La vopna chantunala actuala unescha las vopnas da las anteriuras Trais Lias. Sisum a sanestra sa chatta la vopna da la Lia Grischa u Lia Sura, sisum a dretga la vopna da la Lia da las Diesch Dretgiras e sutvart la vopna da la Lia da la Chadé.
Descripziun da la vopna chantunala
Dividì, part superiura spartida; l'emprim spazi spartì da nair e d'argient; il segund spazi quadrà da blau e d'aur, cuvrì d'ina crusch quadrada en colurs alternantas; il terz en argient in capricorn nair sidretg.
Il maletg actual da la vopna grischuna è vegnì fixà dal cussegl pitschen (oz: regenza) cun il conclus dals 8 da november 1932 ed approvà dal cussegl federal il favrer 1933. Fin alura sa cumponiva la vopna grischuna uffiziala dapi la fundaziun dal chantun l'onn 1803 da las tavlas eraldicas da las singulas trais lias: la Lia Grischa u Lia Sura, la Lia da la Chadé e la Lia da las Diesch Dretgiras. Ellas figuravan ubain sulettas ubain ensemen cun ils portensainas Son Gieri (Lia grischa) ed um selvadi (Lia da las Diesch Dretgiras).
Las vopnas da las trais lias
Las emprimas vopnas da la Lia Sura u Lia Grischa ch'èn documentadas dateschan da la fin dal 15avel e dal cumenzament dal 16avel tschientaner. Ellas represchentan ubain ina crusch alva cun bratscha fin a l'ur u mussan in scut quadrà en grisch ed alv, mintgatant er cun ina crusch quadrada en colurs alternantas. Pli tard è alura daventà tradiziun – ultra da quests maletgs – il scut actual en grisch ed alv respectivamain en nair ed argient. Il capricorn è l'ensaina da la Lia da la Chadé. In'emprima represchentaziun en la catedrala da Cuira deriva da l'onn 1252. Sco animal da vopna cumpara il capricorn l'emprima giada sin in document da 1291 e sin ils sigils dals uvestgs Johannes I. Pfefferhard enturn l'onn 1325 ed Ulrich V. Ribi enturn l'onn 1331. Pli tard è questa vopna oriundamain episcopala vegnida surpigliada da la Lia da la Chadé ch'è vegnida fundada l'onn 1367.
L'emprim sigil da la Lia da las Diesch Dretgiras datescha da l'onn 1518 e mussa ina crusch cun bratscha fin a l'ur. Per pudair distinguer meglier la vopna da la Lia da las Diesch Dretgiras da quella da la Lia grischa è savens vegnì integrà l'um selvadi en il scut da la vopna da la Lia da las Diesch Dretgiras. Las colurs aur e blau èn documentadas gia sin ina lastra da vopna da 1548.
Downloads
Litteratura
Ina descripziun detagliada da la vopna dal chantun Grischun e da ses svilup istoric, scritta da Rudolf Jenny, sa chatta en il "Cudesch da vopnas dal chantun Grischun", edì da la chanzlia chantunala dal Grischun, Cuira, 1982.