Navigation

Inhaltsbereich

Dumonda Rettich concernent mesiras dal chantun cunter la mancanza qualitativa existenta e cunter la mancanza quantitativa smanatschanta da persunas d'instrucziun

Sessiun: 19.10.2022

In'enquista ch'ils partenaris socials da scola LEGR (Magistraglia Grischun) ed FMSGR (Federaziun da mainascolas dal Grischun) han publitgà dacurt, mussa che la mancanza qualitativa da persunas d'instrucziun è arrivada er en il chantun Grischun. La circumstanza che bunamain tut las plazzas libras han pudì vegnir occupadas, zuppenta il fatg che la pussaivladad da tscherner tranter differentas candidatas e candidats è stada inexistenta u mo insuffizienta en la procedura d'annunzia per las plazzas publitgadas. Ultra da quai mussa l'enquista ch'ils singuls teams da las chasas da scola han stuì prender mesiras supplementaras, p.ex. augmentar pensums, spustar pensums, stritgar purschidas supplementaras u porscher emnas da project empè da lecziuns per emna. Talas mesiras che pertutgan il persunal u l'urari sco er las cundiziuns ch'èn daventadas en general pli difficilas per occupar las plazzas signifitgan massivamain dapli lavur per las direcziuns da las scolas, cunzunt en las regiuns perifericas, sin tscherts stgalims u per roms specifics. Durant l'onn da scola current n'han plinavant var 400 persunas d'instrucziun betg tut las qualificaziuns necessarias.

Il svilup ch'ins ha pudì observar durant ils ultims onns en ils chantuns urbans po vegnir constatà ussa – cun in tschert retard – er en il Grischun. Uschia ston ins partir dal fatg che nus vegnin ad esser confruntads ils proxims onns cun la situaziun ch'ins na chatta – oravant tut en las regiuns perifericas u en ils territoris rumantschs e talians – betg avunda persunal d'instrucziun qualifitgà. Ina mesira per meglierar las cundiziuns d'instruir e d'emprender è p.ex. la pussaivladad da pudair concepir en moda pli flexibla las grondezzas e las cumposiziuns da las classas. Per che dapli magistras e magisters che han chalà da dar scola returnian puspè a la professiun, pudessan il chantun ed ils auters acturs participads lantschar ensemen ina campagna correspundenta. Plinavant duain las persunas d'instrucziun vegnir distgargiadas en dumondas administrativas, per ch'ellas possian puspè sa concentrar pli fitg sin l'instrucziun. L'engaschament d'agids da classas po vegnir extendì sin tut ils stgalims da la scola populara. Questas gidantras e gidanters sustegnan las magistras ed ils magisters durant l'instrucziun. La responsabladad pedagogica resta tar la persuna d'instrucziun. Cun agid d'in monitoring duai vegnir eruì, quantas persunas d'instrucziun e persunas spezialisadas che schlian mintga onn lur contract da lavur, quantas plazzas che na vegnan betg occupadas resp. che vegnan occupadas cun persunas senza qualificaziuns adequatas u cun persunas nunqualifitgadas sco er quantas plazzas che vegnan surpigliadas da studentas e students resp. da persunas pensiunadas.

Las sutsegnadras ed ils sutsegnaders èn cuntents ch'i vegnan fatgas ils proxims onns – sin il stgalim da la scolaziun e da la furmaziun supplementara – er en il Grischun adattaziuns e novaziuns en la scolaziun da basa ed en ils studis da master. Ina vasta purschida da la Scola auta da pedagogia dal Grischun (SAPGR) po per part cumbatter il svilup a vista mesauna. Il chantun Grischun ha la pussaivladad d'agir supplementarmain e da cumbatter il problem en moda proactiva, avant che la situaziun daventa anc pli acuta ed avant che nus glischnain d'ina mancanza qualitativa en ina mancanza quantitativa da persunas d'instrucziun.

Perquai vulan las sutsegnadras ed ils sutsegnaders savair da la Regenza:

  1. Co vul il Grischun restar cumpetitiv en cumparegliaziun cun auters chantuns, cura ch'i sa tracta da recrutar persunas d'instrucziun? (Intgins chantuns han realisà e planisà emprimas mesiras cunter la mancanza existenta e smanatschanta da persunas d'instrucziun.)
  2. Tge mesiras concretas èn planisadas per cumbatter la mancanza da persunas d'instrucziun?
  3. Cura duain questas mesiras vegnir realisadas?

