Il chantun paja contribuziuns or dal fond da sport per cumprar urdains e material da sport, per construir stabiliments da sport, per manar tras occurrenzas da sport e per realisar projects da la promoziun dal sport. Or dal medem fond pon plinavant er vegnir sustegnids sportistas e sportists. Il fond da sport vegn emplenì tras meds finanzials da Swisslos, pia betg tras entradas da taglia.
Tenor la resposta a la dumonda Cavegn dals 30 d'avust 2012 concernent il fond da sport è il surpli da l'effectiv dal fond (obligaziuns avertas gia deducidas) s'augmentà en il decurs dals ultims onns da circa 2 milliuns francs a 5,5 milliuns francs. Cun il conclus nr. 1075 dals 4 da november 2009 ha la regenza decidì da sustegnair il project «SkyRace Internazionale Valmalenco – Valposchiavo» cun ina contribuziun annuala periodica da 25 000 francs. En il conclus menziunà fa la regenza las suandantas explicaziuns en chaussa. Cumenzament dal citat:
«Situaziun da partenza
Il zercladur 2010 ha lieu il ‹10. SkyRace Internazionale Valmalenco – Valposchiavo›. A la cursa da muntogna internaziunala da 31 km èn sa participads ils ultims onns fin a 500 curridras e curriders da 17 naziuns. Bleras instituziuns svizras e talianas han sustegnì las occurrenzas d'enfin ussa, tranter auter: il chantun Grischun, la regiun Lumbardia, la provinza da Sondrio, las vischnancas da Puschlav e da Lanzada sco er las uniuns da traffic dals dus lieus. En la scena internaziunala da curridras e curriders giauda il ‹SkyRace› gronda attenziun, cunquai ch'el è ina da las cursas uffizialas dals ‹SkyRunner® WorldSeries Trials›.
Las curridras ed ils curriders vegnan accumpagnads da circa 300 assistentas ed assistents; circa 250 gidantras e gidanters garanteschan che la cursa ha lieu en moda regulara. Da la cursa da l'onn precedent han passa 20 medias, gasettas quotidianas, revistas spezialisadas, gasettas online, staziuns da televisiun e da radio da la Svizra, da l'Italia, da la Gronda Britannia e da la Spagna rapportà al lieu. ...
Er la giuventetgna vegn pledentada spezialmain durant la fin d'emna da cursa. Il di avant il ‹SkyRace› ha lieu sco program supplementar il ‹Mini Orienteering Valposchiavo›. I sa tracta d'ina cursa d'orientaziun per curridras e curriders giuvens.
Consideraziuns
Oz n'è il chalender da sport da la Val Puschlav e da la provinza da Sondrio strusch pli imaginabel senza ‹SkyRace›. Ils dus comités d'organisaziun lavuran en moda fitg professiunala, ed en la scena da curridras e curriders han els acquistà in bun num sin plaun naziunal tras il ‹SkyRace›. Il potenzial da svilup ch'è vegnì tratg a niz fin ussa ha manà il Grischun e la provinza da Sondrio pli datiers al mund dal sport naziunal ed europeic. L'occurrenza n'è perquai betg mo d'impurtanza sportiva, mabain ha er ina impurtanza turistica ed economica.
Tras l'integraziun da la giuventetgna stabileschan ils comités d'organisaziun in'ulteriura pitga dal ‹SkyRace›. Il ‹Mini Orienteering Valposchiavo› profitescha fermamain da la reclama e da l'organisaziun dal ‹SkyRace› dals creschids. Currer vegn preschentà en quest connex er sco disciplina da sport da trend per la giuventetgna che vegn vivida davant ina culissa da muntognas attractiva. Il stab d'assistenza da las sportistas e dals sportists giuvens sa cumpona per gronda part da confamigliaras e confamigliars. La Val Puschlav ed il Grischun pon pia sa preschentar sco destinaziun per excursiuns da famiglia e per vacanzas da famiglia cun pussaivladads d'activitads multifaras.
