StAGR FN IV 13 /18 SM 61: Ils 21 d'avust 1909 ha il ballun ad aria chauda «Helvetia» cumenzà a San Murezzan ses viadi a Karlsbad en Boemia.
Collecziuns da fotografias
C 19 Uffizi d'agricultura e da geoinfurmaziun – partiziun Mesiraziun: fotografias ord l'aria e plans da survista
La mesiraziun uffiziala dal chantun Grischun dovra registraziuns fotograficas ord l'aria per diversas incumbensas da mesiraziun. Questas fotografias ord l'aria èn vegnidas fatgas per exempel per actualisar ils plans da survista dal chantun, per mesiraziuns parcellaras, per arrundaziuns dal terren u per renovaziuns dals catasters sco er per documentar la «cuvrida dal terren» (guaud, terren cultivà, territori abità). L'effectiv total cumpiglia passa 24 500 fotografias ord l'aria (negativs, dias e copias latiers). Ils circa 15 700 negativs e dias èn vegnids digitalisads. Bunamain per l'entir territori chantunal datti fotografias ord l'aria. Mo singuls lieus betg abitads e betg cultivads en la las zonas autalpinas n'èn betg documentads cumplettamain. Las fotografias èn vegnidas fatgas durant ils onns 1960 fin ils onns 2000. Singuls sgols èn però gia vegnids realisads ils onns 1950. Er avant maun en l'effectiv digital èn ils plans da survista da la mesiraziun uffiziala da la perioda da 1924 fin 2013.
Dimensiun: 15 713 fotografias e 728 plans
Dapi in temp pli lung dat l'Uffizi da guaud e privels da la natira (pli baud: inspecturat forestal) gronda paisa sin l'atgna documentaziun fotografica. Quel na documentescha betg mo las lavurs forestalas en il chantun, mabain vegn er duvrà per intents da scolaziun, per publicaziuns e sco basa da planisaziun. Per consequenza sa chattan en quest effectivs ina varietad da fotografias concernent il guaud: ecologia da plantas, selvicultura, plantaziun, transport, antischelader, incendis da guaud, lavinas, bovas, construcziun da punts, politica forestala e.u.v.
Dimensiun: 3708 fotografias
Dal relasch fotografic da la dinastia da fotograficas Feuerstein a Scuol èn sa mantegnidas cunzunt fotografias da lieus, da la natira, d'animals, da la cuntrada, da l'architectura e da chaussas sco er documentaziuns dal mintgadi en l'Engiadina. Ins po partir dal fatg che bleras fotografias da persunas èn vegnidas dismessas ils onns 1950, uschia che mo ina pitschna quantitad da talas fotografias sa chatta en l'effectiv. L'ovra dals fotografs Feuerstein (Johann, Domenic, Jon e Mic) è excellenta. Ella preschenta ina perditga impressiunanta da la vita economica e socioculturala da l'Engiadina bassa. Tematisads vegnan cunzunt: turissem, hotellaria, gastronomia, mastergn, traffic, isanzas/cultura, svilup da l'abitadi e la vita da mintgadi en la val. Il Parc Naziunal era impurtant per ils fotografs. El è vegnì fundà l'onn 1909 e documentà cun numerusas fotografias da natira e d'animals en l'effectiv.
Dimensiun: 57517 fotografias
L'effectiv da fotografias dal geometer e da fotografs amaturs cuntegna fotografias da la cuntrada, cunzunt da Tschierv, da l'entira Val Müstair e da l'Engiadina. Vitiers vegn ina collecziun voluminusa da fotografias da persunas: famiglia ed amis, purtrets d'umens, da dunnas e d'uffants sco er fotografias da gruppas. Vinavant documenteschan differentas fotografias la vita professiunala e da mintgadi en la Val Müstair.
Dimensiun: 2416 fotografias
La fatschenta spezialisada da fotografias Gross è vegnida fundada l'onn 1921 da Hans Gross (1889–1942) a Son Gagl. L'interpresa ha producì fotografias da sgol, d'architectura, d'industria, da purtrets, da reportaschas e da reclama. Ils maletgs da cuntradas cuvrivan geograficamain il territori da tut la Svizra Orientala. La fatschenta spezialisada da fotografias possedeva in'atgna chasa editura da cartas postalas ed il commerzi cun cartas postalas era in sectur da fatschenta essenzial da Foto Gross. L'effectiv qua avant maun cumpiglia fotografias da cuntrada e da l'aria cun punct central Grischun dal nord e Grischun central: Val dal Rain da Cuira, Tumleastga/Mantogna, Valragn, Surses ed Alvra. Da la Surselva e dal Partenz datti mo singulas fotografias. L'Engiadina e las vals dal sid èn strusch represchentadas. L'effectiv da la fatschenta spezialisada da fotografias è vegnida dividida tenor puntgs da vista geografics; er en auters archivs da la Svizra Orientala chattan ins effectivs parzials correspundents. L'effectiv il pli cumplessiv vegn tegnì en salv en L'Archiv dal stadi Son Gagl.
