La forza idraulica è la pitga principala dal provediment d'electricitad en Svizra ed en il Grischun. Quantitativamain furnescha la forza idraulica 60 pertschient da l'electricitad che vegn producida en Svizra. Qualitativamain è la producziun d'electricitad tras la forza idraulica dentant bler pli impurtanta. Grazia als numerus lais d'accumulaziun sco er grazia a las ovras d'accumulaziun ed a las ovras d'accumulaziun a pumpa è la forza idraulica predestinada per ademplir la rolla che vegn menziunada en l'incum­bensa da la fracziun, numnadamain da stgaffir in equiliber tranter la producziun ed il consum.

Il project «Lagobianco» ha dapi l'october 2016 tut las permissiuns da la Regenza ch'èn stadas da coordinar (approvaziun dal project). Pervia da las sfidas sin il martgà d'electricitad sco er pervia d'autras cundiziuns generalas economicas disfavuraivlas n'è quest project anc betg vegnì realisà fin ussa. Bain è la situaziun sin il martgà d'electricitad sa meglierada. Per ina gestiun economica dovri dentant fitg bunas cun­diziuns generalas dal design dal martgà d'electricitad (segirezza per far investiziuns). En quest reguard s'engascha la Regenza permanentamain, en spezial er sur la Conferenza da las regenzas dals chantuns alpins (CRCA), che las cundiziuns da basa (tranter auter concernent la segirezza per far investiziuns) per la forza idraulica en general, dentant er per las ovras d'accumulaziun a pumpa en spezial, vegnian adattadas en il rom da las tractativas parlamentaras sin plaun federal.

En cas dal project «Chlus» lavura la Repower cun tutta forza per cumplettar fin il pli tard la stad 2023 il dossier da concessiun. En quest connex è la Repower sa barattada quest onn gia pliras giadas cun ils uffizis chantunals cumpetents. Uschespert che las cumplettaziuns èn arrivadas tar il chantun, vegnan ellas tractadas immediatamain, quai resguardond las directivas da procedura formalas tenor la Lescha davart il dretg da las auas dal chantun Grischun (LDAG). La finamira è quella che la Regenza decidia l'onn 2024 davart in'eventuala approvaziun da la concessiun.

Tar las basas da la planisaziun directiva: Ils ultims onns ha il chantun revedì cum­plessivamain il Plan directiv chantunal en il sectur Energia (PDChant-E), quai en cooperaziun cun las pli impurtantas parts involvidas (tranter auter las societads d'ovras electricas e las federaziuns da l'ambient). Il PDChant-E è vegnì suttamess l'avrigl 2023 ad ina vasta publicitad per la consultaziun. La forza idraulica è in ele­ment central dal PDChant-E revedì. Cun las determinaziuns ch'èn cuntegnidas en quel vegn tranter auter garantida la cuntinuaziun dal manaschi da las ovras idrauli­cas existentas e messa la basa per in'extensiun moderada ed ecologica sco er per l'ulteriura optimaziun da la forza idraulica. Uschia sa posiziunescha il chantun en moda proactiva per l'utilisaziun futura da la forza idraulica. Ils dus projects men­ziunads en l'incumbensa da la fracziun «Lagobianco» e «Chlus» èn definids en il sboz da consultaziun dal PDChant-E sco «determinaziun» ed han uschia il stadi da coordinaziun il pli aut pussaivel.

Per resumar poi vegnir constatà, ch'il chantun ha fatg tut e vegn er vinavant a far tut quai che stat en sia cumpetenza d'agir, e quai concernent la basa da la planisaziun directiva, dentant er prospectivamain concernent la forza idraulica existenta en il chantun. Il project «Lagobianco» è gia vegnì approvà dal chantun ed er la procedura per l'approvaziun da la concessiun «Chlus» è actualmain instradada uschia, ch'ina decisiun da la Regenza para dad esser realistica l'onn 2024 (cun resalva d'eventua­las protestas).

La Regenza è da l'avis, ch'ella haja mussà cun questas explicaziuns, co che tals projects gronds pon vegnir realisads e tge rolla da sustegn ch'il chantun ha en quest connex. Sa basond sin questas explicaziuns propona la Regenza al Cussegl grond da refusar questa incumbensa.

2 da matg 2023