Victualias e rauba dal basegn quotidian

L’uffizi da militar e da protecziun civila renviescha a la sabientscha veglia tudestga: «Kluger Rat – Notvorrat». Quai na vala betg mo en la situaziun actuala, mabain adina. Infurmaziuns davart  la provisiun d’urgenza chattais Vus sut: Provisiun d’urgenza. Nus accentuain dentant explicitamain che cumpras da raffar n’èn ni raschunaivlas ni ch’ellas fan senn.

Nua è mes tschaler da protecziun?

Pervi da las mutaziuns da la populaziun residenta (arrivadas, partenzas, midadas d’adress, activitad da construcziun, euv.) na vegn la populaziun betg infurmada da maniera activa davart la situaziun actuala da la planisaziun d’assegnaziun, perquai che quella preschenta mintgamai mo in’impressiun mumentana e po sa midar  adina puspè. Ils resultats da l’assegnaziun als tschalers da protecziun vegnan publitgads per l’entir territori sin proposta da l’uffizi federal per la protecziun da la populaziun (UFPP). Il chantun Grischun ha ina purschida suffizienta da plazzas da protecziun per la populaziun grischuna.
Ulteriuras infurmaziuns chattais Vus qua.

Tge effects han tablettas da jod en il corp en cas d’in accident en in’ovra atomara?

Tar in accident en in’ovra atomara po sortir jod radioactiv en il conturn. Quest jod radioactiv vegn recepì da l’uman cun il flad e sa concentrescha en la glonda gronda. Sch’ins las prenda ad uras, impedeschan tablettas da jodid da calium tar ina periclitaziun tras radioactivitad ch’il jod radioactiv recepì cun il flad sa concentreschia en la glonda gronda. 

Protegian tablettas da jodid da calium il corp e las vias respiratoricas encunter la radiaziun che vegn d’ordaifer?

Sch’ins las prenda ad uras, protegian tablettas da jod da la recepziun da jod radioactiv en la glonda gronda e cun quai era da cancer da la glonda gronda. Tablettas da jod na protegian dentant betg da la radiaziun radioactiva directa che agescha da l’extern sin il corp e sin las vias respiratoricas. Perquai èsi da suandar las ordinaziuns da las autoritads che vegnan derasadas da las medias. Ulteriuras mesiras da protecziun pussaivlas èn per exempel da star en la chasa u en il tschaler. 

Cura èsi da prender las tablettas da jodid da calium? 

Il termin vegn communitgà da las autoritads. Ins duai mo prender ellas tenor ordinaziun da la Confederaziun (centrala d’alarm naziunala).

Co vegn jau a savair d’ina eventuala distribuziun / consegna?

En cas ch’in grev accident en in’ovra atomara pudess chaschunar la sortida da substanzas radioactivas, vegn la populaziun alarmada ed infurmada cun sirenas, radio ed autras medias.

Tge succeda sch’ins na prenda betg las tablettas da jod en cas d’in accident en in’ovra atomara?

Jod radioactiv en la glonda gronda po chaschunar tras radiaziun a lunga vista cancer da la glonda gronda.

Tge èn ils effects secundars da tablettas da jod?

Effects secundars èn rars e per regla betg privlus. Persunas cun problems da la glonda gronda duessan s’infurmar tar ina proxima consultaziun tar il medi da chasa, co ch’ellas duain sa cumportar en il cas real.

Pertge n’ha il chantun betg gia distribuì las tablettas a la populaziun?

Mintga diesch onns vegnan distribuidas tablettas da jodid da calium (jodid da calium 65 AApot) a la populaziun che viva en in  radius da 50 kilometers da las quatter ovras atomaras da la Svizra. Il chantun Grischun sa chatta ordaifer quel radius da 50 km e na sto perquai betg far ina distribuziun directa a la populaziun. Tenor ordinaziun davart il provediment da la populaziun cun tablettas da jodid da calium dals 22 da schaner 2014 (ordinaziun da tablettas da jod) procuran ils chantuns en las regiuns da la Svizra ordaifer ils 50 km per ina magasinaziun decentrala adattada da tablettas da jod. Quella succeda en in pachetadi da norma segira per uffants ed en quantitads suffizientas per pudair proveder l’entira populaziun en in cas d’urgenza.