Dimensiun: 2999 fotografias
L'effectiv da fotografias cuntegna cunzunt fotografias da la cuntrada e vistas sin ils lieus da Tschiertschen, da Wiesen e d'Arosa, ma er da la Val d'Alvra, da Surses, d'Avras, da Schons e da Tavau. Ultra da quai èn avant maun singulas fotografias da l'Engiadina, da la Bregaglia, da la Surselva e da Cuira. Tranter quellas sa chattan intgins dals pli vegls uschenumnads autocroms (fotografias en colur) dal Grischun. Tar l'effectiv tutgan ultra da quai purtrets e fotografias d'occurrenzas.
Dimensiun: 751 fotografias
L'effectiv da fotografias cuntegna d'ina vart fotografias da la cuntrada e vistas sin ils lieus, da l'autra vart vistas internas da baselgias, cunzunt dal Surses e da la Val d'Alvra.
Dimensiun: 122 fotografias
La collecziun da las «cartas da cabinet» (copias d'albumin tratgas si sin chartun) cumplettescha il grond effectiv da fotografias FN IV Lienhard & Salzborn/Salzborn affari da fotografias, Cuira/San Murezzan 1889–1963. Las fotografias pon tematicamain vegnir attribuidas a la fotografia da cuntrada turistica. Las cartas da cabinet mussan attracziuns da la cuntrada ch'èn vegnidas fotografadas per lung da las rutas descrittas en la litteratura da viadi en il Grischun, al Lai Rivaun, a Bogn Ragaz, al Gottard, sin il pass dal Grimsel, en il Tessin ed en la Vuclina. Motivs èn vistas sin las valladas e sin ils lieus, edifizis marcants, chavorgias, pass alpins, glatschers e pizs.
Dimensiun: 166 fotografias
La collecziun da fotografias dal relasch da Peter Metz (1913–2009) cuntegna fotografias da differentas regiuns dal Grischun (danor Partenz, Surselva e Mesolcina). Tgi che ha collecziunà las fotografias ed ha mess ensemen en questa furma, è nunenconuschent, ma i sa tracta en mintga cas d'ina da las emprimas collecziuns da fotografias davart il chantun Grischun.
Las fotografias mussan cuntradas e vistas da vitgs. Ils onns 1860 èn fotografs activs internaziunalmain viagiads tras il Grischun ed han fotografà cuntrada e lieus per lung da las rutas principalas turisticas. Ins dastga far quint che las bleras da las fotografias èn vegnidas fatgas durant tals viadis, quai vul dir tranter ca. ils onns 1860 e 1870. Almain ina part da las fotografias è probablamain dal fotograf franzos Jaques Joseph Athanase Clouzard (1820–1903).
Dimensiun: 158 fotografias
L'effectiv da fotografias Lienhard & Salzborn cumpiglia fotografias da cuntrada, da lieus, d'architectura e da chaussas, da documentaziuns d'eveniments u dal mund da lavur sco er fotografias da purtret. In grond dumber da las fotografias s'occupa dal turissem. Tematisadas èn vegnidas en questa situaziun cuntradas muntagnardas e da lais, alpinissem, glatschers, hotels e meds da transport sco er per exempel la charrotscha (da posta). L'affar da fotografia «Lienhard & Salzborn» è vegnì fundà l'onn 1889 da Gottlieb Lienhard da Suhr (AG) e dal viennais Rudolf Ludwig Salzborn.
Dimensiun: 2878 fotografias
FN VIII Escher Heinrich (1884–1939): Effectiv da fotografias da l'Emprima Guerra mundiala 1914–1918
Il cumenzament da l'Emprima Guerra mundiala ha Heinrich Escher servì sco primlitinent cun ses battagliun grischun en l'Engiadina ed en la Val Müstair. Ils onns 1917/1918 è el stà activ sco observatur da l'aviatica. Escher ha documentà cun fotografias ses servetsch da cunfin en la Val Müstair, al Pass da l'Umbrail, en l'Engiadin'Ota ed al Pass dal Malögia.
