Navigation

Inhaltsbereich

Sessiun: 15.06.2023

Il quint economic dal chantun Grischun ha serrà l'onn 2022 cun in resultat surproporziunalmain bun. Contribuì a quest fatg ha tranter auter er la distribuziun dal gudogn da la Lottaria naziunala svizra. En il rapport annual da quella pon ins leger, ch'il chantun Grischun ha survegnì l'onn passà 14,18 miu. francs. L'onn 2018 eran anc vegnids distribuids 10,47 miu. francs. Sin pagina 250 dal quint annual chantunal menziuna la Regenza, ch'i resultia in surpli d'entradas en il sectur da la finanziaziun speziala Lottaria naziunala.

L'utilisaziun dals meds finanzials dal chantun ord ils daners da la Lottaria naziunala è stada l'onn 2022 la suandanta:

Contribuziun a la cultura                                                    7 860 278 francs

Contribuziun a la Tgira da monuments                              1 509 120 francs

Contribuziun al sport                                                          3 911 815 francs

Sin la pagina d'internet dal DECA èn menziunadas anc ulteriuras pitschnas contribuziuns che n'han nagina impurtanza en questa constellaziun, sco p.ex. la contribuziun da 319 068 francs a Giuventetgna ed educaziun.

L'entira part dal gudogn da la Lottaria naziunala vegn integrada adina cun in onn retard en il quint chantunal, q.v.d. la cumpart dal gudogn da Swisslos da l'onn 2021 vegn integrada en il quint chantunal dal 2022. 70 pertschient da questa cumpart vegnan attribuids a la finanziaziun speziala Lottaria naziunala (rubrica dal quint 4271) e 30 pertschient a la finanziaziun speziala Sport (rubrica dal quint 4273). Questa repartiziun vegn fatga tenor l'art. 38 da la Lescha da finanzas.

Plinavant pon ins leger sin pagina 403 dal quint annual dal chantun Grischun, che la finanziaziun speziala Sport ha in dabun da 10 137 780, da quests daners èn – tenor infurmaziun dal DECA – 2 411 780 francs gia empermess, q.v.d. 7 726 037 francs èn libramain disponibels.  

En nossa societad prestan las 44 federaziuns chantunalas da sport cun lur 730 uniuns da sport ina contribuziun essenziala per la promoziun da la sanadad e per la prevenziun e la finala er per l'activitad locala da las uniuns. Sche las vischnancas stuessan etablir ina lavur cun giuvenils consultativa per remplazzar la promoziun da giuventetgna che vegn prestada voluntarmain, chaschunass quai ad ellas custs nunpajabels.

L'Associaziun grischuna da sport cun sias 44 federaziuns da sport e 72 000 commembras e commembers survegn dal chantun per onn bundant 1 milliun francs per la promoziun dal sport. Quest milliun vegn dividì tranter las 44 federaziuns da sport. Entant che las entradas da la Lottaria naziunala èn s'augmentadas marcantamain durant ils ultims 10 onns, èn las contribuziuns a las federaziuns chantunalas da sport restadas pli u main tuttina grondas.

En consequenza da la chareschia èn ils custs per la promoziun dal sport però s'augmentads en il decurs dals ultims onns e las uniuns da sport ston oz procurar ils daners per prestaziuns ch'eran en il passà gratuitas u marcantamain pli favuraivlas (p.ex. reservaziuns da pistas da skis, da hallas da gimnastica, da patineras artifizialas e.u.v.). Ord vista da las 44 federaziuns chantunalas da sport na fai betg senn d'accumular 7,72 miu. francs en il fond da la finanziaziun speziala Sport, entant che las federaziuns da sport cumbattan cun quitads finanzials.

La Regenza vegn incumbensada d'adattar la distribuziun dal gudogn ord ils daners da la Lottaria naziunala al sport – analogamain a las contribuziuns a la cultura – e d'augmentar signifitgantamain las contribuziuns annualas a las federaziuns grischunas da sport.

Claustra, ils 15 da zercladur 2023

Bavier, Sax, Candrian, Bachmann, Beeli, Berther, Bettinaglio, Binkert, Bischof, Bisculm Jörg, Brunold, Butzerin, Cahenzli-Philipp (Vaz Sut), Casutt, Censi, Cortesi, Dietrich, Epp, Favre Accola, Föhn, Furger, Gansner, Grass, Hartmann, Heini, Hohl, Holzinger-Loretz, Kappeler, Kohler, Krättli, Lamprecht, Lehner, Loi, Mani, Menghini-Inauen, Michael Beni (Donat), Oesch, Pfäffli, Rageth, Rauch, Righetti, Roffler, Rüegg, Said Bucher, Saratz Cazin, Schutz, Spagnolatti, Tanner, Thür-Suter, Tomaschett, von Ballmoos, Zanetti (Sent)

