Dapi l'onn 2010 experimentescha il chantun Grischun cun il vote électronique. Sch'ins dat suatientscha a l'opiniun d'intginas vischnancas, vegnan ils experiments fatgs a maun d'ina procedura fitg cumplitgada e, sco ch'i para, er betg fitg chapaivla e logica. La basa tecnica dals experiments è in sistem ch'è vegnì elavurà l'emprim dal chantun Turitg e ch'è vegnì sviluppà vinavant dals set chantuns (dals quals fa part er il Grischun) che lavuran oz cun quel. Ils custs da quest svilup vegnan surpigliads dals set chantuns dal consorzi. Il chantun Grischun è sa participà fin ussa cun var 100 000 francs. Per las votaziuns dapi l'onn 2010 èn vegnids spendids ulteriurs 120 000 francs, entant che per ils onns 2014 fin 2018 è previs in import da passa 200 000 francs per sviluppar vinavant il sistem. D'agiuntar èn custs interns d'organisaziun, d'equipament e da scolaziun en las vischnancas, che surpassan 400 000 francs.
Ils ultims mais han ins udì pli e pli vuschs en Svizra che mettan en dumonda la realisabladad, dentant er la segirezza dal sistem da votaziun electronic. Ultra da quai ha il chantun Genevra che avess stuì survegliar ils tests dals chantuns Vallais, Uri e Sursilvania per la votaziun dals 24 da november, admess da na betg esser en il cas d'ademplir questa incumbensa. Sin quai ha il Vallais desistì da far l'emprim test chantunal cun il vote électronique. Problems cun la segirezza da las data èn oramai gia resultads concretamain en il chantun Turitg ed en auters chantuns. Quai va uschenavant che oz numerus politichers – tranter els er persunalitads excellentas da la politica ch'eran s'exprimidas l'emprim a favur dal vote électronique – sa fan dumondas davart la segirezza dal e-voting. Per l'autra sa oz mintgin ch'igl è pussaivel da manipular ils sistems da communicaziun electronics.
La regenza vegn supplitgada da respunder las suandantas dumondas:
1) Tge influenza han ils svilups dals ultims mais (interceptar datas, spiunascha electronica, impussibilitad da realisar ils tests previs) sin la tenuta positiva da la regenza davart il vote électronique?
2) Sa tschenta la regenza la dumonda davart la seriusadad e davart las consequenzas d'ina eventuala manipulaziun durant in'elecziun?
3) Sto il chantun Grischun cuntinuar d'esser in "chantun da pilot" en quest sectur, sch'ins resguarda quests fatgs?
4) Quant enavant po la confederaziun obligar il chantun da sa participar a questa pratica, sch'ins considerescha che differents chantuns eviteschan anc la participaziun?
5) Èsi previs che l'administraziun chantunala fetschia in'analisa tempriva cun las vischnancas ch'èn pertutgadas da questa procedura, davart la validitad e la segirezza dal vote électronique per votaziuns ed elecziuns?
Cuira, ils 5 da december 2013
Noi-Togni, Pult, Baselgia-Brunner, Della Vedova, Fasani, Frigg-Walt, Gartmann-Albin, Jaag, Locher Benguerel, Papa, Peyer, Pfenninger, Rosa, Tenchio, Thöny, Trepp, Deplazes, Hensel, Michel (Igis), Monigatti
Resposta da la regenza
Tenor l'art. 25 al. 3 da la lescha davart ils dretgs politics (LDP) è la regenza cumpetenta da pussibilitar la votaziun sin via electronica. L'onn 2009 ha la regenza preschentà en ses rapport l'introducziun pass per pass dal vote électronique (VE): (1) introducziun dal VE per votantas e votants svizzers a l'exteriur; (2) introducziun en etappas dal VE sco terz chanal da votaziun cumplementar. Dapi l'onn 2010 fa il Grischun experiments cun il VE, e quai cun votantas e votants svizzers a l'exteriur. Tut las 14 votaziuns d'enfin ussa èn vegnidas realisadas cun success. Igl è previs da far, a partir da l'onn 2016, experiments cun votantas e votants svizzers en Svizra en vischnancas da pilot grischunas. Ils onns 2019/2020 duai il VE star a disposiziun a tut las votantas ed ils votants grischuns. Per quest intent vegnan augmentadas las pretensiuns da segirezza ch'èn gia oz fitg grondas. Il chantun Grischun sviluppa, ensemen cun ils chantuns partenaris dal consorzi e cun la participaziun da la confederaziun, in sistem da VE da la 2. generaziun e creescha ultra da quai las infrastructuras chantunalas ch'èn necessarias per sa colliar cun quest sistem. Questas lavurs vegnan fatgas cun las resursas persunalas e finanzialas existentas. Tenor stimaziuns actualas muntan ils custs d'investiziun e da gestiun per la perioda da 2015 fin 2018 a circa 730'000 francs. La regenza propona ils credits necessaris mintgamai cun la missiva da preventiv ed infurmescha il cussegl grond periodicamain davart ils svilups dal project da pilot.