Dimensiun: 158 fotografias, 2 albums
FN IX Blumenthal Moritz (1886–1967): Effectiv da fotografias 1911–ca. 1953
Moritz Blumenthal (1886–1967) è stà en viadi sco geolog e petrogeolog durant quatter decennis sin l'entir mund. Las fotografias documenteschan ses numerus viadis en l'Indonesia, en ils Stadis Unids ed en l'America Centrala, en ils pajais mediterrans (en spezial Tirchia, Spagna ed Italia) ed en ils pajais da las Alps. El ha fotografà cuntradas, fenomens geologics e geomorfologics, l'explotaziun d'ieli mineral e da gas natiral sco er ils umans en las regiuns dal mund visitadas.
Dimensiun: 4784 fotografias
FN XII Christian Ferdinand Meisser (1863–1929) e Hans Leonhard Meisser (1889–1970): Effectiv da fotografias 1893–1950
Christian Meisser e pli tard ses figl Hans Meisser han manà a Cuira la chasa editura da fotografias Meisser. En quella èn cumparids cudeschs, prospects e cartas postalas che documentavan cunzunt las valladas ed ils vitgs dal Grischun. L'effectiv fotografic cumpiglia passa 18 000 maletgs, cun pli che 11 000 motivs. Christian ed Hans Meisser han fotografà surtut motivs da la cuntrada sco valladas, muntognas, glatschers, pass da las Alps e lais, sco er motivs cun referiment a la cuntrada sco ruinas da chastels, chamonas da muntogna ed ospizis da pass. Ma er scenas or da la vita professiunala e da mintgadi sco er vistas da chasas e da vitgs e baselgias èn vegnidas fotografadas. Plinavant er motivs architectonics sco viaducts, punts, hotels ed edifizis publics.
Dimensiun: 18 359 fotografias
Oscar Good era dals onns 1911 fin 1945 inschigner da cultura dal chantun Grischun. El ha sviluppà novs tips unitars da tegias d'alp e da stallas dad alp. Good ha documentà sia lavur «en il champ» en moda fotografica e n'ha latiers betg tschiffà mo ils edifizis d'alp. Er vias champestras, punts, saivs e lais chattan ins sin las fotografias.
Dimensiun: 679 fotografias
Anton von Rydzewski è vegnì tschiffà cun 50 onns da la «fevra da muntogna»: el è ascendì il Mont Blanc ed ha alura cumenzà a far bleras primascensiuns en la Bregaglia. Suenter che revistas alpinas han dumandà fotografias per illustrar ils artitgels da Rydzewski, ha el cumenzà a fotografar ils onns 1890. Il fotograf amatur ha fotografà numerusas muntognas, ma er vitgs da la Bregaglia, lur abitantas ed abitants sco er scenas dal mintgadi. Er la dunna Alexandrine da Rydzewski era savens il motiv da sias fotografias.
Dimensiun: 141 fotografias
FR XLI Stauffer Werner: Fotografias dal primlitinent Hans Huber (1884-1942)
Hans Huber (1884-1942) ha servì al cumenzament da l'Emprima Guerra mundiala sco primlitinent e veterinari en il battagliun dals sapeurs 6 da la divisiun 6. Ses servetsch da cunfin ha el documentà fotograficamain: Questas fotografias illustreschan il mintgadi militar, en spezial il sectur da transports, ils trains cun chavals e cun manadiras. L'effectiv cuntegna per gronda part fotografias da las vals Farera ed Avras sco er singulas fotografias da la Val Schons, da l'Engiadin'Ota, da la Val Müstair e dal Pass dal Fuorn dal temp enturn l'onn 1915.
Dimensiun: 151 fotografias
StAGR P01 15.15.08: Rhein-Correction bei Haldenstein, plan da 1868/69.
Collecziun da plan
P 01 Collecziun Archiv dal stadi
En la collecziun principala da plans e da chartas da l'Archiv dal stadi cun 32 sutcategorias per plans e chartas dal Grischun sco er 14 categorias per plans che pertutgan territori betg grischun, èn vegnids cataloghisads per exempel: plans dal vitg e da cataster, chartas geograficas, chartas geologicas e chartas da privel, plans da curvas d'autezza, cartas da cunfin, plans da vias da colliaziun e chantunalas, lingias da viafier, punts da la via, correcziuns da flums, edifizis publics ed istorics sco er incendis dal vitg.
Dimensiun: ca. 3500 plans
Manuscrits
D V/18 Federaziun svizra dals amis da la natira, secziun Cuira
La secziun Cuira da la Federaziun svizra dals amis da la natira maina sin la planira auta da Brambrüesch sur Cuira la «Chasa dals amis da la natira Brambrüesch». Ses cudeschs da chamona resp. cudeschs dals giasts dals onns 1918–1962 èn vegnids digitalisads e pon ussa vegnir consultads online.
Collecziuns
Medemamain disponiblas digitalmain èn trais grondas collecziuns da l'Archiv dal stadi:
Collecziun da nodas-chasa
Collecziun da vopnas
Collecziun da sigils