Navigation

Inhaltsbereich

Sessiun: 12.02.2020

La stad 2019 han lufs stgarpà enorm blers animals da niz en Surselva, e quest enviern èn lufs adina puspè stads en viadi da bel cler di sin las pistas da skis en il territori d'abitadi da Sursaissa. A chaschun d'ina occurrenza publica l'atun 2019 è vegnida derasada l'infurmaziun che la publicitad n'haja nagin access a las emprovas da DNA da noss lufs. Quai ha chaschunà speculaziuns selvadias areguard lufs ibrids.

En Germania èn vegnids cumprovads intgins cas da lufs ibrids sin basa d'emprovas da DNA en il rom dal monitoring genetic naziunal da lufs da l'Institut da perscrutaziun Senckenberg. In auter institut tudestg, l'Institut ForGen, parta percunter da clera­main dapli lufs ibrids en Germania. A l'Institut ForGen èn er vegnidas tramessas emprovas da la Svizra, tar las qualas i dat indizis d'ina ibridisaziun. Lufs ibrids vegnan ultra da quai supponids cunzunt en l'Italia – e la gronda part da noss lufs è immi­grada da l'Italia, pia d'in territori cun in grond masdigl da las spezias.

Actualmain n'exista nagina transparenza areguard il tema «lufs ibrids». Las datas e las emprovas ston vegnir publitgadas, per ch'ellas possian vegnir cumparegliadas e controlladas da mintgina e mintgin. Quai fiss ina contribuziun per stgaffir transparenza e per evitar speculaziuns. Plinavant restabiliss quai la confidenza da las persunas donnegiadas en nossas autoritads.

Sut quest aspect vulan las sutsegnadras ed ils sutsegnaders savair da la Regenza:

1.     Nua tira la scienza il cunfin tranter lufs ibrids e lufs da razza pura?

2.     Co sa preschenta il status da protecziun legal da lufs ibrids cumpareglià cun lufs da razza pura?

3.     È l'access a las emprovas da DNA da lufs propi restrenschì e betg public en Svizra?

4.     Sche gea, pertge na vegnan las emprovas betg rendidas accessiblas a la publicitad?

5.     Ha la Regenza enconuschientschas da las emprovas e d'eventuals lufs ibrids?

6.     Tge quinta la Regenza da far per augmentar la transparenza e la confidenza areguard il tema «lufs ibrids»?

Cuira, ils 12 da favrer 2020

Derungs, Hefti, Brunold, Aebli, Berther, Brandenburger, Buchli-Mannhart, Caluori, Casutt-Derungs, Cavegn, Crameri, Danuser, Della Cà, Deplazes (Rabius), Dürler, Ellemunter, Epp, Fasani, Favre Accola, Florin-Caluori, Giacomelli, Gort, Grass, Hohl, Hug, Jenny, Kienz, Koch, Kohler, Lamprecht, Loi, Märchy-Caduff, Mittner, Müller (Susch), Niggli (Samedan), Niggli-Mathis (Grüsch), Papa, Paterlini, Ruckstuhl, Salis, Sax, Schmid, Tanner, Tomaschett-Berther (Trun), von Ballmoos, Weber, Widmer-Spreiter (Cuira), Zanetti (Sent), Fontana (Clugén), Ulber Daniel

Resposta da la regenza

Suenter las discussiuns politicas concernent ils lufs ibrids (bastards da luf e da chaun) en Svizra, ch'èn tranter auter vegnidas chaschunadas d'analisas dal labor privat da forensica DNA ForGen da la Germania, ha il UFAM incumbensà l'onn 2018 l'Universitad da Losanna da far in studi scientific davart la maschaida da luf e da chaun en Svizra. Ils resultats da 1645 emprovas geneticas che dateschan dals onns 1998 – 2017, èn vegnids publitgads il schaner 2019. Il studi mussa che l'integritad genetica da la populaziun da lufs en Svizra è intacta. Dus da 115 individis han mussà indizis d'ina cruschada anteriura cun in chaun. Ils dus animals èn in luf mastgel ed ina luffa femella. Tuts dus n'èn betg sa reproducids en Svizra.

Tar la dumonda 1: Ils bastards da luf e da chaun pon vegnir identifitgads cleramain cun analisas dal DNA. Ord vista scientifica vegn tratg il cunfin tranter lufs ibrids e lufs da razza pura tar ils bastards da luf e da chaun da l'emprima generaziun (F1) u da las emprimas duas generaziuns recruschadas (R1 ed R2). Las recruschadas da la terza generaziun (R3) valan sco animals selvadis.

Tar la dumonda 2: Tenor la Convenziun da Berna e tenor la legislaziun federala da chatscha vala il luf (canis lupus) en Svizra sco spezia d'animals protegida. Ils bastards directs d'animals selvadis e d'animals domestics pericliteschan il mantegniment da las populaziuns d'animals selvadis. Perquai ston – sa basond sin l'art. 8bis al. 5 da l'Ordinaziun davart la chatscha e la protecziun dals mamifers e dals utschels selvadis (Ordinaziun da chatscha, OChP; CS 922.01) – ils descendents da talas copulaziuns vegnir allontanads uschè svelt sco pussaivel da la natira, particularmain:

–  ils descendents da l'emprima generaziun cruschada F1 (d'enconuscher opticamain);
–  ils descendents da las recruschadas R1 ed R2 (d'enconuscher mo cun analisas geneticas)

Tar las dumondas 3 e 4: Il labor da perscrutaziun certifitgà da l'Universitad da Losanna, che ha survegnì l'incumbensa dal UFAM, lavura adina tenor il stadi da la tecnica scientifica il pli nov. Tenor il standard scientific e per obtegnair la transparenza scientifica sa chapeschi da sez ch'il proceder vegn protocollà exactamain. Uschia èn avant maun tut las datas cumplementaras tar l'universitad. Sin basa dal princip da transparenza n'è l'access als resultats da las emprovas da DNA da lufs en Svizra betg limità. Perquai che l'interpretaziun dals resultats dal labor premetta exprimidas enconuschientschas professiunalas e spezialisadas, èsi però la pratica ch'ils resultats dal labor vegnan communitgads en ina furma abreviada a l'Uffizi da chatscha e pestga (UCP) ch'è responsabel per il management dals animals selvadis: luf gea/na e la schlattaina cun in numer successiv (M.../F...). Quests resultats vegnan publitgads mintga onn en ils rapports annuals dal UCP davart il luf. Per incumbensa dal UFAM publitgescha la Fundaziun KORA cuntinuadamain ils resultats per l'entira Svizra en furma tabellara e cartografica sin sia pagina d'internet https://www.kora.ch/.

Tar la dumonda 5: Gea. Il schef dal departament cumpetent orientescha la Regenza en cas da basegn. Tar il UCP pon ils resultats ultra da quai vegnir consultads da tut temp dals circuls interessads.

Tar la dumonda 6: Il chantun Grischun realisescha dapi onns consequentamain il management dals animals selvadis. Da quel fan part er prelevaziuns ch'èn admessas legalmain, d'animals selvadis protegids sco il luf. Per realisar consequentamain il management dals animals selvadis dovri er las prelevaziuns dals ibrids da luf e da chaun, che pericliteschan il mantegniment da las populaziuns d'animals selvadis e che n'han pers nagut en nossa cultira. La Regenza e las autoritads da chatscha responsablas vegnan a lavurar vinavant en moda transparenta en quest sectur per pudair garantir respectivamain augmentar la confidenza da la publicitad en il manàgement dals animals selvadis.

30 d'avrigl 2020