Navigation

Inhaltsbereich

Dumonda Widmer (Favugn) concernent l'adattaziun da la basa legala e finanziala en dumondas da l'agid social

Sessiun: 12.06.2019

L'agid social public è ina incumbensa fitg impurtanta da las vischnancas. Ils custs per questas incumbensas s'augmentan ten­denzialmain en bleras vischnancas, ed ils fatgs daventan pli e pli cumplexs.

Ils pli blers custs chaschunan persunas che n'adempleschan betg lur obligaziuns e che na mussan naginas stentas d'integraziun, p.ex. tras quai ch'ellas refusan da tschertgar ina lavur. Talas persunas èn cleramain en la minoritad, ellas chaschunan dentant gronds custs supplementars tar tut ils posts participads.

Las vischnancas pon disponer mesiras, p.ex. la participaziun ad in program da lavur u la reducziun dal basegn fundamental (l'emprim 10%, la finala fin 30%). Savens reageschan las persunas cun ina midada da domicil e pon lura cumenzar danova­main (senza disposiziun), perquai che la nova vischnanca na vegn betg infurmada davart ils eveniments en l'anteriura visch­nanca da domicil. Quai è nuncuntentaivel! La veglia e la nova vischnanca da domicil duessan barattar infurmaziuns, e la nova vischnanca da domicil duess dastgar surpigliar er cundiziuns gia disponidas (p.ex. participaziun ad in program da lavur u re­ducziun da las prestaziuns da sustegn [basegn fundamental]). La basa giuridica en chaussa manca dentant; quai duess vegnir midà. En general duess ins avair dapli pussaivladads per prender sancziuns cunter persunas che n'adempleschan betg lur obli­gaziuns.

Tscherts custs chaschunan er persunas che derivan d'ina autra cultura e na san savens anc betg la lingua. Questas persunas vegnan bain sustegnidas dal chantun (post d'integraziun); tuttina ston ellas però liquidar sulettas blers process dal mintgadi ed èn savens surdumandadas – uschia per exempel, sch'ina persuna d'in center d'asilants retira per l'emprima giada in'abitaziun e sto lura l'emprim endrizzar tut. In meglier accumpagnament tras l'assistenta u l'assistent da l'agid social fiss giavischaivel qua cunzunt durant ils emprims dus onns. Oz datti memia paucas scuntradas tranter clientas u clients ed assistentas u assistents da l'agid social. Er per reglar chaussas finanzialas (pajar quints, far cumissiuns en filialas adattadas e.u.v.) fissi da prender en mira in meglier sustegn. Eventualmain stuessan ils custs supplementars vegnir indemnisads sur l'uffizi da migraziun, perquai ch'ina assistenza speziala supplementara per fugitivas e fugitivs na duess betg esser chaussa da las vischnancas. Tuttina duessan las vischnancas avair la segirezza ch'ils daners da sustegn vegnian impundids anc pli sistematicamain per ina meglra integraziun.

Sut quests aspects tschentan las sutsegnadras ed ils sutsegnaders las suandantas dumondas a la regenza:

1.     È la regenza conscienta da quests problems?

2.     Datti – ord vista da la regenza – mesiras pussaivlas per pussibilitar in meglier barat tranter las vischnancas da domicil, per ch'ils problems descrits en cas d'ina midada da domicil na cumenzian betg danovamain e per che las disposiziuns da l'ante­riura vischnanca da domicil valian vinavant?

3.     Tge tenuta ha la regenza envers in meglier accumpagnament quotidian durant ils emprims dus onns per persunas che deri­van d'autras culturas e che retiran agid social?

4.     Co pudess in meglier accumpagnament quotidian vegnir garantì finanzialmain?

Puntraschigna, ils 12 da zercladur 2019

Widmer (Favugn), Florin-Caluori, Ulber, Berther, Bettinaglio, Buchli-Mannhart, Casty, Cavegn, Clalüna, Crameri, Danuser, Deplazes (Rabius), Ellemunter, Epp, Flütsch, Föhn, Gasser, Gort, Grass, Gugelmann, Hardegger, Hartmann-Conrad, Hohl, Kohler, Kunfermann, Kuoni, Lamprecht, Loepfe, Loi, Maissen, Märchy-Caduff, Michael (Donat), Müller (Susch), Natter, Niggli-Mathis (Grüsch), Papa, Paterlini, Ruckstuhl, Rüegg, Sax, Schmid, Tanner, Tomaschett (Breil), Tomaschett-Berther (Trun), von Ballmoos, Weber, Widmer-Spreiter (Cuira), Zanetti (Sent), Renkel

Resposta da la regenza

Tar la dumonda 1: L'onn 2017 han 2697 Grischunas e Grischuns retratg agid social. Quai èn 1,4 pertschient da la populaziun chantunala. Tgi che dumonda agid social è obligà da cooperar tar l'examinaziun dals fatgs e sto gidar tenor sias forzas a reducir ed ad eliminar la situaziun da miseria (art. 4 da la lescha davart il sustegn da per­sunas basegnusas [lescha chantunala da sustegn; DG 546.250] e directivas da la COSAS A.5.2). Singulas persunas n'adempleschan betg lur obligaziuns e mussan pitschnas stentas d'integraziun. Quai chaschuna lavur e custs supplementars per il maun public. L'experientscha mussa dentant che las bleras persunas che retiran agid social lavuran gia u vulan lavurar.

