut il punct 10 da l'argumentaziun da l'iniziativa sa chatta il suandant:
«Sco midadas architectonicas fundamentalas valan midadas da construcziun che augmentan la valur e che custan passa 10% da la valur da nov; optimaziuns energeticas na vegnan betg quintadas tiers. Ils custs da tut las midadas da construcziun che vegnan fatgas entaifer 10 onns na dastgan betg surpassar 10% da la valur da nov.
Ina midada architectonica fundamentala chaschuna l'obligaziun d'emprimas abitaziuns da 50% per edifizis permess tenor il dretg vegl. Qua tras vegnan questas chasas abitadas er vinavant da persunas residentas, e la depopulaziun dals centers dals vitgs vegn impedida.»
L'iniziativa na cuntegna nagina garanzia dal possess per abitaziuns permessas tenor il dretg vegl. Sco motivaziun materiala per l'iniziativa vegn dentant menziunada la soluziun «all inclusive» che vegn recumandada en l'instrumentari (p. 128 ss.).
Sin basa dal text da questa iniziativa resultass in'obligaziun d'emprimas abitaziuns da 50% en tut las zonas d'abitar gia tras investiziuns sco p.ex. la construcziun da pussaivladads da parcar sutterranas, ina nova divisiun dals locals d'ina unitad d'abitar, il remplazzament d'in tetg plat tras in tetg a culmaina, la salaschada d'ina plazza davant chasa, l'installaziun d'in ascensur da persunas e.u.v.
En vista a quests fatgs vegn la regenza supplitgada da respunder las suandantas dumondas:
1. Tegna questa iniziativa pitg ad ina controlla constituziunala (garanzia da la proprietad) e na cuntradi ella betg a la lescha chantunala davart la planisaziun dal territori (LPTGR)?
2. È ina tala regulaziun raschunaivla per ina regiun cun in grond effectiv d'abitaziuns permessas tenor il dretg vegl, las qualas appartegnan al segment da chasas d'ina famiglia e da villas?
3. Tge effect avess l'introducziun da questa regulaziun sin las abitaziuns permessas tenor il dretg vegl, las qualas vegnan per il mument anc abitadas da locatarias e da locataris indigens?
4. Tge influenza avess ina tala regulaziun sin il substrat da taglia impurtant che las abitaziuns permessas tenor il dretg vegl signifitgan per las vischnancas pertutgadas e per il chantun?
5. Tge influenza presumtiva avess questa regulaziun sin las plazzas da lavur e da scolaziun dal mastergn e dal commerzi en la regiun pertutgada?
6. Tge influenza avess ina tala regulaziun a media ed a lunga vista sin la substanza architectonica en la regiun pertutgada?
Cuira, ils 8 da december 2010
Pfäffli, Aebli, Troncana-Sauer, Bezzola (Samedan), Campell, Clalüna, Hartmann (Champfèr), Niggli (Samedan), Perl
Resposta da la regenza
Las dumondas che vegnan tematisadas en l'intervenziun concernan l'iniziativa "Abitar en Engiadin'ota" ch'è vegnida lantschada l'onn passà da la "societed glista libra", in'uniun da l'Engiadin'ota. L'iniziativa vul extender la lescha davart la planisa-ziun regiunala dal circul d'Engiadin'ota cun in artitgel supplementar 3bis. Quest artitgel ha l'intent da franar l'augment d'ulteriuras abitaziuns secundaras e da reducir la pressiun sin emprimas abitaziuns existentas. Quai cun agid da la quota d'emprimas abitaziuns.
Tenor l'avis da la regenza èsi per differents motivs problematic da prender – ussa resp. en il rom da la resposta ad ina intervenziun parlamentara – posiziun davart las dumondas tematisadas.
a) Il motiv principal che la regenza na po betg prender posiziun davart l'intervenziun qua avant maun è la circumstanza ch'ella sto approvar pli tard la lescha davart la planisaziun regiunala (che duai vegnir extendida tras l'iniziativa) e dal rest er la planisaziun directiva regiunala (che sto vegnir relaschada dal cussegl cirquital sin basa da questa lescha) resp. las leschas da construcziun da las singulas vischnancas dal circul (che quellas ston la finala cumplettar sin basa da la planisaziun directiva regiunala). Tut questas proceduras d'approvaziun han mintgamai lieu en il rom da process ordinads che vegnan iniziads tras ina proposta da l'autoritad cumpetenta respectiva. Entaifer quests process han divers uffizis ed acturs pussaivladads specificas da cooperar e per part er pussaivladads da far recurs. Sut quest aspect fiss quai in'anticipaziun problematica dals resultats da las examinaziuns da las proceduras d'approvaziun ordinarias menziunadas, sche la regenza prendess ussa posiziun en il rom da la resposta a l'intervenziun qua avant maun, e quai na vegniss strusch acceptà da las persunas pertutgadas tut tenor il puntg da vista.
b) Cunter ina resposta mumentana da la regenza a las dumondas tschentadas pledan plinavant er ponderaziuns concernent il dretg da votaziun. Sco menziunà sa tracti d'aspects dal cuntegn d'ina iniziativa en chaussas cirquitalas, pia en chaussas d'ina corporaziun ch'è subordinada al chantun. Communicaziuns che corporaziuns surordinadas fan ad ina corporaziun subordinada avant u durant votaziuns vegnan da princip consideradas sco intervenziuns inadmissiblas en il process da la furmaziun da la libra opiniun. Tut tenor la posiziun pudess quai vegnir interpretà facilmain sco violaziun dal dretg da votar. Anzi, igl è en emprima lingia chaussa da l'autoritad cirquitala cumpetenta ed eventualmain dal comité d'iniziativa d'infurmar (en moda objectiva) las votantas ed ils votants dal circul. A quest intent servan las explicaziuns da la votaziun. En quellas vegnan preschentads ils avantatgs ed ils dischavantatgs d'ina iniziativa ed i pon vegnir fatgas recumandaziuns correspundentas.
c) Davart las dumondas che vegnan tematisadas en l'intervenziun areguard la legalitad ed uschia er areguard la valaivladad da l'iniziativa na po la regenza la finala er betg prender posiziun per motivs da cumpetenza. Anzi, per examinar la legalitad materiala dal cuntegn da l'iniziativa cirquitala e per prender ina decisiun da valaivladad correspundenta è cumpetenta l'autoritad cirquitala responsabla, e quai tenor l'art. 77 al. 1 da la lescha davart ils dretgs politics en il chantun Grischun. Cunter il conclus da valaivladad da l'autoritad cirquitala poi dal rest vegnir recurrì tar la dretgira administrativa. La regenza sa suttamettess pia a la renfatscha d'ina usurpaziun da cumpetenzas, sch'ella prendess posiziun ussa, en il rom d'ina intervenziun, davart dumondas da dretg e d'opportunitad d'ina iniziativa cirquitala.
Sin basa da las explicaziuns precedentas supplitgescha la regenza per chapientscha, sch'ella desista ussa resp. en il rom da la resposta ad ina intervenziun parlamentara, da prender posiziun davart las dumondas tematisadas.
24 da favrer 2011