Co funcziuna il Pukelsheim dubel?
Da nov vegn il Cussegl grond elegì en la procedura electorala da proporz. Partidas u gruppaziuns (gruppas da glistas) pon inoltrar propostas electoralas (glistas) en tuts u mo en singuls circuls electorals. Colliaziuns da glistas n'èn betg admissiblas.
Cun lur cedel electoral pon las electuras ed ils electurs dar maximalmain tantas vuschs sco il dumber da deputadas e deputads ch'èn d'eleger en lur circul electoral. Mintga vusch per ina candidata u in candidat è a medem temp ina vusch per la gruppa da glistas respectiva.
Ils sezs vegnan repartids tenor la metoda dal «Pukelsheim dubel» (procedura da l'attribuziun dals sezs proporziunala dubla). Cun questa procedura vegnan ils 120 sezs attribuids sco emprim a las partidas u a las gruppaziuns (gruppas da glistas) en l'entir chantun – en proporziun da lur quotas d'electuras ed electurs (attribuziun superiura). En in proxim pass vegnan ils sezs da las gruppas da glistas repartids sin las singulas glistas en ils circuls electorals (sutattribuziun). La finala vegnan ils sezs repartids entaifer las glistas sin las candidatas ed ils candidats cun las pli bleras vuschs, a norma dals sezs obtegnids.
Tge signifitga il quorum?
Per las elecziuns dal Cussegl grond vala in quorum legal sin plaun chantunal. Quai vul dir: ina partida u ina gruppaziun (gruppa da glistas) sto cuntanscher ina quota d'electuras ed electurs d'almain 3 pertschient en il chantun per vegnir resguardada tar la repartiziun dals sezs.
Tge è la cundiziun da maiorz?
La cundiziun da maiorz è ina clausula che sto vegnir resguardada tar la sutattribuziun, dentant cun tegnair quint da la repartiziun dals sezs tenor l'attribuziun superiura (art. 28 al. 2 e 3 LECG). La cundiziun da maiorz duai impedir eventualas attribuziuns cuntracurrentas dals sezs (cf. dumonda «Tge èn repartiziuns cuntracurrentas dals sezs?»). Ella garantescha ch'ina partida survegn mintgamai almain in sez en quels circuls electorals, nua che sia glista ha fatg las bleras vuschs (da partida). Quai adina sut la cundiziun che la partida haja cuntanschì avunda sezs en l'attribuziun superiura.
Tge èn repartiziuns cuntracurrentas dals sezs?
Tenor il Pukelsheim dubel èsi pussaivel ch'ina glista survegn en in circul electoral damain sezs ch'ina autra glista, cumbain ch'ella ha survegnì tuttina bleras u schizunt dapli vuschs che l'autra glista en quest circul electoral. La proporziunalitad na po pia betg adina vegnir reproducida cumplainamain sin il stgalim dals circuls electorals. Sin nivel chantunal vegn quest deficit però puspè cumpensà, e mintga glista survegn il dumber da sezs che correspunda a sia quota da vuschs.