Suenter ina debatta davart in monument da fossa per schuldads tudestgs internads da l'Emprima Guerra mundiala, che sa chatta sin il santeri Daleu a Cuira (uschenumnà «crap naziunalsocialistic») è vegnida pretendida en il Cussegl grond dal chantun Grischun in'elavuraziun cumplessiva da l'istorgia dal naziunalsocialissem e dal faschissem en il Grischun (incumbensa Tino Schneider, 15.2.2023). En in emprim pass ha la Regenza proponì d'eruir il stadi da perscrutaziun e da numnar las largias da perscrutaziun. Quest proceder è vegnì approvà unanimamain en il Cussegl grond.

Il rapport da Christian Ruch ed Andrea Tognina è ussa avant maun: «Istorgia dal faschissem e dal naziunalsocialissem en il Grischun. Stadi da la perscrutaziun e largias da perscrutaziun». El cuvra il temp tranter las guerras, il temp da la Segunda Guerra mundiala e l'emprim decenni suenter la guerra, pia la perioda da 1918 fin 1955.
E chargiar giu.

La Regenza grischuna ha prendì enconuschientscha dal rapport ed ha concludì ulteriurs pass, sco ch'ins po leger en la communicaziun a las medias dals 27 da favrer 2025. Ils 4 da mars 2025 preschentan ils dus auturs lur rapport en la retscha d'occurrenzas dal Grischun istoric.

L'Archiv dal stadi dal Grischun sustegna las perscrutaziuns respectivas e vegn a proveder fin l'onn 2026 l'effectiv da la Clinica autalpina Tavau (fundada l'onn 1901 sco sanatori tudestg) sco basa per ulteriuras gruppas da perscrutaziun.