Tar la dumonda 2: Mesiras per survegnir infurmaziuns cun l'intent d'exequir en moda correcta ina midada d'abitaziun en cas d'ina persuna che retira agid social, èn l'obli­gaziun da cooperaziun (art. 4 da la lescha chantunala da sustegn) e la dumonda per agid uffizial.

Tgi che dumonda agid social è obligà da dar tut las infurmaziuns utilas e da metter a disposiziun ils documents ch'èn necessaris per conceder il sustegn economic. Plina­vant èsi pussaivel da far ina dumonda per agid uffizial a l'anteriura vischnanca da domicil cun l'intent da survegnir las infurmaziuns necessarias (art. 13 da la lescha davart la giurisdicziun administrativa [LGA; DG 370.100]). Quai sut la premissa ch'i na vegnian periclitads nagins interess publics impurtants e privats degns da vegnir protegids.

En il chantun èn cumpetentas las vischnancas per conceder agid social economic. Las prestaziuns d'agid social, eventualas cundiziuns u er reducziuns vegnan dispo­nidas da la vischnanca da domicil envers la persuna petenta. Quai vegn fatg ap­pli­tgond ils princips generals da procedura. La disposiziun d'ina vischnanca n'è perquai betg valaivla ordaifer il territori communal. En cas d'ina midada da domicil ston even­tualas cundiziuns u er reducziuns vegnir disponidas danovamain tras la nova visch­nanca da domicil. La nova vischnanca da domicil po integrar en sia disposiziun ina reducziun da prestaziuns d'agid social ch'era vegnida disponida da l'anteriura visch­nanca da domicil, sche la persuna pertutgada ha agì cumprovadamain en moda giu­ridicamain abusiva. L'abus da dretg sto esser evident. Suspects ed indizis na bastan betg.

Tar la dumonda 3: Il basegn d'infurmaziun e d'integraziun da persunas novarrivadas è renconuschidamain grond, uschia che la promoziun da l'integraziun e l'intermedia­ziun d'emprimas infurmaziuns èn da gronda impurtanza per il chantun. Sin la platta­furma d'internet www.hallo.gr.ch vegnan messas a disposiziun – en actualmain du­desch linguas – infurmaziuns per s'orientar en la vita da mintgadi en Svizra. Plina­vant maina il post spezialisà per l'integraziun in center d'infurmaziun sco post da con­sul­taziun nunbirocratic. Ils servetschs socials regiunals èn ulteriurs posts da consulta­ziun impurtants per persunas novarrivadas, cunzunt per fugitivas e fugitivs. En con­se­quenza dal grond dumber da fugitivas novas e fugitivs novs ils onns 2014 fin 2018 ha la regenza permess moderadamain dapli resursas da plazzas da lavur per lur cus­segliaziun. Uschia ha pudì vegnir garantida ina cussegliaziun adequata. Plinavant ha il chantun fatg ina incarica da prestaziun cun la Crusch cotschna dal Grischun per il project voluntar "eins zu eins". En il rom da quest project sustegnan ed accum­po­gnan persunas voluntaras las persunas novarrivadas en dumondas specificas dal mintga­di, sco l'acquisiziun da la lingua, l'integraziun en il mintgadi, l'integraziun sociala e l'accumpagnament d'emprender.

Il fatg che la quota d'activitad da gudogn en il sectur d'asil e da fugitivs è auta en cum­paregliaziun cun l'entira Svizra, mussa che las mesiras d'integraziun d'enfin ussa fan effect. La regenza è da l'avis ch'in accumpagnament adequat da persunas nov­arriva­das è garantì tras la purschida existenta.

Tar la dumonda 4: Ils custs per la cussegliaziun sociala vegnan surpigliads dapi l'onn 2016 da las vischnancas. Perquai ha la regenza tegnì ils ultims onns il dumber da plazzas novas tar il chantun sapientivamain sin in nivel moderà. Sche las visch­nan­cas pretendan in accumpagnament pli intensiv da fugitivas e fugitivs, pon vegnir aug­mentadas las resursas da plazzas da lavur tar ils servetschs socials. Sin fundament da la cumpetenza stuess quest accumpagnament pli intensiv en il mintgadi vegnir finanzià da las vischnancas.

21 d'avust 2019