Dretgs politics e publicaziuns
La Chanzlia chantunala è responsabla che las votantas ed ils votants possian far diever da lur dretgs politics en chaussas federalas e chantunalas en il Grischun confurm a l'urden. Per quest intent collavura ella cun las vischnancas a chaschun da votaziuns e d'elecziuns. Las dumengias da votaziun publitgescha la Chanzlia chantunala en l'internet ils resultats provisorics.
Il dretg da votar e d'eleger en chaussas federalas e chantunalas han tut las burgaisas svizras e tut ils burgais svizzers che abitan en il chantun e che han cumplenì 18 onns. Vitiers vegnan Svizras e Svizzers a l'exteriur che han lur domicil politic en ina vischnanca grischuna. Questas persunas cun dretg da votar elegian:
- las commembras ed ils commembers dal Cussegl grond
- las commembras ed ils commembers da la Regenza
- las commembras ed ils commembers grischuns dal Cussegl naziunal e dal Cussegl dals chantuns
A las persunas cun dretg da votar stattan a disposiziun l'iniziativa dal pievel ed il referendum sco instruments da la democrazia directa:
Iniziativa dal pievel
- Iniziativa constituziunala: 4000 persunas cun dretg da votar u in settavel da las vischnancas pon pretender cun ina iniziativa ina revisiun totala u parziala da la Constituziun chantunala.
- Iniziativa legislativa: 3000 persunas cun dretg da votar u in otgavel da las vischnancas pon pretender cun ina iniziativa ch'i vegnia relaschà, midà u abolì ina lescha u in conclus ch'è suttamess tenor la Constituziun a la votaziun dal pievel. Da medema maniera po vegnir inoltrada ina iniziativa dals chantuns a l'Assamblea federala.
- Termins per rimnar suttascripziuns: Las glistas da suttascripziun ston vegnir inoltradas tuttas ensemen a la Chanzlia chantunala il pli tard in onn suenter la publicaziun dal text da l'iniziativa en il Fegl uffizial chantunal. Cun l'inoltraziun è terminada la rimnada da suttascripziuns.
Referendum
Referendum obligatoric
A la votaziun dal pievel suttastattan obligatoricamain en spezial:
- midadas da la Constituziun chantunala
- conclus dal Cussegl grond davart novas expensas singulas che surpassan 10 milliuns francs e davart novas expensas regularas annualas che surpassan 1 milliun francs.
Referendum facultativ
Sin pretensiun da 1500 votantas e votants u d'in dieschavel da las vischnancas vegnan suttamessas a la votaziun dal pievel en spezial las suandantas fatschentas:
- relasch, midada u aboliziun da leschas
- conclus dal Cussegl grond davart novas expensas unicas tranter 1 milliun francs e 10 milliuns francs sco er davart novas expensas regularas annualas tranter 300 000 francs ed 1 milliun francs.
- Termins per rimnar suttascripziuns: Las glistas da suttascripziun ston vegnir inoltradas tuttas ensemen a la Chanzlia chantunala entaifer 90 dis suenter la publicaziun da la lescha u dal conclus en il Fegl uffizial chantunal. Cun l'inoltraziun è terminada la rimnada da suttascripziuns.