Navigation

Inhaltsbereich

Dumonda Thomann-Frank concernent il sustegn per scolaras e scolars cun legastenia u discalculia

Sessiun: 12.06.2019

Cun l'entrada en vigur da la lescha da scola revedida l'avust 2013 èn vegnidas surdadas las incumbensas da las terapeutas e dals terapeuts da legastenia a las pedagogas curativas ed als pedagogs curativs da scola. La pratica mussa che scolaras e scolars cun ina legastenia (difficultad da leger u da scriver) u cun ina discalculia survegnan dapi lura cleramain main sustegn. Las consequenzas da quai èn progress pli pitschens, problems da scola pli gronds, stress da scola considerabel fin a sintoms da grevezzas psichicas. Correspundentamain sa drizzan geniturs desperads cun lur quitads a las persunas d'instrucziun ed a las persunas spezialisadas en il chantun sco er als posts spezialisads correspundents ed ussa er a la politica.

Tenor la lescha da scola èn ils purtaders da scola responsabels per las mesiras da la pedagogia speziala, a las qualas appartegna la promoziun d'uffants cun legastenia u cun discalculia. Las resursas persunalas che stattan a disposiziun vegnan savens duvradas si per scolaras e scolars cun in basegn d'ina vasta promoziun cun mesiras simplas (promoziun integrativa cun adattaziun da las finamiras da l'instrucziun), uschia ch'i na restan naginas u quasi naginas resursas per la promoziun supponidamain main urgenta u main impurtanta dals uffants cun legastenia u cun discalculia en il rom da la promoziun integrativa senza adattaziun da las finamiras da l'instrucziun. Sco ch'i para n'è la scola per il mument betg en cas d'ademplir en quest punct las pretensiuns formuladas en l'art. 43 cifra 1 da la lescha da scola (scolaras e scolars che han in basegn da promoziun spezial han il dretg sin mesiras da la pedagogia speziala), schebain che en spezial la promoziun integrativa e las mesiras da la pedagogia speziala èn numnadas en l'art. 44 sco mesiras simplas. Quai è fitg deplorabel, perquai ch'i sa tracta tar ils uffants e tar ils giuvenils cun legastenia u cun discalculia per regla da scolaras e scolars d'ina intelligenza normala e cun in bun potenzial d'emprender ch'èn pertutgads "mo" d'ina flaivlezza parziala da la prestaziun.

En quest connex vegn la regenza supplitgada da respunder las suandantas dumondas:

1. Co garantescha il chantun che scolaras e scolars cun legastenia u cun discalculia survegnan ina promoziun adattada en il sectur da la promoziun integrativa senza adattaziun da las finamiras da l'instrucziun?

2. Dispona il chantun da cifras concretas davart il scleriment e davart la realisaziun da mesiras da la pedagogia speziala, en spezial per scolaras e scolars ch'èn pertutgads d'ina legastenia resp. d'ina discalculia?

Puntraschigna, ils 12 da zercladur 2019

Thomann-Frank, Märchy-Caduff, Favre Accola, Atanes, Berweger, Bettinaglio, Brandenburger, Buchli-Mannhart, Cahenzli-Philipp, Caviezel (Cuira), Caviezel (Tavau Clavadel), Clalüna, Crameri, Ellemunter, Engler, Fasani, Flütsch, Gasser, Gort, Gugelmann, Hardegger, Hartmann-Conrad, Hitz-Rusch, Hofmann, Hohl, Holzinger-Loretz, Jochum, Kienz, Kuoni, Lamprecht, Locher Benguerel, Loi, Müller (Susch), Natter, Noi-Togni, Papa, Perl, Pfäffli, Rettich, Rüegg, Rutishauser, Schutz, Schwärzel, Tanner, Thöny, Thür-Suter, Tomaschett-Berther (Trun), Waidacher, Weidmann, Wellig, Widmer (Favugn), Widmer-Spreiter (Cuira), Wieland, Zanetti (Sent), Renkel

Resposta da la regenza

Il sustegn da scolaras e scolars (SeS) cun legastenia u discalculia è – sin basa da la lescha davart las scolas popularas dal chantun Grischun dals 21 da mars 2012 (lescha da scola; DG 421.000) – chaussa dals purtaders da scola e vegn realisà en il rom da las mesiras simplas da la pedagogia speziala.

Davart las singulas dumondas po la regenza prender posiziun sco suonda:

Tar la dumonda 1: En l'art. 43 da la lescha da scola regla il chantun en moda surordinada che SeS cun in basegn spezial da promoziun han il dretg da mesiras da la pedagogia speziala. La garanzia, la realisaziun sco er l'ordinaziun da las mesiras simplas da la pedagogia speziala èn – tenor l'art. 47 al. 1 sco er tenor l'art. 48 al. 1 da la lescha da scola – chaussa dals purtaders da scola. En il rom da la promoziun integrativa senza adattaziun da las finamiras da l'instrucziun quinta tar las mesiras simplas da la pedagogia speziala en spezial la promoziun en cas da flaivlezzas parzialas da la prestaziun sco discalculia u legastenia. Uschia èn ils singuls purtaders da scola responsabels d'identifitgar il basegn dals SeS che han difficultads correspundentas e da cumbatter adequatamain cunter talas en l'instrucziun cun agid da resursas e da furmas da promoziun adattadas. Las persunas dal fatg responsablas èn las pedagogas curativas ed ils pedagogs curativs da scola.

Il chantun fa la surveglianza. Sa basond sin l'art. 91 da la lescha da scola ademplescha l'inspecturat da scola – en il rom da las structuras regularas – tranter auter la surveglianza sco er la controlla da la qualitad en il sectur da las mesiras simplas da la pedagogia speziala. Plinavant porscha l'inspecturat da scola differents servetschs che sustegnan ils purtaders da scola da garantir la promoziun necessaria. Per las persunas d'instrucziun sco er per las direcziuns da scola metta el a disposiziun ina cussegliaziun professiunala e stat a disposiziun en cas da dumondas da vart dals purtaders da scola. En cas da reclamaziuns da persunas responsablas per l'educaziun vegn examinada la situaziun al lieu ed i vegnan introducidas mesiras correspundentas en cas da basegn. Las persunas responsablas per l'educaziun e las persunas d'instrucziun pon ultra da quai drizzar lur dumondas da tut temp al servetsch psicologic da scola e sa laschar cussegliar. Tenor l'art. 48 al. 1 lit. a da l'ordinaziun tar la lescha da scola dals 25 da settember 2012 (ordinaziun da scola; DG 421.010) sclerescha quest servetsch ils fatgs en cas d'intschertezzas u da dischaccord davart il basegn da promoziun spezial, sco p.ex. per sclerir la dumonda, sch'igl è avant maun ina legastenia u ina discalculia. Finalmain han las persunas responsablas per l'educaziun la pussaivladad d'inchaminar la via giudiziala, eventualmain sin basa da l'art. 95 da la lescha da scola.

Tar la dumonda 2: Il chantun n'ha naginas cifras davart il scleriment e davart la realisaziun da mesiras simplas da la pedagogia speziala, en spezial betg per SeS cun ina legastenia u cun ina discalculia. Sco mesira integrala da la promoziun en dumondas da la pedagogia speziala per SeS cun differents basegns èn l'ordinaziun e la realisaziun da questas mesiras chaussa dals singuls purtaders da scola.

14 d'avust 2019