En collavuraziun cun l'uffizi federal d'energia (UFE) vulan ils concerns d'electricitad ed ils possessurs da las ovras idraulicas scursanir massivamain ils tschains d'aua dals chantuns da muntogna. Quest project porta il titel "Flexibilisaziun dals tschains d'aua". Effectivamain sa tracti però da mitigiar las perditas da milliardas ch'èn resultadas da decisiuns strategicas sbagliadas. Il resultat n'è nagut auter ch'ina attatga betg giustifitgada e betg gista envers las finanzas dals chantuns e da las vischnancas da muntogna. Las consequenzas finanzialas per il chantun Grischun fissan fatalas e las perditas importassan sin basa da las cifras disponiblas actualmain fin a 75 milliuns francs. Il matg duai ir en consultaziun il project da lescha ch'il UFE ha elavurà per sbassar ils tschains d'aua.
Per sbassar ils tschains d'aua na datti nagina raschun per ils suandants motivs:
1. Il supplement d'accumulaziun è vegnì impedì pliras giadas
Ina cumissiun d'expertas e d'experts nominada dal cussegl federal è vegnida gia l'onn 2008 a la conclusiun en in rapport da 94 paginas che la valur speziala dals lais d'accumulaziun sco battarias stagiunalas stoppia vegnir indemnisada supplementarmain al tschains d'aua. Tuttina han ils concerns d'electricitad impedì grazia ad in lobbying adester tant l'onn 1996 sco er l'onn 2009 il supplement d'accumulaziun recumandà, l'onn 1996 schizunt mo grazia a la decisiun da tagl dal president dal cussegl naziunal. Cun l'avanzament progressiv da las energias regenerablas è però s'augmentada considerablamain l'impurtanza da l'aua da reserva en noss lais d'accumulaziun muntagnards.
2. Privatisar ils gudogns, socialisar las perditas
Fin l'onn 2013 han ils concerns d'electricitad fatg onn per onn gudogns da milliardas cun l'electricitad producida cun forza idraulica. Tuttina han els laschà profitar da quai ils chantuns d'aua memia pauc grazia a tschains d'aua memia bass. Ils gudogns èn per gronda part vegnids distribuids als possessurs da la Bassa, las perditas duain ussa però vegnir purtadas da tut ils participads.
3. Las taglias èn idas giu la Bassa
Paradoxamain na vegnan ils gudogns da la forza idraulica per gronda part fin oz betg suttamess a las taglias en ils chantuns da muntogna, nua che l'electricitad vegn producida, mabain en ils chantuns ed en las citads da la Bassa, nua ch'ils concerns d'electricitad han lur sedias. Sut la noziun da l'imposiziun da taglia sin ovras partenarias cumbattan ils chantuns da muntogna gia dapi decennis invanamain per ina soluziun cuntentaivla.
4. Ils retgavs per furnir servetschs da sistem n'èn betg resguardads
Tar la stabilitad da la rait furneschan las ovras idraulicas servetschs da sistem prezius che vegnan er indemnisads correspundentamain da Swissgrid. Da questas entradas supplementaras na profitan ils donaturs d'aua en nagina moda e maniera.
5. Solidaritad suenter l'iniziativa per l'abandun da l'energia nucleara
Il Grischun ha ditg na a l'iniziativa per l'abandun da l'energia nucleara ed è sa solidarisà uschia cun ils chantuns da la Svizra bassa e cun ils gronds concerns d'electricitad. Noss chantun dastga perquai spetgar la medema solidaritad en la discussiun davart ils tschains d'aua. En il cumbat da votaziun è quai er adina puspè vegnì fatg valair da la regenza sco argument per refusar l'iniziativa.
Per quests motivs vegn incumbensada la regenza da s'engaschar cun tutta forza ed eventualmain cun agid da studis, d'expertisas e.u.v. ch'ils tschains d'aua vegnian mantegnids almain sin il stadi dad oz. Ensemen cun las vischnancas concessiunaras, las qualas han la suveranitad da l'aua en il Grischun duain en quest connex vegnir examinadas er novas strategias ed allianzas.
Cuira, ils 19 d'avrigl 2017
Kollegger, Caduff, Kasper, Alig, Atanes, Baselgia-Brunner, Berther (Mustér), Bleiker, Brandenburger, Bucher-Brini, Buchli-Mannhart, Burkhardt, Cahenzli-Philipp, Casanova (Glion), Casty, Caviezel (Cuira), Caviezel (Tavau Clavadel), Clalüna, Crameri, Danuser, Darms-Landolt, Davaz, Della Vedova, Deplazes, Dosch, Epp, Fasani, Felix (Haldenstein), Felix (Scuol), Gartmann-Albin, Grass, Hardegger, Heinz, Hug, Jaag, Jeker, Koch (Tumein), Koch (Igis), Komminoth-Elmer, Lamprecht, Locher Benguerel, Lorez-Meuli, Mani-Heldstab, Mathis, Michael (Donat), Michael (Castasegna), Monigatti, Müller, Nay, Niederer, Niggli (Samedan), Niggli-Mathis (Grüsch), Noi-Togni, Papa, Pedrini, Perl, Peyer, Pult, Salis, Sax, Schutz, Stiffler (Tavau Plaz), Thomann-Frank, Thöny, Toutsch, Valär, Vetsch (Claustra Vitg), Waidacher, Weber, Widmer-Spreiter, Wieland, Cantieni, Costa, Gugelmann