Instruments da retschertga per tut ils effectivs
En l'Archiv dal stadi dal Grischun datti differents geners da funtaunas u tips da documents che na pon betg vegnir chattads en moda unitara en in effectiv. Tenor lur origin pon els vegnir chattads per part en ils documents statals dal chantun resp. da ses antecessurs giuridics, oravant tut da la Republica da las Trais Lias. Per part sa chattan els dentant er – motivà principalmain tras la statalitad pitschna da la Republica – er en ils effectivs betg statals, en emprima lingia en ils archivs da schlattainas grischunas impurtantas sco dals von Salis u dals von Planta, u en las collecziuns da manuscrits da l'Archiv dal stadi. Per far pli accessiblas questas funtaunas elavura l'Archiv dal stadi instruments da retschertga specifics a las funtaunas per tut ils effectivs.
Protocols da notariat
En l'Archiv dal stadi dal Grischun sa chattan ils blers protocols da notariat enconuschents dal Grischun, u en furma originala u en furma da copia. Els n'èn betg registrads sut ina signatura unitara, mabain pon vegnir chattads tenor lur provegnientscha en plirs effectivs. Intginas serias da protocols da notariat pon vegnir chattadas en archivs communals e cirquitals; en quests cas èn ils protocols vegnids copiads sin microfilms per l'Archiv dal stadi.
Notars n'emettevan quella giada betg en mintga cas in document, mabain documentavan tut ils acts giuridics da lur mandants cun curtas notizias en registers tegnids en salv cun quità, en ils cudeschs d'imbreviatura u da protocol. Quels cuntegnevan ils puncts principals da l'act giuridic ed avevan vigur legala, independentamain dal fatg, sch'il notar elavurava or da quel in document. Quest inventari cuntegna ina survista istorica davart ils fatgs da notariat en Svizra ed en il chantun Grischun ed en la part principala ina glista dals protocols da notariat dal 16avel fin il 19avel tschientaner ch'èn avant maun en l'Archiv dal stadi dal Grischun, classifitgà tenor territori cun indicaziuns curtas davart ils notars e lur famiglias.
L’inventari preschent chattan els qua.
Mesiras repressivas per motivs da provediment en il Grischun: il stadi da las actas
Il december 2014 ha la Regenza grischuna concludì da laschar perscrutar l'istorgia da las uschenumnadas «mesiras repressivas per motivs da provediment». Sut quai chapeschan ins in entir pachet da mesiras en il sectur da l'agid social resp. dal provediment social, tranter auter plazzaments administrativs en chasas da correcziun serradas, avugadaziuns sco er plazzaments d'uffants en in lieu ester. Il studi è vegnì elavurà tras il Center interdisciplinar per la perscrutaziun da las schlattainas da l'Universitad da Berna sut l'egida da dr. Tanja Rietmann e publitgà en la retscha da publicaziuns «funtaunas e perscrutaziuns davart l'istorgia dal Grischun» (FIG) da l'Archiv dal stadi. L'ovra stat a disposiziun en furma stampada sco er electronica (Tanja Rietmann, Fürsorgerische Zwangsmassnahmen, Cuira 2017).
L'incumbensa da perscrutaziun ha cumpiglià la retschertga dal stadi da las actas davart las mesiras repressivas per motivs da provediment sin plaun chantunal, districtual, cirquital e communal (vischnanca politica e burgaisa) sco er summaricamain per tschertas instituziuns (privatas). En la publicaziun chattan ins explicaziuns davart la gestiun da las actas tras las autoritads sco er davart la midada da l'archivaziun en il decurs dal temp. Betg vegnida integrada en la publicaziun n'è la survista detagliada davart il stadi da las actas, perquai che l'Archiv dal stadi dal Grischun actualisescha questa survista periodicamain. La survista è in guid prezius a las funtaunas davart l'istorgia sociala dal Grischun.
Il studi e la survista actuala dal stadi da las actas chattais Vus qua.