La regenza a las abitantas ed als abitants dal chantun Grischun

Stimadas conburgaisas e stimads conburgais

Mintga onn, la terza dumengia da settember, celebrain nus la rogaziun federala. Engraziar, far penetienza, urar. … Questas trais noziuns èn francadas pli fitg en la lingua da la baselgia ch’en noss mintgadi. Tuttina èn differentas modas da cumportament e tenutas che vegnan exprimidas en las trais activitads «engraziar», «far penetienza» ed «urar» anc oz impurtantas per nus tuttas e per nus tuts.
Il pled «engraziel!» scuntrain nus savens en il mintgadi. Nus schain «engraziel fitg!» u «bun engraziament!». L’engraziar en la muntada da la rogaziun federala surpassa dentant talas furmas da cumportament. El sa basa sin in profund «engraziament» sentì. Bleras chaussas che nus possedain u che nus survegnin da noss conumans resentin nus sco normalas u avain l’impressiun ch’ellas ans sajan schizunt debitadas. Pir, cur che nus essan conscients che nus n’avain nagin dretg da survegnir talas, resentin nus ina vaira engraziaivladad er per nossa sanadad, per nossa segiranza materiala e per la pussaivladad da concepir nossa vita en in pajais liber. La rogaziun dad oz ans dat l’occasiun da realisar en moda conscienta l’evidenza da nossa vita persunala ed er d’esser engraziaivel per las chaussas da mintgadi.
Ils pleds «far penetienza» èn francads anc pli pauc en nossa lingua da mintgadi ch’il pled «engraziar». Nus enconuschain il verb «punir», quai che vul dir tant sco surpigliar las consequenzas negativas d’in sbagl che nus avain commess. Nus vegnin punids, pia chastiads. En il cas normal cunter nossa voluntad.
Auter èsi tar il «far penetienza». «Far penetienza» premetta noss giudizi sco er nossa prontadad da midar noss cumportament. Nus vulain puspè far bun las consequenzas d’in sbagl. Nus vulain emprender d’in sbagl ed ans cumportar auter en il futur. Tals process da midada èn pussaivels en il sectur religius, politic, professiunal e surtut er en il sectur privat. «Far penetienza» po uschia per exempel signifitgar che nus dumandain in uman che ans stat datiers per perdun per ina groppadad. En il conturn professiunal po «far penetienza» signifitgar d’annullar ina fatschenta malonesta u da restituir in gudogn exorbitant. Per las politicras e per ils politichers vul «far penetienza» tranter auter dir da star tar ina faussa decisiun e da surpigliar la responsabladad persuenter. La rogaziun dad oz ans porscha la chaschun da reponderar sinceramain noss cumportament envers la natira, envers noss conumans ed envers nus sezs e da tschertgar, sche necessari, pussaivladads da turnar, da far penetienza.
Igl existan er differentas imaginaziuns e definiziuns da la terza activitad che dat al di dad oz il num, numnadamain da «l’urar» . En quest lieu duai mo vegnir accentuà in aspect spezial da l’urar. Far uraziun premetta ch’il singul uman accepta sia finitad. L’uman che ura metta sasez enavos. El accepta che betg tut n’è realisabel per el. El accepta ses cunfins. Nus stuain acceptar ch’i dat situaziuns, nua che nus na pudain betg pli diriger nossa vita. Nus stuain acceptar la nunpussanza e la supportar. Mintgina e mintgin da nus enconuscha talas situaziuns. La rogaziun dad oz ans dat l’occasiun da reflectar davart noss cunfins persunals e d’exercitar umilitanza.
Stimadas conburgaisas e stimads conburgais, nossa confruntaziun persunala cun «engraziar», cun «far penetienza» e cun «urar», che nus essan envidads da far oz, ans dat la schanza d’ans sviluppar persunalmain. Il barat cun auters umans è fitg impurtant per noss svilup persunal. Nus duvrain ils conumans da noss proxim conturn e da noss chantun. Gist uschia essan nus er dependents da la convivenza da nossas conburgaisas e da noss conburgais svizzers sco er d’in dialog tolerant e liber da pregiudizis cun umans d’auters pajais ed en auters pajais. Nus duessan er reflectar davart quellas chaussas al di da la rogaziun federala.
Cun quests patratgs As giavischain nus ina rogaziun contemplativa ch'è purtada d’engraziaivladad e da confidenza.

Cuira, settember 2010

En num da la regenza
Il president: Claudio Lardi
Il chancelier: dr. Claudio Riesen