Il traject da via Landquart – Selfranga è ina part da la rait da vias naziunalas. Il tunnel da via Gotschna è vegnì construì da la Confederaziun cun meds finanzials da las vias naziunalas sco access al tunnel da via dal Veraina. I n'è betg chapaivel, pertge ch'il transport d'autos tras il tunnel dal Veraina n'è betg er ina part da la rait da vias naziunalas (dal rest er betg quel tras il tunnel da culminaziun dal Lötschberg, percunter bain las vias d'access dal nord e dal sid!).
Il transport d'autos tras il Veraina è senza dubi in model da success. Il success è uschè grond ch'i s'imponan extensiuns pli grondas da la capacitad durant ils proxims onns. Ultra da quai sto il material rullant vegnir renovà.
Pervia da quai s'impona ina midada dal sistem: il traject da via dal tunnel dal Veraina sto vegnir classifitgà sco part da la via naziunala. Uschia crodan las restructuraziuns ch'èn necessarias da vart da la via en il sectur da cumpetenza da la cassa stradala federala (stabiliments per chargiar ils vehichels, material rullant, extensiun da la capacitad en il tunnel).
La cumbinaziun da trens d'autos e da trens da persunas da la Viafier retica chaschuna problems adina pli gronds en il tunnel dal Veraina. Senza ulteriurs lieus da cruschada resp. da sviament vegn la capacitad dal tunnel dal Veraina adina a restar limitada. Il tunnel dal Veraina è in traject parzial impurtant da las lingias Landquart – Scuol e Landquart – San Murezzan.
Er en connex cun la colliaziun da viafier discutada da l'Engiadina Bassa en la part sura dal Vnuost èsi indispensabel d'engrondir la capacitad da la lingia dal Veraina. Pervia da quai s'impona ina clera separaziun en «transport d'autos» ed en «traffic da la Viafier retica». Il transport d'autos tras il Veraina sto vegnir integrà en la rait da vias naziunalas. Sch'il transport d'autos tras il Veraina daventass ina part da la rait da vias naziunalas, pudess el da princip er vegnir duvrà cun la vignetta d'autostrada, quai na sto dentant betg esser il cas.
Cun l'integraziun dal transport d'autos en la rait da vias naziunalas n'è betg colliada a medem temp la pretensiun ch'il transport d'autos duai esser gratuit. Tenor l'art. 82 al. 3 da la Constituziun federala po l'Assamblea federala permetter excepziuns da l'exemziun da taxas. Il transport d'autos tras il Veraina fiss senza dubi ina tala excepziun. Il transport tras il tunnel dal Veraina dastga en mintga cas custar insatge. L'autezza dals custs sto alura vegnir fixada cun la cassa stradala federala e betg mo unicamain cun il chantun Grischun. En quest connex èsi da resguardar che tariffas favuraivlas n'èn betg mo en il senn da la populaziun grischuna profitadra, mabain ch'ellas ston er vegnir considerada or da l'optica da la promoziun da l'economia (turissem).
Ultra da quai poi anc vegnir menziunà che la Confederaziun po surdar il transport d'autos (gestiun, extensiun) vinavant a la Viafier retica, er sch'il tunnel dal Veraina è classifitgà sco via naziunala, cf. art. 38 Cst.
Nus dumandain la Regenza:
- Tge posiziun ha la Regenza envers la surpigliada dal transport d'autos tras il tunnel dal Veraina en la rait da vias naziunalas? Tge avantatgs e tge dischavantatgs ha quai per il chantun Grischun, per la Viafier retica?
- Per tge import vegniss il quint annual dal chantun e quel da la Viafier retica a sa midar, sch'il tunnel dal Veraina vegniss integrà en la rait da vias naziunalas?
- È la Regenza pronta da tematisar e d'elavurar ina intervenziun correspundenta en in discurs cun las parlamentarias ed ils parlamentaris federals dal Grischun, eventualmain ensemen cun ils chantuns Berna e Vallais en la dumonda dal transport d'autos tras il Lötschberg?
Tavau, ils 18 da favrer 2021
Favre Accola, Salis, Della Cà, Brandenburger, Dürler, Gort, Hefti, Koch, Renkel