Cura distribuescha il chantun Grischun las tablettas en il cas d’in eveniment atomar?

La consegna da las tablettas è preparada uschia ch’ellas san vegnir distribuidas a la populaziun grischuna entaifer 12 uras suenter l’ordinaziun da la Confederaziun.

Co stoss jau magasinar las tablettas suenter la consegna?

Las tablettas da jod ston vegnir magasinadas en il pachet original serrà tar ina temperatura interna da 15-25°C. Ins sto plinavant resguardar ch’ellas sajan protegidas dad umiditad e betg cuntanschiblas per uffants.

Cura succeda l’ordinaziun da distribuir e da prender las tablettas?

Tar in eveniment che po chaschunar la periclitaziun da la populaziun cun radioactivitad elevada, valan las determinaziuns dal reglament da protecziun radioactiva (StSV 1) e l’ordinaziun davart l’organisaziun da l’acziun tar radioactivitad elevada (VEOR 2). Il stab federal per la protecziun da la populaziun (BSTB) dispona en tge regiuns da la Svizra ordaifer ils 50 km enturn las ovras atomaras da la Svizra ch’ins sto distribuir tablettas da jodid da calium a la populaziun. El dispona era en tge regiuns da la Svizra ch’ins sto preparar las tablettas per tge durada da temp e cura ch’ellas èn da prender.

Tge succeda sche la communicaziun cun il stab federal è disturbada?

Sche la communicaziun cun il stab federal cumpetent è disturbada, èn las regenzas chantunalas responsablas. La basa per la decisiun, schebain ins duai disponer da prender las tablettas da jodid da calium, è il concept da mesiras da la dosa. L’uffizi federal da sanadad publica (UFSP) fixescha la dosa.

Tgi è responsabel per la distribuziun da las tablettas?

Il chantun Grischun è responsabel per la magasinaziun decentrala da las tablettas da jod sco era  per la distribuziun da las tablettas da jod a las vischnancas. Tar in eveniment cun radioactivitad elevada dispona il stab federal per la protecziun da la populaziun il suandant tenor l’ordinaziun da tablettas da jod:

1. en tge regiuns da la Svizra ordaifer ils 50 km enturn in’ovra atomara Svizra che las tablettas da jodid da calium vegnan distribuidas,
2. en tge regiuns da la Svizra sco era 
3. per tge durada che las tablettas ston vegnir pinadas e 
4. cura ch’ins sto prender las tablettas. 

Entaifer tge spazi da temp vegnan las tablettas distribuidas suenter l’ordinaziun tras la Confederaziun?

Las tablettas da jodid da calium ston vegnir distribuidas a l’entira populaziun dal chantun entaifer 12 uras suenter l’ordinaziun.

Tgi è responsabel per la magasinaziun en magasins decentrals en il  chantun?

L’uffizi da militar e protecziun civila è responsabel per la magasinaziun e per la distribuziun a las vischnancas en il chantun Grischun.

Tgi distribuescha las tablettas en las regiuns?

Las respectivas cumpagnias da la protecziun civila èn responsablas da furnir a las vischnancas da lur regiun las quantitads necessarias da tablettas da jodid da calium or dals magasins decentrals. Quai vul dir, ellas èn responsablas per la distribuziun da las tablettas en lur regiun. Per la distribuziun da las tablettas entaifer las vischnancas, san ins consultar las indicaziuns da furniziun zavradas tenor centers da distribuziun. Las indicaziuns da furniziun per las cumpagnias da la protecziun civila cuntegnan il scrit da furniziun e  las  indicaziuns per mintga vischnanca e las datas da contact correspundentas.

Tgi distribuescha las tablettas a la populaziun?

Las vischnancas èn responsablas per la distribuziun u consegna da las tablettas da jod a lur populaziun.

Co vegn garantì ina distribuziun effizienta e sperta da las tablettas?

La magasinaziun decentrala garantescha ina distribuziun effizienta e sperta da las tablettas a las vischnancas. Ina distribuziun successiva da las tablettas a la populaziun bain organisada da las vischnancas garantescha che la populaziun ha a disposiziun las tablettas da jodid da calium entaifer 12 uras suenter l’ordinaziun.