Ils rapports guaud-selvaschina ch'il chantun elavura cuntinuadamain, mussan cleramain che grondas parts dal guaud grischun han deficits da regiuvinaziun alarmants pervia da populaziuns da selvaschina d'ungla memia grondas. En vista a la midada dal clima è quai spezialmain gravant. La selvaschina d'ungla attatga per gronda part quellas spezias da bostgs indigenas che giogan ina rolla centrala per il guaud da protecziun futur, per exempel l'aviez sco er bostgs da feglia sco il ruver, il tigl e l'ischi.
Sin basa da las valitaziuns monetaras dals donns da selvaschina ch'èn cuntegnidas cas per cas en ils rapports guaud-selvaschina, vegnan stimads ils custs che vegnan a resultar per pudair mantegnair l'effect da protecziun dals guauds grischuns en l'avegnir er sut l'influenza actuala da la selvaschina. Las calculaziuns approximativas che sa basan sin quests fatgs, mussan che las possessuras ed ils possessurs da guaud sco er il maun public stuessan investir circa ina mesa milliarda francs durant ils proxims 50 onns, e quai betg mo per mesiras per proteger la selvaschina, mabain er per rempars e per mesiras d'urgenza en guauds da protecziun.
En consequenza da questa perspectiva alarmanta ha la Regenza deliberà ils 13 d'avust 2021 la «Strategia concernent il spazi da viver guaud-selvaschina 2021»,https://www.gr.ch/RM/medias/communicaziuns/MMStaka/2021/Seiten/2021081301.aspx. Per pudair cuntanscher las finamiras definidas en questa strategia, vegnan formuladas pliras mesiras. In element central da questas mesiras è la reducziun da las populaziuns da selvaschina d'ungla memia grondas. Quai signifitga ina midada da paradigma en la politica da chatscha. Perquai dovri ina buna infurmaziun da las gruppas d'interess dal guaud e da la chatscha. Ma er en la societad pli vasta sto vegnir promovida la conscienza per la problematica dals donns da selvaschina en il guaud da protecziun, per la necessitad da reducir las populaziuns da selvaschina e per l'impurtanza da la chatscha. La strategia è uschia vegnida preschentada detagliadamain a las proprietarias ed als proprietaris grischuns da guaud gia l'avust 2021 a chaschun da lur radunanza generala.
Per che la strategia haja success èsi damai impurtant, che la reducziun da las populaziuns da selvaschina vegnia
integrada en la planisaziun da chatscha e che questa planisaziun da chatscha vegnia realisada da las chatschadras e
dals chatschaders. Sco ch'ins po leger sut punct 5 da l'introducziun a las Prescripziuns da chatscha 2022, https://www.gr.ch/DE/institutionen/verwaltung/diem/ajf/recht/Documents/JBV%202022_dt_Web.pdf, vegn gia quest onn – sin dumonda da la radunanza da delegadas e da delegads da l'Uniun grischuna da chatschaders da patenta UGCP – limitada la durada da la chatscha speziala da tschiervs per regiun a maximalmain 10 mezs dis il november ed il december, quai vul dir che questa durada vegn anc ina giada reducida en cumparegliaziun cun l'onn precedent. Ina chatscha che dura pli ditg vegn permessa exclusivamain sin surfatschas problematicas da guaud-selvaschina. En quest connex stoi dentant vegnir considerà, ch'il tschierv ha in cumportament spezialmain mobil areguard il territori ed areguard il temp. Uschia datti per exempel donns che vegnan chaschunads d'animals che immigreschan da las regiuns da tschiervs vischinas. La chatscha da tschiervs duess perquai vegnir realisada sur tut las regiuns e per ina durada suffizienta.
Las sutsegnadras ed ils sutsegnaders tschentan las suandantas dumondas a la Regenza:
- En tge furma ha il chantun infurmà – ultra da las possessuras e dals possessurs da guaud – er las chatschadras ed ils chatschaders e la vasta publicitad davart la nova «Strategia concernent il spazi da viver guaud-selvaschina 2021», en spezial davart la necessitad da reducir las populaziuns da selvaschina, e co vegn questa circulaziun d'infurmaziuns garantida en l'avegnir?
- Na vesa la Regenza nagina cuntradicziun envers la «Strategia concernent il spazi da viver guaud-selvaschina 2021», sch'ella reducescha la durada da la chatscha speziala da tschiervs?
- Co resguarda la Regenza la migraziun dals tschiervs che variescha temporalmain durant la chatscha dal november e december, per ch'ils plans da prelevaziun possian vegnir ademplids confurm a la «Strategia concernent il spazi da viver guaud-selvaschina 2021»?
Cuira, ils 3 da settember 2022
Natter, Kreiliger, von Ballmoos, Altmann, Atanes, Bachmann, Bardill, Baselgia-Brunner, Bavier, Berther, Berweger, Biert, Bischof, Bleuler-Jenny, Cahenzli (Trin Mulin), Cahenzli-Philipp (Vaz Sut), Censi, Danuser (Cuira), Danuser (Cazas), Degiacomi, Della Cà, Epp, Gredig, Hartmann, Hoch, Hohl, Jochum, Kaiser, Kappeler, Kienz, Kohler, Lamprecht, Loepfe, Maissen, Mazzetta, Michael (Donat), Mittner, Nicolay, Oesch, Perl, Preisig, Rageth, Rodigari, Rusch Nigg, Rutishauser, Sax, Schutz, Walser, Wieland, Wilhelm, Zanetti (Landquart)