Dumondas 1 e 2: I na dat nagins indizis ch'i fissan vegnidas manipuladas vuschs pervia d'ina attatga concreta sin in sistem da VE. Plitost ha in hacker demonstrà a cundiziuns da lavuratori il zercladur 2013, co che software nuschaivla funcziuna. Cun agid d'ina reconstrucziun dal sistem da VE da Genevra ha el simulà, co ch'ina vusch che sa chatta sin la plattafurma d'in votant pudess vegnir midada senza ch'ins bada. Il punct debel identifitgà n'è betg stà il sistem dal server, mabain il sistem dal client. Il sistem da VE ch'il Grischun dovra ha in'autra structura che quel da Genevra. Ils chantuns dal consorzi èn tuttina conscients che er lur sistem pudess teoreticamain vegnir attatgà. Per mitigiar questas ristgas è, tenor la legislaziun federala, actualmain restrenschì il VE a las votaziuns federalas, e quai a 10 % da tut las votantas ed ils votants da la Svizra resp. a 30 % da las votantas e dals votants dal chantun. En il Grischun sa participeschan il mument circa 2 % da las votantas e dals votants als experiments. Pir cur ch'ils sistems da VE adempleschan las pretensiuns da segirezza pli grondas che valan a partir dals 15 da schaner 2014, pon vegnir augmentadas las limitas da votantas e da votants. En il center da las novas pretensiuns da segirezza stat la verificaziun. La verificaziun permetta da controllar cun meds independents, sche la vusch è vegnida transmessa en moda correcta, sch'ella è vegnida registrada e dumbrada. Il sistem da VE dal consorzi vegn sviluppà vinavant en quest senn. La verificaziun individuala (las votantas ed ils votants pon controllar, sche lur vusch è vegnida transmessa correctamain) vegn ad esser pussaivla applitgond il sistem da la 2. generaziun a partir da l'onn 2015. Er Genevra sviluppa vinavant ses sistem da VE e surpiglia anc adina chantuns interessads.
L'affera da la NSA è in scandal da spiunascha. I na dat nagins indizis che la votaziun electronica en Svizra fiss pertutgada da questa affera. Il sistem da VE dal consorzi vegn administrà en Svizra ed è suttamess a pretensiuns maximalas da segirezza e da protecziun da datas. Il furnitur da prestaziuns privat dal consorzi è s'obligà per contract da respectar la legislaziun svizra. Mesiras organisatoricas e tecnicas garanteschan ch'il secret da votaziun na vegn betg violà a chaschun da la votaziun electronica. Las vuschs electronicas vegnan tramessas en ina furma codada tras l'internet ed er l'urna electronica vegn codada. A las autoritads ed als furniturs da prestaziuns privats èsi permess d'acceder als sistems da VE mo en cas exactamain determinads, mo tenor reglas precisas e mo tras persunas cun in'autorisaziun speziala. I na dat ni cas cumprovads, en ils quals il secret da votaziun fiss vegnì violà, ni indizis che las tecnologias da codaziun ch'èn vegnidas duvradas per la votaziun electronica pudessan vegnir schliadas sistematicamain e senza ch'ins bada. I na dat er nagins indizis che tscherts servetschs d'infurmaziun accedian cun cleras finamiras als apparats che vegnan duvrads da persunas privatas per il VE. Las cuntramesiras usitadas gidan a mitigiar ina tala ristga.
Sch'i dess in abus, stuess vegnir instradada ina investigaziun, stuessi vegnir decidì cas per cas davart l'impurtanza e davart las consequenzas da l'abus e stuessan vegnir ordinadas eventualas mesiras. En chaussa n'existan ni cas da precedenza ni ina giurisdicziun. Per la regenza ha la segirezza da la votaziun electronica l'emprima prioritad. Ils svilups vegnan observads e las ristgas vegnan giuditgadas permanentamain. Sch'i sa demussass ch'igl exista ina ristga memia gronda, vegn il VE sistì en il Grischun.
Dumondas 3 e 4: Mintga chantun decida sez, sch'el realisescha experiments da pilot cun il VE. La digitalisaziun dals dretgs politics è in sectur impurtant ed a medem temp sensibel da la politica da stadi, en il qual il chantun Grischun na dastga betg mancar. Anzi, tras ina cooperaziun activa sco chantun da pilot en Svizra po el influenzar e garantir che las relaziuns spezialas dal chantun Grischun vegnan resguardadas adequatamain en las soluziuns futuras da VE.
Dumonda 5: Il chantun Grischun vegn ad analisar ils experiments da pilot ensemen cun las vischnancas da pilot. Sch'il resultat è positiv e sche las premissas èn dadas er da vart da la confederaziun e da vart dals chantuns participads, vegn la regenza a proponer al cussegl grond l'onn 2017 d'introducir il VE sco terz chanal da votaziun cumplementar. A medem temp èsi previs da proponer ina revisiun parziala correspundenta da la LDP sco er da demussar las consequenzas finanzialas e persunalas che resultan a partir da l'onn 2019.
7 da mars 2014