La regenza relascha ina nova ordinaziun davart ils medicaments che
sa basa sin la lescha chantunala da sanadad. Las innovaziuns e las
midadas las pli impurtantas èn tranter auter las suandantas:
- En l'interess da la segirezza dals medicaments vegn scumandada da
princip la consegna da medicaments per martgà da spediziun, cun
tschertas excepziuns.
- La distribuziun da spezialitads farmazeuticas che n'èn betg
registradas (Orphan Drugs), ma che vegnan duvradas per malsognas raras,
vegn admessa cun l'obligaziun da dumandar ina permissiun.
- Saung e products da saung vegnan attribuids cleramain tar ils
medicaments, perquai che lur potenzial da periclitaziun pretenda ch'els
vegnian tractads tuttina sco medicaments.
- I vegn creada la basa legala per ina cumissiun chantunala d'etica.
L'ordinaziun duai entrar en vigur l'entschatta d'avust 1998. L'entir
text vegn publitgà en il Fegl uffizial dal chantun.
Il protocol d'energia da la convenziun da las Alps vegn refusà
En sia posiziun a cusseglier federal Moritz Leuenberger refusa la
regenza grischuna il protocol d'energia da la convenziun da las Alps e
propona da na ratifitgar quel. Las finamiras generalas sustegna ella
bain, ma betg las mesiras previsas resp. la realisaziun da quellas. Ils
puncts principals da la tenuta negativa èn ils suandants:
- Las activitads en il protocol previs n'èn betg necessarias,
perquai che las finamiras circumscrittas pon vegnir cuntanschidas en
Svizra ed en il Grischun cun las leschas existentas.
- Ina clera deposiziun ch'il niz da la forza idraulica duai vegnir
mantegnì en la dimensiun actuala resp. promovì maunca.
- Refusadas vegnan numerusas pretaisas da l'ambient ch'èn specificas
per las Alps, sco las examinaziuns ecologicas resp. las mesiras per
spargnar energia. Questas pretaisas pericliteschan la capacitad
d'existenza da la populaziun locala.
- Refusà vegn il fatg, che l'idea da protecziun duai represchentar
ina finamira surordinada envers l'idea d'utilitad. Uschia n'è ina
ponderaziun dals interess betg pli pussaivla en il singul cas.
Il Grischun sco chantun da turissem sa defenda cunter ina
restricziun memia fixa da las lavurantas e dals lavurants esters
Envers cusseglier federal Arnold Koller prenda la regenza posiziun
davart il sboz per ina revisiun parziala da l'ordinaziun dal cussegl
federal davart la restricziun dal dumber d'estras ed esters. En la
proposta per la perioda da contingent 1998/1999 vegni previs ina giada
dapli, da reducir ils dumbers maximals per las permissiuns da
stagiunarias e stagiunaris. Per il Grischun stattan uschia a disposiziun
anc 12'877 unitads da contingent. 1996/97 ha noss chantun dentant duvrà
ca. 16'000 permissiuns da stagiunarias e stagiunaris. En la medema
dimensiun pudess sa chattar er il basegn actual. Ultra da quai dovra
l'economia dal Grischun var 6'000 permissiuns da dimora curta. Ils
dumbers mussan ch'i na vegn fatg nagina excepziun per il Grischun en
l'attribuziun previsa. Il chantun è dentant dependent er en il futur
d'auts contingents.
Da nov duai vegnir passà dal model en trais circuls al sistem dual
da recrutaziun. Tenor quel ha l'economia da princip mo la pussaivladad
da recrutar en pajais da la UE/EFTA, uscheditg che las plazzas da lavur
na pon betg vegnir occupadas cun Svizras e Svizzers (senza plazza) u cun
estras ed esters en Svizra ch'han il dretg da far ina activitad da
gudogn. Cun quest nov model vegnissan exclus ils Stadis unids da
l'America ed il Canada. Quai avess consequenzas fatalas spezialmain per
il sport (sports da trend, hockey, skis, tennis, golf e.u.v.). La
regenza propona perquai da prevair ina regulaziun extraordinaria
correspundenta per magistras e magisters da sport, per giugaders en la
squadra naziunala e per autras sportistas e sportists professiunals. Dal
rest stuess valair il medem per cuschinunzas e cuschinunzs da l'extrem
Orient. Da quels na pon ins betg desister en ina purschida moderna da
turissem.
