Il preventiv 2021 dal chantun Grischun mussa in surpli d'expensas da 33,7 milliuns francs. Il deficit è sin il nivel da l'onn precedent, malgrà grondas midadas en pliras da sias posiziuns. Las expensas d'investiziun èn, cun tut en tut brutto 405 milliuns francs, vinavant sin in aut nivel. Las investiziuns nettas che ston vegnir finanziadas dal chantun cun agens meds finanzials, importan 272 milliuns francs. La situaziun da las finanzas e da la facultad è legraivlamain stabila e solida. Per la planisaziun finanziala dals onns 2022–2024 èn ina sfida particulara per l'ina l'ulteriura creschientscha da las expensas totalas e per l'autra las entradas pli pitschnas spetgadas. Per pudair tegnair a media vista l'equiliber da las finanzas vegnan ad esser necessarias distgargias essenzialas.

Las valurs directivas dal preventiv 2021 sa preschentan sco suonda:

• deficit dal preventiv 33,7 milliuns (onn precedent 33,1 miu.), suenter prelevaziuns da reserva da 21,4 milliuns
• quota statala chantunala da 15,0 pertschient (onn precedent 15,6 %)
• creschientscha dals custs totals 1,1 pertschient (onn precedent 1,5 %)
• creschientscha da la summa totala dals salaris ch'è relevanta per la valur directiva 0,7 pertschient (onn precedent 0,9 %)
• investiziuns bruttas da 404,9 milliuns (onn precedent 426,9 miu.)
• investiziuns nettas ch'èn decisivas per la valur directiva 170,0 milliuns (onn precedent 166,0 miu.)
• deficit dal quint da las vias da 20,0 milliuns (onn precedent 20,0 miu.)

Resultats
Il preventiv 2021 observa tut las otg valurs directivas da la politica da finanzas dal Cussegl grond. L'ambient da COVID‑19 engrevgescha cunzunt la vart dals retgavs da las finanzas publicas. Durant l'onn da preventiv 2021 subeschan las taglias chantunalas ina ferma perdita. Las entradas pli pitschnas pon vegnir mitigiadas principalmain cun ina probabla distribuziun dal gudogn quadrupla da la Banca naziunala svizra (BNS) sco er cun mesiras sistematicas per augmentar la qualitad dal preventiv respectivamain per diminuir las differenzas tranter il resultat dal preventiv e quel dal quint, ch'èn stadas grondas fin ussa. Il volumen d'investiziuns regredescha levamain perquai ch'ils projects gronds Stabiliment giudizial Cazas Tignez e Center administrativ "sinergia" èn terminads. El è – cun investiziuns bruttas da 405 milliuns – però anc adina sin in aut nivel. En la planisaziun finanziala dals onns 2022–2024 vegni a dar gronds deficits. Entant che la vart dals retgavs da las finanzas publicas stagnescha, crescha la vart da las expensas vinavant. Ina gronda disciplina da preventiv e d'expensas vegn ad esser necessaria per pudair mantegnair a media vista l'equiliber da las finanzas.

Custs da persunal
Ils custs totals da persunal s'augmentan l'onn 2021 per 1,8 pertschient u per 7,2 milliuns. Els finanzieschan cunzunt las plazzas ch'èn necessarias supplementarmain sco er il svilup dals salaris dal persunal existent. Resguardond la situaziun economica generala, la cumpetitivitad dal chantun sin il martgà da lavur sco er il svilup general dals salaris per l'onn 2021 propona la Regenza al Cussegl grond d'approvar tut en tut 0,64 pertschient da la summa dals salaris per ils svilups individuals dals salaris. En ils custs da persunal èn cumpigliads medemamain ils custs per manar la partiziun COVID‑19 tar l'Uffizi da sanadad, che vegn dumandada al Cussegl grond en il rom d'in credit d'impegn. In augment dals salaris chaschunà da la chareschia n'è betg previs, perquai che la chareschia equilibrada dals onns passads è vinavant sur il stadi da l'index actual.

Custs materials
Ils custs materials e las ulteriuras expensas da manaschi sa reduceschan per tut en tut 5,8 milliuns (-1,7 %). L'augment dals custs da material e da rauba deriva cunzunt da custs d'acquisiziun d'energia pli auts, senza effect sin il resultat, per energia da participaziun, per energia substitutiva da participaziun e per energia retratga per ils custs annuals (+0,8 miu.). La reducziun tar il mantegniment architectonic en la construcziun bassa (-3,9 miu.) vegn cumpensada cun in volumen da construcziun pli grond en las construcziuns bassas (+7,7 miu.). Las prestaziuns da servetsch ed ils onuraris sa reduceschan tut en tut per 3,1 milliuns.

Custs da transfers
Las prestaziuns da transfers s'augmentan cun 2,2 pertschient tut en tut cleramain pli ferm ch'ils custs totals. Dals 1183,5 milliuns pertutgan circa 80 pertschient (953,2 miu.) las contribuziuns a communitads ed a terzas persunas. En quest sectur è la creschientscha da las expensas cun +2,6 pertschient (+24,3 miu.) la pli gronda. La part la pli gronda dals custs supplementars vegn chaschunada da las contribuziuns per reducir las premias da las cassas da malsauns (+6,2 miu. sin 134,5 miu.). Er las contribuziuns pli autas en ils secturs da las scolas spezialas e da las scolas autas (+3,2 miu.), da la scolaziun speziala (+2,9 miu.), dals ospitals e da las clinicas (+2,8 miu.) sco er las prestaziuns supplementaras (+2,3 miu.) contribueschan decisivamain a la creschientscha da las expensas. Per contribuziuns en il rom da la transfurmaziun digitala en il chantun Grischun è cuntegnida in'emprima transcha da 3,1 milliuns.

