L'amplificaziun da la communicaziun cun telefonia mobila e l'introducziun da novas tecnologias (actualmain 5G) progredeschan svelt. Quest svilup permetta pli grondas capacitads da transmissiun da datas e novas applicaziuns (p.ex. internet da las chaussas) sco er in meglier provediment en las regiuns perifericas. Il UFAM di che cun las limitas vertentas (ordinaziun federala davart la protecziun cunter radiaziuns nunionisantas) vegnia tegnì quint suffizientamain dal princip da la prevenziun.
I dat dentant er numerusas persunas privatas, persunas spezialisadas ed organisaziuns che s'expriman fitg criticamain davart la tecnologia da telefonia mobila en general e davart 5G en spezial, e che teman grondas consequenzas negativas per la sanadad e per l'ambient. Las medias ed ils medis che sustegnan la protecziun da l'ambient pretendan in moratori per il standard da la telefonia mobila 5G, fin ch'i vegnan preschentadas retschertgas fundadas davart ils effects biologics sin basa da models da calculaziun concrets e da prescripziuns da mesiraziun cleras.
Sin plaun internaziunal pretenda in appel da scienziadas e scienziads, da medias e medis sco er d'organisaziuns da l'ambient (www.5gspaceappeal.org/) da sistir immediatamain l'amplificaziun e l'applicaziun da la rait funcziunala da 5G. I vegn avertì che las radiaziuns d'auta frequenza s'augmentian considerablamain cun effects per ils umans e per tut las creatiras. Tenor l'appel smanatschan donns dal DNA sco er l'augment da differentas malsognas, tranter auter cancer, malsognas dal cor, diabetes. Sin basa da quai vulessan nus savair da la regenza:
1. Vegni – tenor la regenza – tegnì quint suffizientamain dal princip da la prevenziun tenor la savida actuala?
2. Co pensa la regenza da mesirar las limitas d'antennas adaptivas? Sin tge basa pon vegnir concedidas oz permissiuns per posiziunar antennas da 5G senza enconuscher ina metoda per eruir resp. per observar la limita?
3. Tge pussaivladads ed instruments vesa la regenza per stgaffir zonas senza radiaziun (veritablas zonas da tegnair liber da radiaziun nunionisanta) per proteger umans spezialmain sensibels?
4. Co poi vegnir tegnì quint dal princip da la prevenziun en scolinas ed en chasas da scola, particularmain pervia da la sensibilitad speziala d'uffants ed en connex cun las immissiuns pli e pli grondas da radiaziuns d'auta frequenza tras WLAN?
5. Co valitescha la regenza grischuna la cumpetenza da la gruppa da lavur «Telefonia mobila e radiaziun» areguard la sanadad, che na sa cumpona betg d'experts independents, mabain da persunas involvidas?
6. Pertge n'è betg la BERENIS vegnida incumbensada en chaussa?
Cuira, ils 22 d'october 2019
Fasani-Horath, Noi-Togni, Brandenburger, Degiacomi, Della Cà, Hitz-Rusch, Hug, Jenny, Natter, Paterlini, Sturzenegger