Il 1. da schaner 2014 entra en vigur la politica agrara 2014 fin 2017 ch'il parlament federal ha deliberà. Da nov duai il sistem dals pajaments directs tras las contribuziuns a favur da la qualitad da la cuntrada (CQC) promover il mantegniment, la promoziun e l'ulteriur svilup da las cuntradas da cultura multifaras e tipicas per il lieu. Da quest intent fan part las cuntradas terrassadas, la cultivaziun dals ers alpins, ils curtins da pumera, ils guaudets da chastagners ubain er las runcadas da pastgiras, il mantegniment da saivs da lain e da mirs sitgs e.u.v.
Cun il conclus dals 9 d'avrigl 2013 ha la regenza grischuna approvà in concept per realisar la mesira a favur da la qualitad da la cuntrada en il Grischun ed ha incumbensà l'uffizi d'agricultura e da geoinfurmaziun da realisar quel concept. Las contribuziuns futuras per la mesira a favur da la qualitad da la cuntrada ston vegnir surpigliadas a 90 % da la confederaziun ed a 10 % dal chantun. Tenor l'artitgel 60 alinea 2 dal sboz da l'ordinaziun davart ils pajaments directs (OPD) vegnan a star a disposiziun als chantuns meds finanzials per las contribuziuns a favur da la qualitad da la cuntrada (CQC) en la dimensiun da 120 francs per hectara surfatscha utilisada da l'agricultura e dad 80 francs per chargiada normala en il territori d'alpegiada. Uschia vegnan limitads ils meds finanzials per CQC en ina emprima fasa ed a star a disposiziun a tut ils chantuns en ina dimensiun che correspunda mintgamai a la surfatscha utilisada da l'agricultura.
Tenor las calculaziuns dal UAG vegn la part chantunala per las contribuziuns a favur da la qualitad da la cuntrada a cumpigliar 1,2 milliuns francs per ils proxims onns. Percunter surpiglia la confederaziun tut ils custs da las contribuziuns a favur da la qualitad tenor l'ordinaziun davart la qualitad ecologica (OQE). Fin ussa stuevan 20 % da questas contribuziuns vegnir finanziadas dals chantuns. Ultra da quai ha il parlament concludì da reducir da 20 % a 10 % er la part chantunala vi da la rait OQE.
Sin fundament da questa situaziun da partenza supplitgeschan las sutsegnadras ed ils sutsegnaders la regenza da respunder las suandantas dumondas:
1. È la regenza pronta da metter a disposiziun – cumplementarmain a la confederaziun – ils meds finanzials necessaris per la mesira a favur da la qualitad da la cuntrada?
2. Pensa la regenza d'impunder ils meds finanzials che vegnan libers tras l'ordinaziun davart la qualitad ecologica per finanziar la part chantunala vi da la mesira a favur da la qualitad da la cuntrada u tge autra finanziaziun prevesa ella eventualmain?
Cuira, ils 23 d'avrigl 2013
Darms-Landolt, Augustin, Berther (Camischolas), Blumenthal, Bondolfi, Brandenburger, Buchli-Mannhart, Caduff, Caluori, Campell, Casanova-Maron, Cavegn, Della Vedova, Dermont, Dosch, Fallet, Foffa, Grass, Hitz-Rusch, Jaag, Kasper, Kleis-Kümin, Kollegger (Malix), Komminoth-Elmer, Märchy-Caduff, Meyer-Grass, Michael (Donat), Niederer, Niggli (Samedan), Niggli-Mathis (Grüsch), Pedrini (Roveredo), Righetti, Sax, Tomaschett (Breil), Valär, Camathias, Decurtins-Jermann, Epp, Lauber, Vincenz
Resposta da la regenza
La politica agrara 2014 – 2017 introducescha – cun il sistem da pajaments directs – il nov instrument da las contribuziuns a favur da la qualitad da la cuntrada. La promoziun da la qualitad da la cuntrada resguarda las particularitads regiunalas e po vegnir realisada sut la responsabladad da las regiuns. Elements da la cuntrada prezius e marcants pon en il futur vegnir promovids e mantegnids pli e pli er tras l'agricultura. Fin ussa vegniva la varietad da la botanica e da la fauna tenor l'ordinaziun davart la qualitad ecologica (OQE; CS 910.14) promovida cun agid da contribuziuns a favur da las surfatschas d'ina qualitad biologica speziala ed a favur da lur rait.
Il princip regiunal premetta ch'ils chantuns surpiglian er els la finanziaziun da las mesiras. Il parlament federal ha fixà – deliberond la nova legislaziun d'agricultura – la part da la confederaziun per las contribuziuns a favur da la qualitad da la cuntrada a 90 pertschient. 10 pertschient surpiglian ils chantuns. Sco cumpensaziun per la nova chargia dals chantuns vegnan las contribuziuns federalas tenor la OQE per la rait augmentadas dad 80 pertschient a 90 pertschient e quellas per la qualitad biologica dals 80 pertschient vertents a 100 pertschient. Quai vegn menziunà explicitamain tant en la missiva tar l'ulteriur svilup da la politica agrara sco er en las explicaziuns tar il pachet d'ordinaziuns davart la politica agrara. Uschia stuess la part dal chantun per contribuziuns tenor la OQE sa reducir da 20 a 10 pertschient (rait) resp. da 20 a 0 pertschient (qualitad).
Sin basa dals pajaments en il Grischun durant l'onn 2012 surpigliass la confederaziun a partir da l'onn 2014 custs supplementars per contribuziuns tenor la OQE en la dimensiun da circa 1,2 milliuns francs, uschia che las parts dal chantun a favur da las contribuziuns tenor la OQE sa reducissan per questa summa. Cuntrari a quai resultass – sa basond sin l'art. 60 dal sboz per ina nova ordinaziun davart ils pajaments directs (OPD; CS 910.13) – per il chantun, sch'el realisass sin sia entira surfatscha ils projects a favur da la qualitad da la cuntrada, ina part da la contribuziun da 10 pertschient, quai che importass, tenor calculaziuns internas, probablamain ina summa da circa 1,2 milliuns francs. Tenor las calculaziuns actualas na duess la realisaziun dals projects a favur da la qualitad da la cuntrada pia betg chaschunar custs supplementars per noss chantun.
Las dumondas pon vegnir respundidas sco suonda:
1. Cun il conclus dals 9 d'avrigl 2013 (prot. nr. 301) ha la regenza prendì enconuschientscha dal concept e da las consequenzas finanzialas per realisar ils projects da qualitad da la cuntrada ed ha deliberà l'import per preparar la realisaziun en il chantun. Uschia ha la regenza exprimì ch'ils projects a favur da la qualitad da la cuntrada èn ina mesira impurtanta per l'orientaziun futura da l'agricultura grischuna. L'art. 25 da la lescha chantunala d'agricultura (DG 910.000) prescriva che en tut quels cas che las contribuziuns chantunalas èn la premissa per survegnir contribuziuns federalas vala la regla ch'il chantun conceda las contribuziuns che pon vegnir pretendidas dad el tenor la legislaziun federala. Correspundentamain vegn ins a stuair garantir er la finanziaziun da la part dal chantun per la qualitad da la cuntrada.
2. Sco demussà correspundan ils meds federals che vegnan libers pervia da la rait e pervia da la qualitad tenor la OQE circa a la part dal chantun per las contribuziuns a favur da la qualitad da la cuntrada. Suenter avair terminà la fasa d'introducziun na vegn il pajament da las contribuziuns a favur da la qualitad da la cuntrada en total – per quant ch'ins po prevair oz – betg a chaschunar custs supplementars.
24 da zercladur 2013