Dapi ch'i vegnan puspè annunziadas dapli erupziuns da corona en il chantun Grischun – e quai en ina correlaziun temporala cun l'occurrenza gronda «Big Air» a Cuira cun 30 000 persunas – ston ils uffants davent da la 3. classa purtar mascrinas en las zonas da ristga dal chantun.
Blers geniturs èn cunter questa mesira. Il bainesser dals uffants è restrenschì fermamain. Ils uffants na survegnan betg aria, els na pon betg trair bain il flad, q.v.d. els inhaleschan ina procentuala da dioxid carbonic bler memia gronda, èn restrenschids fermamain en lur natiralezza, els na pon betg leger e discurrer da maniera normala e na chapeschan betg bain la persuna d'instrucziun. Els na pon betg giugar endretg, il nas ed ils egls piztgan. Sch'els han ina mancanza d'oxigen, tiran els la mascrina sut il nas, ma la persuna d'instrucziun als di ch'els stoppian puspè metter si correctamain la mascrina. In mattet m'ha raquintà ch'el na survegniva betg pli aria ed haja perquai tratg la mascrina sut il nas. Sin quai haja in'autra mattetta ditg: «Pervia da tai survegnin nus ussa corona». Indirectamain als vegni dà da crair che quai ch'els expiran pudess esser privlus. Tge duain ils uffants pensar e sentir en tals cas? Jau pens ch'i vegn savens sutvalità a tge stress psichic e fisic che noss uffants èn exponids, e las consequenzas sa mussan eventualmain pir bler pli tard.
Mesiras vegnan ordinadas, senza ch'in studi fidabel mussass ch'ils uffants èn purtaders signifitgants da la malsogna e ch'il diever da mascrinas ha – per ils uffants – in niz signifitgant da proteger sasezs ed auters.
Mesiras vegnan ordinadas senza analisar il material da las mascrinas sin cumponentas nuschaivlas, bain savend ch'ellas cuntegnan oxid da titan, microplastic e particlas finas. I vegn ordinà da purtar ina mascrina senza laschar calcular la resistenza dal flad areguard ils pulmuns pli pitschens dals uffants, senza considerar il fatg che la concentraziun da CO2 è gia auta en las stanzas da scola e senza scolar las persunas d'instrucziun, per ch'ellas possian identifitgar ina ipoxia tar lur scolaras e scolars.
Ord vista giuridica sto vegnir resguardà il suandant:
L'obligatori da mascrinas per uffants cuntrafa a l'art. 4 al. 2 lit. b e c en cumbinaziun cun l'art. 40 al. 3 da la Lescha d'epidemias ed a l'art. 36 al. 1 en cumbinaziun cun l'art. 10 al. 1 e l'art. 11 al. 2 da la Constituziun federala.
Quest art. 40 da la Lescha d'epidemias (sco mesira pli miaivla da la serrada da scolas) n'è absolutamain nagina basa giuridica adattada per sfurzar tut ils uffants sauns en tut il chantun da purtar ina mascrina.
Ultra da quai stoi vegnir refusà cleramain che la scola introduceschia – cun quest plan da mesiras – in sistem che sa basa sin ina presumziun generala d'ina malsogna e ch'in scolar saun po evitar questa presumziun mo cun purtar regularmain ina mascrina e cun laschar far controllas regularas.
A questa logica manca mintga basa giuridica, ella violescha la dignitad umana (art. 7 da la Constituziun federala) e cuntegna schizunt il privel d'avair a lunga vista in effect traumatisant per ils uffants («Sun jau anc saun u sun jau gia in privel?»). I dat er differents studis (guardar tranter auter studis da corona tar uffants en Germania, Co-Ki.de) che mussan cleramain ch'i n'è betg saun per ils uffants da purtar mascrinas.
Dumondas vegnan evocadas, perquai ch'il chantun prenda la Lescha federala d'epidemias e la Constituziun federala sco basas giuridicas per:
- pronunziar in obligatori da mascrinas per tut ils uffants en tut il chantun davent da la 3. classa,
- ordinar automaticamain presumziuns da malsognas ed ordinar quarantinas per scolars che s'opponan a talas mesiras e
- retrair il dretg d'ir a scola dals scolars numnads en l'alinea 2.
Cun il giavisch che la mesira da l'obligatori da mascrinas vegnia giuditgada da nov, tschentain nus las suandantas dumondas:
- Tge sforzs èn vegnids fatgs a la tschertga da pussaivladads alternativas che mantegnan la dignitad dals uffants, per reducir ina derasaziun da las infecziuns en las scolas? Per plaschair enumerar ils resultats.
- Tgenins èn ils studis che observan ina derasaziun da las infecziuns en las scolas?
- Tge studis mussan in effect signifitgant da las mascrinas tar ils uffants da scola? (Per plaschair inditgar il studi cun la funtauna ed il num.)
- Tge studis cumprovan ch'i na fa nagin donn als uffants da purtar ina mascrina? (Per plaschair inditgar il studi cun il num e la funtauna.)
- Co vegn registrà sistematicamain il CO2 en las classas da scola e la concentraziun da CO2 davos las mascrinas, co vegn fatg il monitoring da questas registraziuns e co guarda ora il protocol, sche las valurs vegnan surpassadas?
- Co vegn actualmain impedida ina discriminaziun ed ina stigmatisaziun psicologica d'uffants cun ina dispensaziun da purtar ina mascrina e co vegni prendì posiziun envers geniturs che adempleschan lur obligaziun da tgira e na vulan betg metter si ina mascrina a lur uffants?
- Co vegnan scoladas las persunas d'instrucziun, per ch'ellas possian identifitgar ils privels che resultan cun purtar ina mascrina e per ch'ellas possian uschia preservar lur scolars d'ina ipoxia?
Cuira, ils 8 da december 2021
Fasani-Horath