Cuira, ils 19 d'october 2022

Rettich, Brunold, Lehner, Atanes, Bardill, Baselgia, Bavier, Biert, Bischof, Bisculm Jörg, Bleuler-Jenny, Cahenzli-Philipp (Vaz Sut), Collenberg, Della Cà, Dietrich, Epp, Furger, Gartmann-Albin, Gredig, Hoch, Kaiser, Luzio, Mazzetta, Messmer-Blumer, Müller, Nicolay, Perl, Preisig, Rageth, Rusch Nigg, Rutishauser, von Ballmoos, Walser, Widmer, Wilhelm

Resposta da la regenza

Tenor la statistica da furmaziun dals ultims otg onns davart il svilup dal dumber da scolaras e scolars (SeS) sco er dal dumber da persunas d'instrucziun per stgalim da scola n'ha il chantun Grischun betg en general ina mancanza da persunas d'in­struc­ziun. Entant ch'il dumber da SeS è sa reducì per passa 1000 durant la perioda obser­vada (onns da scola 2013/14 fin 2021/22), è il dumber da persunas d'instrucziun a la scola populara restà praticamain constant. Ins na po pia betg discurrer d'ina man­can­za qualitativa existenta u quantitativa smanatschanta da persunas d'instrucziun. Senza dubi è la situaziun da recrutaziun s'acutisada per part a la scola populara grischuna, ed en singuls lieus è ella critica. Areguard la remartga che var 400 persunas d'in­strucziun n'hajan betg tut las qualificaziuns necessarias en il chantun, stoi vegnir menziunà che 99,8 % da la magistraglia che instruescha en il chantun Grischun, ha terminà ina scolaziun pedagogica renconuschida. Quai è ina differenza essenziala envers auters chantuns. Las persunas d'instrucziun che na possedan betg in diplom renconuschì per il stgalim respectiv u che n'han betg la qualificaziun professiunala specifica, sco er las persunas d'instrucziun senza diplom pedagogic dovran ina permissiun da dar scola da l'Uffizi per la scola populara ed il sport (USS).

Tar las dumondas 1 e 2: La scola populara è – tras lescha – ina incumbensa cumi­naivla dal chantun e da las vischnancas. Las suandantas mesiras che duain me­glie­rar la situaziun da recrutaziun da persunas d'instrucziun, èn planisadas u gia rea­li­sa­das sin differents stgalims da cumpetenza: La Regenza ha incumbensà la Scola auta da pedagogia dal Grischun (SAPGR) da porscher in studi da master «Stgalim se­cun­dar I» per persunas d'instrucziun da la scola primara sco er in studi da pedagogia curativa da scola en las linguas chantunalas a Cuira. La SAPGR scolescha actual­main uschè bleras persunas d'instrucziun sco anc mai. Il USS sustegna las scolas tar la recrutaziun, quai cun la plattafurma chantunala da plazzas en l'internet e cun il pro­gram BELP (introducziun da persunas d'instrucziun en la professiun). A chaschun da sesidas da quartal approfundescha la partiziun Inspecturat da scola dal USS regular­main cun tut ils purtaders da scola la situaziun da recrutaziun ed il svilup dal persunal en las regiuns. En il chantun Grischun na vegn il persunal da scola betg engaschà tras il chantun, mabain tras ils singuls purtaders da scola. Sco patruns da las per­su­nas d'instrucziun han els pussaivladads d'agir per meglierar la situaziun da re­cru­ta­ziun e per augmentar la cumpetitivitad sin il martgà da lavur. Sch'il clima da scola vegn tgirà activamain tras la gestiun da la scola (cussegl da scola e direcziun da la scola) e tras tut tgi ch'è participà a la scola, gida quai essenzialmain che las per­su­nas d'instrucziun han il sentiment da vegnir sustegnidas e ch'ellas sa sentan bain en ina scola. In clima da scola positiv po impedir proactivamain ina midada da plazza u da professiun. Il medem vala per ina infrastructura da scola attractiva. En il rom dal svilup dal persunal po la gestiun da la scola p.ex. motivar sistematicamain persunas d'instrucziun adattadas – saja quai persunas cun permissiun da dar scola u ma­gi­stras e magisters che instrueschan sin il stgalim primar – da far la scolaziun per in­struir sin il stgalim secundar I. Cun la perspectiva da survegnir ina plazza fixa en cas d'ina scolaziun u d'ina furmaziun supplementara (acquist d'in stgalim supplementar) po la scola stgaffir impuls. Sche quai è pedagogicamain raschunaivel, po la gestiun da la scola adattar il dumber da lecziuns ed uschia ils pensums en il rom da la re­spon­sabladad directiva sin basa da l'art. 19 e da l'art. 20 da l'Ordinaziun da scola (gron­dezzas da las partiziuns). Per organisar l'integraziun sco er per examinar la collavu­raziun regiunala sin il stgalim secundar I èn responsabels ils purtaders da scola. Pli­navant pon ils purtaders da scola fixar pensums minimals, e sur ils contracts d'en­ga­schament pon els reglar – mintgamai per il proxim onn da scola – la flexibilitad ne­ces­saria per ils servetschs da las persunas d'instrucziun areguard la dimensiun dals engaschaments. La Regenza renviescha la finala a sia resposta a la dumonda par­la­mentara Conrad-Roner concernent las persunas d'instrucziun grischunas da la sco­lina sco exempel per mesiras en il rom da la proxima revisiun parziala da la Lescha da scola.

Tar la dumonda 3: Las mesiras chantunalas menziunadas èn realisadas. La Re­gen­za ha surdà a la SAPGR l'incumbensa d'extender la purschida da studi (stgalim se­cundar I e pedagogia curativa da scola). Il studi cumenza cun l'onn da scola 2023/24. Las mesiras sin il nivel dals purtaders da scola pon vegnir realisadas cuntinuada­main.

15 da december 2022