Per resumar vegn il Grischun a sa preschentar durant dus dis sin plaun internaziunal sco cunorganisatur fidà d'ina cursa da muntogna renconuschida, e quai amez ses pli grond chapital: il mund alpin unic.» Fin dal citat or dal conclus da la regenza nr. 1075 dals 4 da november 2009.
Sco pretendì en la cifra 5 dal conclus da la regenza han ils organisaturs evaluà conscienziusamain l'occurrenza e resumà ils resultats en in rapport per mauns da la regenza. Avant intginas emnas ha la cumissiun per promover il sport annunzià ch'ella veglia proponer a la regenza da scursanir il sustegn d'enfin ussa. Cuntrari a la motivaziun d'enfin ussa duain parameters quantitativs esser da nov la basa per fixar la contribuziun chantunala. Ils parameters vertents, cun ils quals la contribuziun era vegnida motivada en il conclus da la regenza nr. 1075 da l'onn 2009, na sajan betg pli valaivels.
Suenter divers discurs ha l'emprim sutsegnader infurmà il signur cusseglier guvernativ Jäger en in mail dals 21 da matg 2013, ch'el planiseschia d'inoltrar en la sessiun da zercladur 2013 ina dumonda davart quest tema. Quest mail n'è betg vegnì respundì.
Cun il conclus nr. 463 dals 29 da matg 2013 ha la regenza communitgà en il fratemp als organisaturs dal SkyRace ch'els na possian – a partir da l'onn 2014 – betg pli quintar cun la contribuziun da 25 000 francs ch'era vegnida garantida «ad interim». Cun auters pleds: Cun questa decisiun ha la regenza annullà la decisiun anteriura, renviond a las medemas disposiziuns departamentalas.
Nus supplitgain la regenza da respunder las suandantas dumondas:
1. Quant aut era l'effectiv dal fond da sport la fin da l'onn 2012 e quant aut vegn el previsiblamain ad esser la fin da l'onn 2013?
2. Ha il schef dal departament responsabel – perquai ch'el derivava dal Puschlav – dà l'onn 2009 a la regenza infurmaziuns u documentaziuns faussas e/u incumplettas e/u tendenziusas?
3. Constatti ch'elements quantitativs, sco per exempel il dumber da curridras e curriders u er l'autezza dal sustegn tras las instanzas talianas, n'han gì nagina impurtanza per las contribuziuns concedidas fin ussa?
4. Pertge sa referescha la regenza en sia decisiun da l'onn 2013 a las directivas da l'onn 2003, suenter ch'ella ha – nizzegiond sia autonomia e sia responsabladad – decidì gia ils onns 2007, 2008 e 2009 sco er cun in'argumentaziun persvadenta en il conclus da la regenza nr. 1075 dals 4 da november 2009 che betg motivs numerics/birocratics na sajan relevants per la decisiun?
5. Tge è uschè different l'onn 2014 cumpareglià cun las explicaziuns en il conclus da la regenza nr. 1075 dals 4 da november 2009, ch'il sustegn da 25 000 na po betg pli vegnir concedì?
6. Partind dal fatg ch'ils apports en il fond da sport na duajan betg vegnir mantunads, mabain distribuids al sport, e supponind ch'ins possia – sco pretendì da nov – cumparegliar il SkyRace cun autras occurrenzas, sa tschenta la dumonda pertge che autras occurrenzas na survegnan betg contribuziuns pli grondas?
