Taxa directiva sin products energetics nunregenerabels sco pretsch d'entrada en il martgà liber d'electricitad
Tenor la conferenza da las regenzas dals chantuns alpins (CRCA) è il pretsch d'entrada en il martgà liber d'electricitad da pajar en furma d'ina taxa directiva sin products energetics nunregenerabels. Ils meds da la taxa duain vegnir impundids durant in termin transitori per finanziar las investiziuns betg amortisablas per promover las energias regenerablas. Suenter la spiraziun dal temp transitori è la taxa da furmar a moda neutrala pertutgant la quota statala.

La midada dal sistem dal martgà ha ses pretsch
L'avertura dal martgà d'electricitad vegn ad avair renconuschidamain consequenzas finanzialas ed ecologicas nungiavischadas, per cas che la midada dal sistem dal martgà na succeda cun directivas correspundentas. Ils pli impurtants chavazzins sa cloman: "Investiziuns betg amortisablas" (IBA) sco er "Eco-dumping". Sco pli impurtanta mesira per reducir las consequenzas negativas pretenda la CRCA l'introducziun d'ina taxa directiva sin products energetics nunregenerabels. Il medem temp duai la finanziaziun da las IBA vegnir colliada a criteris rigurus. Proponida vegn in'obligaziun d'impegnaziun e da restituziun.

La soluziun prendida en vista è memia malsegira
Il sboz per ina lescha davart il martgà d'electricitad (sboz da la LME) emprova da schliar il problem da las IBA cun duas mesiras. Per ina cun in'avertura dal martgà pass per pass. Las IBA nunevitablas duain alura vegnir finanziadas da l'economia d'electricitad cun agid d'in supplement sin il transport dal current. La CRCA considerescha quest model - cun excepziun dal chantun da Sutsilvania - denton per ils sequents motivs per pauc realistic:
1. Tgi che vul tschiffar las IBA cun in'avertura entardada dal martgà, sutvalitescha las forzas dal martgà. Ina pluralitad dal stadis da commembradi da l'UE vegn a prender en mira quotas d'avertura dal martgà ch'èn in pulit zic pli autas che las minimalas prescrittas da l'UE. Cheutras vegn l'economia svizra d'electricitad sut squitsch d'agir. Sch'ella vul numnadamain fitgar pe en il martgà interessant da l'exteriur, sto la Svizra medemamain arver svelt ses martgà per motivs da la reciprocitad. L'avertura pass per pass è plinavant en privel da vegnir neutralisada en il martgà da l'intern tras la construcziun da novas ovras cumbinadas cun gas sco er cun novs indrizs da colliaziun cun forza da chalur. Empè da reducir surcapacitads vegnan creadas uschia surcapacitads supplementaras, ch'augmentan ils problems energetics ed ecologics.
2. Il model da las IBA previs en il sboz da la LME sa basa sin la voluntariadad da la branscha d'electricitad. I vegn surlaschà a las singulas interpresas da distribuiders d'electricitad e da provediment (IDP) d'incassar in supplement sin il pretsch per la furniziun d'electricitad. D'adossar il supplement per las IBA ad in tschert territori(da provediment) geografic è materialmain nunpussaivel, uschia che quai manass ad inegualitads giuridicas nunpussaivlas. Consequentamain vegn en dumonda be ina soluziun, tar la quala tut ils consuments en Svizra vegnan engrevgiads egualmain cun in supplement per las IBA. Sin fundament da la situaziun d'interess fitg differenta sin il sectur da la branscha d'electricitad avain nus dentant serius dubis per la solidaritad necessaria indispensabla per incassar en l'entira Svizra in supplement.

La taxa directiva sco instrument pli segir
Cun ina taxa directiva sin ils products energetics nunregenerabels vegnan las IBA reducidas ed il medem mument dispon'ins d'in instrument segir per finanziar las IBA inevitablas. Plinavant servan ils meds creschentads er a la promoziun d'energias regenerablas. Tar ina taxa da 0,6 rp./kWh resulta tar in augment successiv durant ils prims quatter onns, suenter dudesch onns in import total da diesch milliardas francs. Quest import vegn impundì durant il temp transitori da dudesch onns mintgamai per la mesadad (0,3 rp./kWh) per cumpensar las IBA e per promover ils products energetics regenerabels sco la forza idraulica, l'energia solara, la laina, l'autra massa da bio e.u.v. sco er per promover l'effizienza energetica. Suenter la spiraziun dal temp transitori duai l'entira taxa directiva ir directamain e cumplainamain enavos a la populaziun ed a l'economia per sbassar ils custs accessoris a la paja. Il medem vala per ils meds ch'èn vegnids creschentads durant il temp transitori per cumpensar las IBA, ch'èn dentant medemamain betg vegnids duvrads. La taxa directiva sin products energetics nunregenerabels è l'instrument segir e pli flexibel per mitigiar e tschiffar las consequenzas negativas da l'avertura dal martgà d'electricitad.

Criteris pli rigurus per las IBA
Las IBA èn da restrenscher sin cas gravants. Per garantir quai esi da fixar criteris rigurus per la cumpensaziun da las IBA. Ils retschaviders da cumpensaziuns duain per exempel stuair impegnar lur ovras. Sche las fatschentas duessan sa meglierar pli tard, stuessan las bunificaziuns vegnir restituidas. Sch'ina politica da sustegn restrictiva vegn persequitada, e sche tut las pussaivladads per limitar ils custs finanzials èn tratgas a niz, è la mesadad da la taxa mudesta da 0,6 rp/kWh per schliar la producziun indigena pregiudicada durant il temps transitori da metter a disposiziun durant dudesch onns per ils problems da las IBA.

Ina societad svizra da rait vegn beneventada
La rait da transmissiun vegn er a restar en il martgà avert in sectur da monopol. En connex cun la furmaziun dal manaschi da rait esi perquai da far grondas pretaisas pertutgant l'independenza, la nundiscriminaziun, l'objectivitad, la transparenza (bunificaziun, responsabladad e.a.v.), l'effizienza, e la confidenza. Ils possessurs actuals da las raits da transmissiun èn per part dentant er activs sin auters secturs dal provediment d'electricitad, uschia ch'els disponessan da considerabels avantatgs d'infurmaziun, per cas ch'i na vegness betg furmà ina societad da rait separada. Ina societad svizra da rait organisada tenor il dretg privat po tegnair il meglier quint dals princips menziunads.

La pussaivladad da desditga dals contracts existents vegn refusada
La dissoluziun dals contracts existents vegn refusada. Oz exista in sistem fitg cumplex da contracts per furnir e retrair energia. Quels èn vegnids fatgs per lunga durada. Tar disposiziuns da furnir electricitad en contracts da concessiun vegnissan ils contracts da concessiun mess totalmain en dumonda, q.v.d. en lur substanza, perquai che gist las furniziuns d'electricitad fixadas en contracts furman regularmain la pli gronda cuntraprestaziun dal concessiunari per il dretg concedì d'utilisar l'aua. Plinavant di il sboz per la LME nagut co ils contracts cun las interpresas d'electricitad da l'exteriur vegnan tractads. Consequentamain stuessan er tals contracts pudair vegnir dissolvids, cas cuntrari fissan las interpresas svizras confruntadas tuttenina cun situaziuns partischantas.


Gremi: regenza
Funtauna: rg chanzlia chantunala dal Grischun