Navigation

Inhaltsbereich

Porta Alpina

L'opziun e la visiun da la Porta Alpina resta

Il Grischun ha desistì ad interim da realisar la Porta Alpina. Quest conclus ha la Regenza chantunala prendì ils 11 da settember 2007 ensemen cun la regiun Surselva e cun la vischnanca da Tujetsch sco instituziuns responsablas per il project. Ils motivs per suspender il project èn las ristgas tecnicas, manaschialas, ma cunzunt er finanzialas ch'il project chaschuna e che n'èn betg supportablas per il chantun, per la regiun e per la vischnanca senza ina participaziun segira da la Confederaziun e senza in cler consentiment da las Viafiers federalas. L'opziun da la Porta Alpina duai dentant restar averta per ina generaziun futura.

Suenter avair examinà detagliadamain il stadi actual dal project, las novas cundiziuns generalas ed il fatg che las schanzas da realisaziun èn sa midadas, èn ils purtaders dal project vegnids a la conclusiun, ch'i saja daventà ina ristga betg supportabla da cuntinuar cun il project Porta Alpina, la quala dueva oriundamain vegnir construida a medem temp sco il tunnel da basa dal Gottard. Questa conclusiun resulta d'ina vart, perquai ch'il Cussegl federal aveva suspendì gia il matg 2007 la decisiun da finanziaziun, da l'autra vart perquai che las Viafiers federalas han prendì posiziun il cumenzament da settember davart in'eventuala purschida minimala areguard il manaschi.

Motivs per la renunzia

Il Cussegl federal aveva concludì gia il matg 2007 da suspender la decisiun davart la contribuziun da finanziaziun per la Porta Alpina fin l'onn 2012 e da sistir la procedura d'approvaziun dal plan, ch'era pendenta tar l'Uffizi federal da traffic (UFT). Uschia avess la Porta Alpina pudì vegnir averta il pli baud 3 onns suenter ch'il tunnel da basa dal Gottard fiss stà terminà. Las diversas sinergias ed ils divers respargns da custs ch'ins avess pudì trair a niz cun realisar a medem temp ils projects, crodan però davent cun quest spustament, uschia ch'ils custs da la Porta Alpina s'augmentassan sproporziunadamain.
Ina prefinanziaziun da las proximas ulteriuras investiziuns cun meds finanzials dal chantun na vegn betg en dumonda per motivs giuridics e finanzials. Las votantas ed ils votants dal Grischun han numnadamain approvà il credit chantunal da 20 milliuns francs mo sut la cundiziun, ch'er la Confederaziun sa participeschia finanzialmain al project.

Dal punct da vista tecnic-architectonic na fissi betg pli pussaivel da realisar pli tard – pia pir suenter ch'il tunnel da basa dal Gottard è vegnì avert – la Porta Alpina tenor il concept actual (utilisaziun da la fora existenta per l'ascensur da persunas). Anzi, i stuess vegnir tschertgada ina nova soluziun tecnica ch'è dentant cumbinada cun gronds custs supplementars.

Il rapport da studi, cun il qual èn vegnidas incumbensadas las Viafiers federalas, conferma bain ch'ina purschida minimala per la Porta Alpina saja da princip pussaivla sin basa da la purschida centrala dal svilup futur da l'infrastructura da viafier (SIV) e senza perditas da trassé. Il studi vegn però a la conclusiun, ch'ina tala purschida na possia betg esser rentabla. A las Viafiers federalas stuessan vegnir indemnisads mintga onn summas da milliuns per trens supplementars. Questa ristga finanziala supplementara che resulta dal manaschi n'è la finala betg supportabla per ils purtaders resp. pli tard per la gestiunaria.

Grazia ad investiziuns preliminaras resta l'opziun da la Porta Alpina

Pervia da tut questas cundiziuns generalas novas n'è la Porta Alpina – dal punct da vista actual – betg pli realisabla per ils purtaders en quel rom finanzial, tecnic e funcziunal ch'era planisà oriundamain. Bain è vegnida manchentada uschia ina schanza per la regiun e per il chantun ed ultra da quai in'attracziun turistica singulara per l'entira Svizra. Ma las investiziuns preliminaras, sco p.ex. las hallas da spetga ch'èn gia vegnidas exchavadas, n'èn betg persas. Pli tard ina giada, cura ch'i èn er avant maun experientschas fundadas cun il manaschi dal tunnel da basa dal Gottard, po ina proxima generaziun puspè laschar reviver la visiun, e quai cun in concept nov, forsa in pau pli generus. Per pudair tegnair pass cun autras regiuns svizras en quai che reguarda la qualitad da la plazza economica, dovra er il Grischun vaira svelt ina meglra colliaziun cun ils meds e cun ils currents da traffic internaziunals.

En il fratemp vegn persequità vinavant il project davart il svilup dal territori dal Gottard (PREGO). Il num Gottard ha in'attracziun unica en l'entira Europa. Ils quatter chantuns dal Gottard – l'Uri, il Tessin, il Vallais ed il Grischun – vulan promover communablamain il svilup economic e turistic da la regiun dal Gottard ed han planisà mesiras concretas per ils proxims onns. Las purschidas multifaras vegnan cumbinadas en quest connex en moda intelligenta e duain vegnir commerzialisadas communablamain – tut tenor l'exempel dal Glacier-Express ch'è enconuschent sin tut il mund. Tar il Glacier-Express collavuran trais chantuns e duas societads da viafier dapi onns cun success.