Las emprovas geneticas da DNA da lufs che resultan en connex cun il management dal luf lascha l'Uffizi federal d'ambient (UFAM) analisar en il labor da perscrutaziun da l'Universitad da Losanna. Quest labor lavura adina tenor il stadi da la tecnica scientifica il pli nov. Uschia vegni garantì ch'i vegn applitgada la metodica la pli moderna actualmain disponibla e ch'ils resultats dal labor vegnan interpretads cun las enconuschientschas spezialisadas necessarias da la genetica da las populaziuns. Il schaner 2019 èn las datas geneticas dals emprims 115 lufs cumprovads en Svizra vegnidas publitgadas en la revista scientifica respectada "Scientific Reports" da Nature, suenter ch'ellas avevan percurrì l'entir process dal peer review tras genetichers renconuschids (peer review: procedura per garantir la qualitad d'ina lavur scientifica u d'in project tras experts independents dal medem sectur specific). Areguard la citaziun occupescha quest schurnal sin l'entir mund la settavla plazza. Il studi sco er infurmaziuns pli detagliadas èn accessibels publicamain. En vista a l'aut nivel scientific da questa lavur da survista, che sa basa sin 3400 emprovas, va la pretensiun da laschar analisar danovamain questas emprovas tras in ulteriur labor europeic, memia lunsch. Ils resultats scientifics represchentan ina basa professiunala cumprovada e solida per il monitoring. Plinavant stoi vegnir remartgà che la discussiun davart lufs ibrids ha actualmain pers sia impurtanza e ch'ella porta mo in avantatg modest per chapir meglier la situaziun che sa sviluppa vinavant cuntinuadamain.
Tar il punct 1: Sco che la Regenza ha menziunà gia en il conclus dals 28 d'avrigl 2020 (prot. nr. 343), n'è l'access als resultats da las emprovas da DNA da lufs en Svizra betg restrenschì. Las infurmaziuns davart ils differents process d'analisa vegnan registradas ed archivadas en il rom da l'accreditaziun d'in labor da referenza. L'interpretaziun dals singuls resultats premetta enconuschientschas professiunalas e spezialisadas. Er il studi scientific davart l'ibridisaziun dals lufs svizzers tranter lufs e chauns, che l'Universitad da Losanna ha fatg l'onn 2018 per incumbensa dal UFAM, è accessibel publicamain.
Tar il punct 2: En vista a la relevanza subordinada d'ina ulteriura examinaziun da las enconuschientschas publitgadas scientificamain è la Regenza da l'avis ch'i saja sproporziunà d'examinar danovamain las emprovas gia analisadas. Percunter propona ella da pretender dal UFAM in'analisa anc pli effizienta e cumplessiva da las emprovas actualas e futuras. Er en cas d'ina analisa pli svelta sto la qualitad da tala esser garantida, e la pussaivladad da far indicaziuns davart il grad da parentella e d'ibridisaziun sto vegnir exaurida.
Tar il punct 3: Sch'i vegn desistì d'examinar danovamain las analisas da DNA, n'èsi er betg necessari da publitgar ils resultats da la segunda resp. terza opiniun. Ils resultats da las analisas da DNA vegnan publitgads en il Grischun mintga onn en ils rapports annuals davart il luf e communitgads regularmain a la gruppa da lavur Animals da rapina gronds dal Grischun, a la Cumissiun per la protecziun da muntaneras dal Grischun ed a la Cumissiun da chatscha. Plinavant vegnan ils resultats preschentads a chaschun da las numerusas occurrenzas d'infurmaziun publicas davart il tema "luf" (p.ex. F07 ed M30, ils animals geniturs dal triep dal Calanda).
Sa basond sin questas explicaziuns propona la Regenza al Cussegl grond da midar questa incumbensa sco suonda:
La Regenza incumbensescha il Departament d'infrastructura, energia e mobilitad da pretender dal UFAM in'analisa pli effizienta da las emprovas geneticas da lufs, e quai cun exaurir las pussaivladads da far indicaziuns davart la parentella e davart il grad d'ibridisaziun. Cun la communicaziun offensiva dals resultats vegni cuntinuà.
3 da settember 2020