Navigation

Inhaltsbereich

Dumonda Derungs concernent obstachels per deponias e per l'explotaziun da material

Sessiun: 19.10.2022

En la vischnanca da Lumnezia pari dad esser nunpussaivel d'obtegnair novas permissiuns per deponias e per l'explotaziun da material. La deponia respectivamain il territori per deponer material a Porclas va a fin, ed ina permissiun per in engrondiment para dad esser senza speranza. Il medem vala per las duas explotaziuns da material en il Glogn, Plaun Tgiern a Vrin e punt dal Glogn a Surin. A Vrin vegn concedida anc in'ultima giada ina permissiun d'explotaziun per 5 onns, a Surin na datti insumma nagina permissiun pli.

Questa pratica restrictiva ha consequenzas. Il material sto vegnir transportà dad autras vischnancas en la Lumnezia ed il material da deposit sto vegnir transportà da la Lumnezia en autras regiuns. Quai è ina situaziun da lose-lose. Quest fatg chaschuna dapli viadis da transport, quai che n'è raschunaivel ni ecologicamain ni economicamain. Per ils patruns da construcziun s'augmentan ils pretschs per construir, per il clima sa pegiurescha, la bilantscha da CO2 ed ils proprietaris dals bains immobigliars (en ils cas menziunads, il maun public) perdan entradas.

Sut quest aspect vulan las sutsegnadras ed ils sutsegnaders savair da la Regenza areguard l'entir chantun:

  1. È er la Regenza da l'avis che deponias e territoris per l'explotaziun da material duain vegnir plazzads e manads sche pussaivel en lieus decentrals, quai per motivs ecologics ed economics?
  2. Tge è, ord vista da la Regenza, la raschun ch'i n'è oz strusch pli pussaivel da determinar e da manar deponias e zonas per l'explotaziun da material en lieus decentrals sco er da cuntinuar cun la gestiun da stabiliments existents?
  3. Tge pensa la Regenza da far per reducir ils obstachels per deponias e per territoris per l'explotaziun da material, uschia che stabiliments decentrals daventan puspè pussaivels?

Cuira, ils 19 d'october 2022

Derungs, Danuser (Cazas), Heini, Altmann, Beeli, Berther, Berweger, Bettinaglio, Binkert, Brunold, Bundi, Candrian, Casutt, Collenberg, Crameri, Della Cà, Epp, Gansner, Hartmann, Hohl, Jochum, Kasper, Kienz, Kocher, Kohler, Lamprecht, Lehner, Loepfe, Loi, Luzio, Maissen, Mani, Menghini-Inauen, Messmer-Blumer, Metzger, Michael (Castasegna), Oesch, Rauch, Sax, Schneider, Schutz, Sgier, Weber, Wieland, Zanetti (Landquart), Zanetti (Sent)

Resposta da la regenza

Las pretensiuns legalas per l'explotaziun e per il deposit da material èn regladas en il dretg federal. Ultra da quai ston las autoritads resguardar las prescripziuns da la planisaziun directiva e da la planisaziun d'utilisaziun. En il chantun Grischun vegnan las prescripziuns dal dretg federal realisadas mantegnend il spazi d'agir il pli grond pussaivel: i na vegnan fatgas naginas pretensiuns che surpassan il dretg federal ed ils spazis d'agir pussaivels vegnan tratgs a niz adina a favur dals interess da l'utilisaziun.

Las prescripziuns dal dretg federal per installar e per manar deponias èn fixadas en l'Ordinaziun davart la prevenziun e l'allontanament da rument (Ordinaziun da ruments, OPAR; CS 814.600) e cumpiglian tranter auter ils suandants aspects: obligaziun generala da reciclar; grondezza minimala da 50 000 m3 per deponias dal tip A; ina deponia na dastga betg vegnir installada en in territori ch'è periclità da vegnir inundà, da crudada da crappa, da bovas u spezialmain tras erosiun. Tenor il Plan directiv chantunal vulan ins cuntanscher ina autarchia da dismessa en las regiuns. En ses Plan directiv regiunal ha la regiun Surselva determinà 4 subregiuns. La Lumnezia è attribuida a la subregiun Glion – Flem – Lumnezia – Val S. Pieder.

Las prescripziuns dal dretg federal per conceder ina permissiun per l'explotaziun da material or d'ina aua currenta resortan da la Lescha federala davart la protecziun da las auas (Lescha davart la protecziun da las auas, LPAuas; CS 814.20). Per consequenza na dastga betg vegnir concedida ina permissiun d'explotaziun or d'auas currentas, sch'ins preleva a lunga vista dapli glera ord l'aua currenta che tala obtegna sin via natirala, sche l'explotaziun chaschuna a lunga vista in sbassament dal letg dal flum ordaifer il perimeter d'explotaziun u sche l'explotaziun impedescha da mantegnair e da restabilir las zonas umidas inventarisadas.

Tar la dumonda 1: La decentralisaziun che vegn pretendida en la dumonda, vegn gia resguardada en la planisaziun directiva ch'è lianta per las autoritads e vegn gia realisada en la pratica chantunala da permissiun.

Tar la dumonda 2: En sia approvaziun dal Plan directiv da la regiun Surselva ha la Regenza explitgà, ch'il basegn da deponer material da la vischnanca da Lumnezia possia vegnir cuvrì en ils territoris d'explotaziun en ils conturns da Glion. Perquai stoppia vegnir prendì en mira da reciclar il material da stgavament en il territori da Glion. En vista al sviament da Glion saja quai acceptabel er areguard il traffic. Ultra da quai saja la deponia Porclas situada en in territori periclità da bovas e la proxima deponia cun avunda capacitad sa chattia en ina distanza da main che 10 kilometers. Ils motivs concrets per chalar a curta resp. a vista mesauna cun las duas explotaziuns da material vertentas al Glogn – mintgamai 500 m3 per onn – èn il deficit da glera notoric en il Glogn e – per il lieu da retratga vertent tar la punt a Surin – il fatg, che quest lieu da retratga sa chatta entaifer la zona umida d'impurtanza naziunala Surin-Lumbrein.

Tar la dumonda 3: La Regenza vegn a trair a niz er vinavant las libertads d'agir dal dretg federal. Plinavant daventi adina pli impurtant d'ir enturn en moda persistenta cun las resursas da material. Il fatg da serrar ciclus da materias, che vegn dumandà particularmain er da las organisaziuns da tetg da l'economia grischuna, pretenda equipaments cun apparats e cun utensils, enconuschientschas, ina gronda professiunalisaziun e pia er ina tscherta grondezza da la deponia. Deponias pitschnas na pon betg ademplir questas pretensiuns.

30 da november 2022