Retgavs
Las taglias chantunalas furneschan a las finanzas publicas la part la pli gronda dal retgav total (29,3 %). Ellas sa reduceschan cun tut en tut 752,4 milliuns en cumparegliaziun cun l'onn precedent (794,0 miu.) per 41,6 milliuns. Las taglias da las persunas natiralas e da las persunas giuridicas sa reduceschan per totalmain 34,1 milliuns (-5,3 %). La diminuziun budgetada da las entradas tar las taglias sin las entradas e tar las taglias sin il gudogn stat en in connex direct cun la pandemia da COVID‑19 sco er cun la realisaziun da la Lescha federala davart la refurma fiscala e la finanziaziun da la AVS (RFFA). Las cunvegnas vertentas cun la Banca naziunala svizra (BNS) permettan maximalmain ina distribuziun dal gudogn quadrupla l'onn 2021. Sin basa da la gronda reserva da distribuziun sco er sin basa dal resultat da semester da la BNS vegni quintà en il preventiv 2021 cun ina distribuziun dal gudogn quadrupla (+46,5 miu.). Retgavs supplementars d'indemnisaziuns (+7,3 miu.) e da pajaments da transfer (+4,3 miu.) megliereschan supplementarmain la vart da las entradas, uschia ch'il resultat total dal quint economic è sin il nivel da l'onn precedent.

Gulivaziun da finanzas grischuna
En connex cun la realisaziun da la RFFA concludida dal Cussegl grond vegn augmentada la contribuziun chantunala a la gulivaziun da las resursas l'onn 2021 per 7 milliuns, e las vischnancas vegnan distgargiadas en questa dimensiun. Per la gulivaziun da las resursas vegnan pia applitgadas ina nova tariffa da prelevaziun da 15,0 pertschient (onn precedent 16,0 %) ed ina nova dotaziun minimala da 73,6 pertschient (onn precedent 68,0 %) da la media chantunala. Da la gulivaziun da las grevezzas geografic-topograficas e da scola (GGG) survegnan las vischnancas autorisadas sco l'onn precedent totalmain 24 milliuns francs. Il chantun alimentescha la finanziaziun speziala Gulivaziun da finanzas cun 42,4 milliuns ord meds publics generals.

Investiziuns
L'onn proxim è l'activitad d'investiziun dal chantun levamain regressiva, resta però sin in aut nivel. Las expensas totalas sa muntan a 404,9 milliuns (onn precedent 426,9 miu.). Da l'autra vart stattan entradas totalas da 133,3 milliuns (onn precedent 136,9 miu.). Il chantun sto pia finanziar sez investiziuns nettas da 271,6 milliuns. Quai èn circa 18,4 milliuns damain che l'onn precedent (290,1 miu.). La diminuziun tar las construcziuns autas è d'attribuir al fatg ch'ils dus projects gronds Stabiliment giudizial Cazas Tignez e Center administrativ "sinergia" èn vegnids terminads l'onn 2020. Projects gronds ch'èn cuntegnids vinavant en il preventiv 2021 èn p.ex. la sanaziun dal convict da la Scola chantunala grischuna, la renovaziun da la chasa da scola e dal center da dietas al Plantahof, la renovaziun da la basa da la Polizia da traffic a San Bernardin sco er l'edifizi nov dal Center per l'emprima registraziun da requirentas e requirents d'asil a Meiersboden.

Perspectiva
La planisaziun actualisada da las finanzas per ils onns 2022–2024 mussa gronds deficits da 82,6 milliuns l'onn 2024 fin 98,2 milliuns l'onn 2022. Il svilup dals deficits durant la planisaziun dals onns 2022–2024 è marcà – ultra da la vart da las expensas creschenta – fermamain da l'andament dals retgavs. Ils retgavs che resultan – pervia da las consequenzas da la pandemia da COVID‑19 – supplementarmain pli bass, na pon betg pli tegnair pass cun la creschientscha da las expensas. La realisaziun da la refurma fiscala e da la finanziaziun da la AVS (RFFA) concludida sin plaun federal l'onn 2019, sco er il nov agiustament da la gulivaziun da finanzas naziunala (NGF) per distgargiar ils chantuns donaturs cun bleras resursas, chaschunan ulteriuras perditas da retgavs en cas dals pajaments ord la gulivaziun da las resursas. Pass per pass han questas perditas in effect sin il preventiv a partir da l'onn 2022. En vista a las cifras da planisaziun ch'èn avant maun vegn ad esser necessaria er en l'avegnir ina gronda disciplina da preventiv e d'expensas per pudair garantir vinavant l'equiliber da las finanzas. Suenter ch'ils quints dal chantun Grischun han gì in resultat cleramain meglier che quel en ils preventivs respectivs ils ultims onns, ha la Regenza prendì – cun il preventiv 2021 – mesiras sistematicas per augmentar la qualitad dal preventiv e per reducir las differenzas tranter il preventiv ed il quint. Questas mesiras duain cuntinuar er durant la planisaziun finanziala dals onns 2022–2024.

Il Cussegl grond vegn a tractar il preventiv 2021 en la sessiun da december 2020.

Agiuntas:
- quint economic
- quint d'investiziun
- Preschentaziun

Infurmaziuns:
president da la Regenza dr. Christian Rathgeb, schef dal Departament da finanzas e vischnancas, tel. +41 81 257 32 01, e‑mail Christian.Rathgeb@dfg.gr.ch

Gremi: Regenza
Funtauna: rg Departament da finanzas e vischnancas