Cuira, ils 12 da zercladur 2013
Della Vedova, Heiz, Aebli, Blumenthal, Bondolfi, Caduff, Caluori, Campell, Casanova-Maron, Casutt-Derungs Silvia, Cavegn, Dosch, Fasani, Geisseler, Giacomelli, Hartmann (Champfèr), Holzinger-Loretz, Jeker, Jenny, Joos, Kleis-Kümin, Kollegger (Malix), Mani-Heldstab, Michael (Castasegna), Montalta, Niederer, Niggli (Samedan), Papa, Parolini, Parpan, Pedrini, Righetti, Rosa, Sax, Tenchio, Tomaschett (Breil), Troncana-Sauer, Vetsch (Claustra Vitg), Zanetti, Berther (Segnas), Bürgi-Büchel, Monigatti
Resposta da la regenza
Sin las sendas da "cuntrabanda" da las vals alpinas Valmalenco (Italia) e Val Puschlav ha gì lieu l'onn 2002 l'emprim SkyRace. Cun il status da cursa dal cup mundial ha la cursa da muntogna internaziunala survegnì dal chantun ils onns 2004 fin 2006 in agid da svilup da 5 000.– francs per onn sin basa da la lescha per promover il svilup economic en il chantun Grischun. Cun il conclus da la regenza nr. 1100 dals 3 d'october 2006 è vegnida concedida al comité d'organisaziun ina contribuziun da mintgamai 25 000.– francs per ils onns 2007 fin 2009. Quai cun la finamira da segirar e d'engrondir a vista mesauna l'occurrenza che aveva da quel temp 500 participantas e participants da 15 naziuns. Cun il conclus nr. 1075 dals 3 da november 2009 ha la regenza decidì anc ina giada da sustegnair il SkyRace fin l'onn 2012 cun 25 000.– francs per onn.
La regenza respunda las dumondas tschentadas sco suonda:
1. Malgrà che la quota da gudogn è pli auta (revisiun da l'art. 38 da la lescha da finanzas dal chantun Grischun dals 19 d'october 2011 [lescha da finanzas, LFC; DG 710.100]), vegni partì dal fatg che l'effectiv dal fond da la finanziaziun speziala "sport" na s'augmentia betg anc vinavant per la fin da l'onn 2013.
2. Claudio Lardi, il cusseglier guvernativ da quella giada, n'ha betg dà infurmaziuns faussas, tendenziusas u incumplettas a la regenza. L'ordinaziun davart la finanziaziun speziala "sport" dals 16 da december 2003 (DG 710.500) ed il mussavia respectiv dals 19 da december 2003 èn cunzunt directivas ed in agid d'orientaziun per las petentas ed ils petents e per l'uffizi cumpetent, vul dir per l'uffizi per la scola populara ed il sport. La regenza ha dentant la cumpetenza da fixar contribuziuns independentamain da quai. Ella decida definitivamain.
3. I constat ch'il sistem da puncts usità n'è betg vegnì applitgà per calcular las contribuziuns al SkyRace e ch'il dumber da curridras e da curriders sco er l'autezza dal sustegn tras las instanzas talianas n'èn uschia betg vegnids resguardads. Il sustegn public da l'Italia importava bundant in terz da las contribuziuns correspundentas da la Svizra. Dapi l'onn 2010 sa reducescha il sustegn talian.
4. Sco la cumissiun per promover il sport resp. sco l'uffizi cumpetent, vul dir l'uffizi per la scola populara ed il sport, è er la regenza da l'avis da fixar la contribuziun al SkyRace – suenter in sustegn oriundamain bler pli grond – a partir da l'onn 2014 tenor las normas da calculaziun che valan per tut las ulteriuras occurrenzas da sport en il chantun.
5. Tras las contribuziuns d'enfin ussa, ch'eran ordvart grondas en cumparegliaziun cun autras occurrenzas da sport, duess esser vegnida cuntanschida la finamira da segirar l'occurrenza a vista mesauna. Il SkyRace è s'etablì en il fratemp en il chalender d'occurrenzas internaziunal. La finamira d'extender l'occurrenza anc vinavant n'è dentant betg vegnida cuntanschida. Dapi l'onn 2006 è il svilup regressiv tant areguard il dumber da participantas e da participants sco er areguard il dumber da naziuns participantas.
6. Tras la revisiun parziala da la lescha da finanzas dal chantun Grischun dals 19 d'october 2011 s'augmenta la contribuziun annuala al fond da sport per circa 300 000.– francs. Il departament d'educaziun, cultura e protecziun da l'ambient ha perquai disponì in'adattaziun dal sistem da puncts per il 1. da schaner 2014 (disposiziun dal departament nr. 1005 dals 20 d'avust 2013), uschia ch'i vegnan pajadas a partir dal schaner 2014 contribuziuns pli autas ad occurrenzas da sport. La summa maximala per occurrenza s'augmenta uschia da 4 500.– francs a da nov 7 500.– francs.
30 d'avust 2013