Sche la plazza economica dal Grischun duai vegnir rinforzada,
alur esi da crear bunas cundiziuns generalas per las interpresas
pitschnas e mesaunas (IPM) en il chantun. A quest intent duai servir il
center per las IPM ch'è vegnì creà da nov a Cuira. La regenza sustegna
quest center cun ina contribuziun da partenza.
Il nov center per las
IPM a Cuira è vegnì instituì cuminaivlamain da la STS a Cuira e da la
SEA a Cuira-Samedan. El ha la finamira d'accumpagnar las interpresas
pitschnas e mesaunas durant lur svilup. Trais ideas directivas stattan
qua en il center: fundar cun success, colliar consequentamain e
sviluppar permanentamain. Las IPM duain vegnir promovidas tras in
transferiment da la savida e da la tecnologia sco er tras ina scolaziun,
cussegliaziun ed assistenza per ils giuvens interprendiders e per las
giuvnas interprendidras. Ils problems che pon resultar adina puspè èn da
schliar a moda la pli simpla ed efficazia pussaivla. Questas prestaziuns
da servetsch sa basan sin il mandat da prestaziun ch'è formulà en la
lescha davart la scol'auta professiunala da pedagogia. Tenor quella
lescha han las scolas autas professiunalas da procurar, ultra da per
scolaziun e perfecziun, er per ina perscrutaziun ed in svilup applitgads
e da porscher prestaziuns da servetsch correspundentas en favur da
l'economia. Per garantir la colliaziun dal center cun las IPM, cun
l'administraziun e cun las federaziuns, obtegna la direcziun dal center
per las IPM in cussegl consultativ.
Il preventiv prevesa per
instituir il center e per il program annual 1998 dal center custs da var
100'000 francs. La regenza empermetta ina contribuziun per promover
l'economia da 50'000 francs. Uschia ademplescha ella l'incumbensa che
furma ina prioritad surordinada dal program da la regenza 1997-2000,
numnadamain da rinforzar la plazza economica dal Grischun.
L'economia
grischuna consista per gronda part d'interpresas pitschnas e mesaunas.
Dals 12'000 manaschis en il Grischun occupan be ca. 60 pli che 100
persunas. Var 10'000 quintan main che 10 collavuraturas e collavuraturs.
Quests manaschis pitschens porschan 38'000 plazzas da lavur. 40
pertschient da las lavurantas e dals lavurants dal Grischun han uschia
lur plazza da lavuren in manaschi pitschen.
Ins po ragiunscher il
center per las IPM per telefon 081-257 16 44, fax 257 16 45 ed e-mail
kmu@hwvgr.ch.
Insatge nov en Svizra: A Samignun vegnan fermentadas
las vanzadiras da spaisas
La vischnanca da Samignun engrondescha sia
serenera (ARA) cun insatge nov ch'è fitg interessant. Per l'emprima
giada en Svizra vegnan fermentadas las vanzadiras da spaisas. A Samignun
resultan tuttina 100 tonnas per onn da quellas (spezialmain da
l'hotellaria). Fin uss vegnevan ellas deponidas. Uss vegnan ellas
manizzadas, liberadas da las materias estras, furnidas cun oxigen e
conducidas alur en il nov stabiliment per tractar glitta. Tras la
fermentaziun ecologica CO da las vanzadiras da spaisas augmenta la ARA
zunt fitg l'agen provediment d'energia. Il consum d'electricitad da la
ARA sa reducescha per dus terzs. Il chantun presta ina contribuziun da
100'000 francs per quest stabiliment da pilot e da demonstraziun.
Da
las vischnancas
La regenza approva il project per la construcziun
nova d'ina chasa da scola primara cun stabiliments al liber a Fläsch.
Custs imputabels: 2.7 milliuns francs. Contribuziun chantunala: 17.5
pertschient.
Er la sanaziun architectonica ed energetica da la scola
primara da Lai vegn approvada. Custs imputabels: 400'000 francs.
Contribuziun chantunala: 10 pertschient.
Per differents projects da
construcziun da vias en il chantun vegnan dads libers credits d'in
import total da var 15.5 milliuns francs.
Gremi: regenza
Funtauna: rg chanzlia chantunala dal Grischun