Resposta da la regenza

La cumpart dal chantun al gudogn net da la Lottaria naziunala interchantunala (Swisslos) vegn repartida sin duas finanziaziuns spezialas (FS). Tenor l'art. 38 al. 1 da la Lescha davart las finanzas dal chantun Grischun (Lescha da finanzas, LFC; DG 710.100) va ina part fixa da 30 pertschient da la cumpart chantunala en la FS Sport (rubrica dal quint 4273). Ils ulteriurs 70 pertschient da la cumpart chantunala annuala vegnan attribuids a la FS Lottaria naziunala (rubrica dal quint 4271). En la FS Lottaria naziunala vegn mess a disposiziun en cas da basegn mintgamai 30 pertschient per la promoziun da la cultura sco er per la protecziun da la natira e da la patria (ils per­tschients sa refereschan a l'entira cumpart chantunala da Swisslos). Davart l'autezza da questas duas cumparts sco er davart l'import restant resp. 10 pertschient da l'en­tira cumpart chantunala sco er davart l'utilisaziun dals meds finanzials or da la FS Sport po la Regenza decider definitivamain. Questa repartiziun dals meds finanzials era vegnida concludida dal Cussegl grond il december 2012 tras la revisiun parziala da la LFC. En quest connex era en spezial la cumpart fixa per la FS Sport vegnida auzada da 27 sin 30 pertschient. D'adattar danovamain la repartiziun resp. d'assimi­lar la distribuziun, sco quai ch'i vegn pretendì en l'incumbensa, n'è ni necessari ni in­ditgà ord vista da la Regenza. Pervia dals gudogns annuals da Swisslos ch'èn s'aug­mentads marcantamain ils ultims onns, èn er ils meds disponibels da la FS Sport s'augmentads. Quai sa mussa er a maun da l'import da la FS Sport che s'augmenta cuntinuadamain. Per la fin dal 2022 importa la FS Sport 10,1 milliuns francs, quai tar garanzias avertas da 2,4 milliuns francs. Las contribuziuns da 7 860 278 francs a la cultura, che vegnan menziunadas en l'incumbensa, correspundan a las garanzias fatgas il 2022 tenor categorias da Swisslos. En las garanzias a la cultura èn tranter auter cuntegnids er 2 milliuns francs dal conto «Contribuziuns en cumpetenza da la Regenza» per il project «500 onns Stadi liber da las Trais Lias 1524/2024». En il quint annual 2022 vegnan mussads ils imports pajads durant l'onn da rapport. Sin basa da l'art. 6 lit. a da la Lescha davart la promoziun dal sport e dal moviment (Le­scha da promoziun dal sport; DG 470.000) vegn pajada a las federaziuns chantuna­las da sport ina summa pauschala annuala per la lavur da federaziun e d'uniun gene­rala, per curs da scolaziun e da sport da tuts geners per promover il sport da massa ed il sport da prestaziun sco er per promover la giuventetgna. La summa totala da questas contribuziuns pauschalas è vegnida auzada per il 2010 dad 800 000 francs sin 1 milliun francs ed è dapi lura constanta. Dapi il 2010 è la cumpart chantunala dal gudogn net da Swisslos ch'è destinada per la promoziun dal sport, s'augmentada per 43 pertschient da 2,988 milliuns sin 4,271 milliuns francs. A medem temp èn las con­tribuziuns concedidas dapi lura s'augmentadas per stgars 35 pertschient. Durant quest temp è er vegnì vitiers in sustegn per il sport da prestaziun d'annualmain 750 000 francs a las federaziuns resp. a lur centers da prestaziun. Durant la perioda numnada è er s'augmentà il dumber da dumondas d'annualmain 580 sin 852. Quai procura per in sustegn actualmain pli vast e pli direct per las uniuns, cumpareglià cun ina cumpart pauschala pli auta dal sustegn precedent per las federaziuns. En il Con­cept chantunal per promover il sport dal 2021 èsi menziunà, ch'il chantun ha l'inten­ziun da sustegnair las federaziuns en lur ulteriur svilup e d'examinar il basegn e la realisabladad da l'utilisaziun cuminaivla da las resursas. Per quest intent èn las fe­de­raziuns grischunas da sport gia vegnidas envidadas ad in workshop. Resguardond ils resultats da questas lavurs è la Regenza pronta da realisar – ensemen cun las fede­raziuns da sport – in augment da las contribuziuns pauschalas a las federaziuns chantunalas da sport en il senn da l'incumbensa. En vista al fatg, che bleras grondas federaziuns impundan ina part essenziala da las contribuziuns pauschalas per il sport da prestaziun e ch'il sustegn respectiv è vegnì augmentà signifitgantamain ils ultims onns, fiss in eventual augment da las contribuziuns collià cun l'aspectativa, che ora­vant tut il sport da massa profitass pli fitg da quel.

Sin basa da questas explicaziuns propona la Regenza al Cussegl grond da refusar l'incumbensa qua avant maun concernent l'assimilaziun da la distribuziun dals gu­dogns da la Lottaria naziunala al sport, analogamain a las contribuziuns per la cul­tura, e d'acceptar l'incumbensa concernent l'augment da las contribuziuns annualas a las federaziuns grischunas da sport.

31 d'avust 2023