Da cusseglier guvernativ dr. Aluis Maissen, schef dal departament da finanzas e militar
La dumengia da votaziun dals 27 da settember decidan las votantas ed ils votants dal Grischun er davart ina revisun parziala da la lescha chantunala davart las vias. I sa tracta en quest connex da crear ina nova basa legala per la finanziaziun da nossas vias. Il fatg da metter a disposiziun ina infrastructura efficazia per il traffic è enconuschentamain ina obligaziun indispensabla dal chantun. Ultra da las investiziuns per la Viafier retica sa concentreschan nossas investiziuns sco adina en emprima lingia sin il sectur da la construcziun da vias e dal mantegniment da vias. Var 350 milliuns francs vegnan impundids mintg'onn da la confederaziun e dal chantun per vegnir a frida cun questas incumbensas.
Pli baud vegnevan noss custs per las vias cuvrids ultra da taxas finanziadas dal chaschunader, principalmain da funtaunas spezialas (taglia speziala). Ma a lunga vista n'ha questa moda da procurar ils meds betg pudì satisfar e la finanziaziun n'era betg pli garantida avunda. Per restrenscher il debit sin las vias e per vegnir a frida cun las lavurs pli e pli grondas per construir e mantegnair vias, han ins stuì impunder ulteriurs meds da las finanzas generalas.
Tenor il nov concept duain vegnir impundids er vinavant meds da las finanzas generalas per construir e mantegair vias. Quels dessan muntar da nov, dentant sco valur directiva - tut tenor il basegn e la libertad d'agir finanziala - tranter 70 e 110 pertschient da la taglia sin vehichels a motor liada ad in intent specific. Uschia vegn creada ina proporziun equilibrada tranter la finanziaziun tras il chaschunader e las prestaziuns sin donn e cust dal pajataglia. La taxa speziala sin facultad va da nov en favur da las finanzas generalas; la taxa da pernottaziun duai vegnir abrogada, suenter che la perdita è vegnida cumpensada, e quai en il rom da la proxima revisiun da la legislaziun chantunala da taglia. Quest sistem pli simpel e pli transparent envers la soluziun da fin uss, garantescha a lunga vista la finanziaziun dals custs per las vias. La regenza ed il cussegl grond pon diriger il svilup dals custs a moda bler pli efficazia che fin uss. Adattaziuns flexiblas als basegns dattan la pussaivladad da sa cuntegnair a moda confurma a la conjunctura en ils fatgs da construcziun, nua ch'il chantun sco incumbensader po dar impuls essenzials sin la situaziun d'occupaziun.
Aifer ils davos 10 onns èn noss custs annuals per las vias s'augmentads per pli che 100 mil-liuns francs. Ils custs vegnan a s'augmentar er vinavant, sche nus vulain realisar tenor plan las grondas guntgidas che vegnan construidas ed ils projects anc sin la glista sco er ulteriuras mesiras da segirezza per proteger la populaziun. Per quest intent dovra il chantun dapli daners che fin uss. Perquai s'impona in augment dal debit sin las vias ch'è legalmain admess. Cun abrogar la restricziun dals debits ch'è pussaivla da 175 sin 250 milliuns francs obtegna il chantun er per l'avegnir libertad d'agir avunda. Quest'abrogaziun è tant pli inditgada, gea schizunt necessaria, perquai che la confederaziun reducescha ils credits per construir vias en scadina da sias stentas da spargn. Perquai stuain nus sezs prender per mauns las chaussas e crear las premissas, per ch'il chantun restia abel d'agir da tuts temps. Il cussegl grond ha, resguardand la muntada per la politica da finanzas da noss quint per las vias, deliberà il project cun 99:0 vuschs per mauns da la votaziun dal pievel.
Gremi: departament da finanzas e militar dal Grischun
Funtauna: rg cusseglier guvernativ Aluis Maissen