Tgi po candidar sco cussegliera naziunala u cusseglier naziunal per il chantun Grischun?
Elegiblas èn tut las persunas cun dretg da burgais svizzer che han cumplenì almain 18 onns il di da l'elecziun (22 d'october 2023) e che n'èn betg sut curatella cumplessiva e che na vegnan betg represchentadas d'ina persuna incumbensada da prevenziun pervia d'inabilitad permanenta da giuditgar (art. 143, 136 Cst. ed art. 2 LDP).
Po ina persuna candidar per il Cussegl naziunal, sch'ella cuntanscha la maiorennitad pir suenter la scadenza dal termin d'annunzia?
Gea. Decisiva è la vegliadetgna il mument da l'elecziun. Sch'ina persuna daventa maiorenna pir suenter la scadenza dal termin d'annunzia, dentant anc avant il di d'elecziun, è ella elegibla en il Cussegl naziunal.
Pon Svizras e Svizzers a l'exteriur candidar per il Cussegl naziunal?
Gea. Las Svizras ed ils Svizzers a l'exteriur pratitgeschan lur dretg da votar da princip en lur ultima vischnanca da domicil (art. 18 al. 1 LSExt; CS 195.1). Sche la persuna è inscritta en il register electoral, resta ella elegibla, er sch'ella va a star a l'exteriur.
È il domicil en il chantun ina cundiziun per pudair candidar per il Cussegl naziunal?
Na. La domiciliaziun en il chantun Grischun n'è betg ina premissa.
Dastga ina candidata u in candidat figurar sin differentas propostas electoralas?
Na. Ina candidata u in candidat dastga figurar – en l'entira Svizra – mo sin ina proposta electorala resp. mo sin ina glista. Sch'il num figurescha sin pliras propostas electoralas, vegn el stritgà sin tut las propostas electoralas (art. 27 al. 1 e 2 LDP).
Tge indicaziuns davart las candidatas ed ils candidats ston vegnir menziunadas obligatoricamain sin la proposta electorala?
Il num uffizial ed il prenum, ils nums, sut ils quals la persuna è enconuschenta sin plaun politic u en il mintgadi, la schlattaina, la data da naschientscha, l'adressa da domicil inclusiv il numer postal, il lieu d'origin cun l'appartegnientscha al chantun e la professiun. Mintga candidata u mintga candidat sto confermar en scrit, ch'ella u el acceptia la proposta electorala. Sche questa conferma manca, vegn il num stritgà (art. 22 al. 2 e 3 LDP).
Sto ina persuna candidar cun ses num uffizial?
Na. Ina persuna na sto betg candidar obligatoricamain cun ses num uffizial. Pussaivel è er il num, sut il qual la persuna è enconuschenta sin plaun politic u en il mintgadi. Pussaivel è pia p.ex. «Sep» empè da «Giusep» u in num d'allianza (p.ex. Müller-Capaul). Er segunds prenums na ston betg vegnir inditgads, sch'els na vegnan betg duvrads en il mintgadi. Nums d'artist na bastan betg. Quels pon dentant eventualmain vegnir agiuntads en parantesas davos il num.
Pertge èn las indicaziuns davart ina candidata u in candidat limitadas ad 80 segns sin il cedel electoral? Sto questa limita vegnir observada obligatoricamain?
Gea. Las indicaziuns (num, prenum, annada, professiun, eventualmain uffizi politic, lieu da domicil) vegnan stampadas sin il cedel electoral – e là è il spazi limità. Perquai dastgan las indicaziuns avair tut ensemen maximalmain 80 segns (incl. spazis e segns d'interpuncziun).
Po ina decleraziun da consentiment separada d'ina candidata u d'in candidat vegnir inoltrada er sin via electronica resp. sco document scannà ch'è vegnì stampà sin palpiri?
Na. Per esser valaivla sto mintga candidata e candidat confermar en scrit sia candidatura (art. 22 al. 3 LDP, art. 8b al. 2 ODP).
La proposta electorala sto vegnir inoltrada sin palpiri ensemen cun tut las suttascripziuns necessarias a la Chanzlia chantunala. Correspundentamain sto er la decleraziun da consentiment separada (che vegn applitgada, sch'ina candidata u in candidat è impedì da suttascriver la proposta electorala) vegnir inoltrada sin palpiri cun la suttascripziun originala.