A chaschun da l'ultima refurma da las dretgiras (missivas carnet nr. 6/2006-2007, p. 457) èsi – per ponderaziuns politicas – vegnì desistì d'ina proposta da reunir la dretgira chantunala e la dretgira administrativa ad ina dretgira superiura en in lieu, perquai che betg l'entira refurma da las dretgiras na dueva vegnir periclitada (vesair latiers las paginas 489 e 490 da la missiva).

L'ultima refurma da las dretgiras aveva tranter auter la finamira da detretschar las elecziuns da las derschadras e dals derschaders e la politica, perquai che l'orientaziun da las elecziuns da las derschadras e dals derschaders tenor aspects da la politica da partida era vegnida crititgada da princip (vesair latiers las paginas 490 e 491 da la missiva).

La finamira d'ina depolitisaziun da las elecziuns da las derschadras e dals derschaders n'è betg vegnida cuntanschida a chaschun da l'ultima refurma da las dretgiras. Las experientschas fatgas dapi lura cumprovan il cuntrari.

La CGS vegn perquai a la conclusiun che l'organisaziun dal sistem giudizial grischun sto vegnir suttamessa ad in'examinaziun generala en quai che reguarda la giurisdicziun superiura. Perquai incumbensescha ella la regenza da suttametter al cussegl grond in rapport che tematisescha e respunda almain ils suandants puncts e las sequentas dumondas, cun preschentar propostas da soluziun (incl. la preschentaziun d'in eventual basegn d'agir legislativ):

1. Preschentaziun dals avantatgs e dals dischavantatgs d'ina reuniun da la dretgira chantunala e da la dretgira administrativa ad ina dretgira chantunala superiura cun in sistem da chombras.

2. Sistem electoral da las derschadras e dals derschaders a la dretgira chantunala e dretgira administrativa:
- cumparegliaziun giuridica dal sistem electoral cun auters chantuns e cun la confederaziun;
- preschentaziun da proceduras electoralas e da gremis electorals alternativs;
- preschentaziun da pussaivladads e da propostas per depolitisar las elecziuns da las derschadras e dals derschaders (en spezial cun valitar las qualitads professiunalas e persunalas, la lingua e l'appartegnientscha ad ina partida);
- detretschament / cunfinaziun da las cumpetenzas tranter la CGS e la conferenza da las presidentas e dals presidents;
- pon las deblezzas dal sistem electoral actual vegnir eliminadas e – nua che quai fa da basegn – vegnir regladas er senza daventar activ sin plaun legislativ?

3. È la durada d'uffizi da las derschadras e dals derschaders d'actualmain 4 onns raschunaivla ed adequata? Durada d'uffizi alternativa?

4. Nova regulaziun da la surveglianza da la dretgira chantunala e da la dretgira administrativa resp. d'ina dretgira chantunala superiura?

5. Liquidaziun da l'incumbensa da la CGS concernent la correspundenza tranter las dretgiras chantunalas, la regenza ed il cussegl grond (protocol dal december 2015, p. 447, 541) cun il rapport giavischà qua survart.

Cuira, ils 6 da december 2016

Crameri, Danuser, Della Vedova, Dosch, Kollegger, Komminoth-Elmer, Perl, Salis, Steck-Rauch, Steiger