Las ordinaziuns davart la refurma da la viafier èn da princip en
urden
Envers cusseglier federal Moritz Leuenberger s'exprima la regenza
davart las ordinaziuns pertutgant la refurma da la viafier. Ella è da
l'opiniun ch'il pachet d'ordinaziuns saja bain in instrument efficazi,
ch'el stoppia dentant urgentamain vegnir elavurà areguard sia furma e
sia lingua, per daventar chapibel e realisabel. L'ordinaziun davart la
promoziun dal traffic cumbinà e dal transport da vehichels a motor
accumpagnads vegn refusada, uschenavant ch'ella pertutga la nova
regulaziun dal transport da vehichels a motor accumpagnads. La
regulaziun actuala pussibilitescha in pajament dals transports confurms
a la politica dal traffic ch'è simpel areguard l'administraziun e
confurm a las prestaziuns. L'introducziun d'ina nova procedura
d'empustaziun vegniss a provocar numerusas intschertezzas e
difficultads, spezialmain per fixar ils custs imputabels.
Contribuziuns da cultura
I vegnan prestadas contribuziuns d'in import total da 104'500 francs
per las suandantas ovras ed occurrenzas:
- ediziun dal cudesch per la giuventetgna "In nibel per cumiau" da
la Romania,
- ediziun dal tom 5 da la "Ediziun da Breil/Ovras da Giacun Hasper
Muoth" da la chasa editura Octopus, Cuira,
- ediziun dals diaris da Clemente Maria a Marca, il davos guvernatur
da la Vuclina, da 1792 fin 1819 e dals supplements da ses figls fin
1830,
- ediziun d'ina monografia dal pictur Paolo Pola,
- project da film "Storia di Celestino" da Riccardo Lurati,
Roveredo,
- 8. dis da litteratura rumantscha dals 4 als 6 da settember 1998 a
Domat,
- ediziun dal purtader da tun "Falera suna e conta",
- concert dal chor da chombra da Cuira dals 18 d'october 1998,
premess che la citad da Cuira dettia ina contribuziun,
- ediziun da l'ovra da poesias en duas linguas "Das gestohlene
Blau/Il blau engulà" da Clo Duri Bezzola,
- concert da l'uniun d'orchester da Cuira dals 18 da settember 1998
e preschentaziuns da scola dals 23/24 da settember 1998, premess che la
citad da Cuira dettia ina contribuziun,
- project "Untergang der Titanic" dal teater Alpodrom cun var 20
preschentaziuns en il chantun,
- ediziun da l'ovra da poesias en duas linguas "Uss - Jetzt" da
Henri Spescha,
- ediziun dal cudesch "Der Lukmanierpass - Streifzüge durch seine
Geschichte im 19. und 20. Jahrhundert" da Leon Condrau,
- ediziun d'in DC dal cabarettist Coni Allemann,
- festival da musica a Tavau 1998,
- occurrenza da musica "Swissfonie im Safiental" dal 1./2 d'avust
1998 sut la direcziun da Hannes Meyer,
- film documentar da la chantadura "La Lupa" che vegn fatg per part
a Cuira, ed en il qual accumpagnan pliras musicistas e plirs musicists
grischuns,
- exposiziun da la scriptura e schurnalista Annemarie Schwarzenbach
(1908-1942) l'avust 1998 en la Chesa Planta a Samedan, e
- ediziun da la publicaziun "The Rosewell Symbols" dal pictur
Gaspare O. Melcher.
Contribuziuns da sport
I vegnan conderschidas contribuziuns da sport-toto da var 17'000
francs:
- a la Societad svizra da salvament (SSS) da Cuira per cumprar
material da scolaziun e da curs, in uder da surcurrent per butiglias da
pressiun sco er in apparat da reanimaziun e da massascha da cor,
- a la gruppa da sgols a motor da Cuira per far ina revisiun dals
motors da l'aviun da scola Cessna 152, ed
- al club da hockey dal Partenz a Schiers per engrondir las
gardarobas da la plazza da glatsch artifiziala a Schiers.
Da las regiuns e vischnancas
La regenza approva il nov statut d'organisaziun da l'associaziun
regiunala "Pro Engiadina Bassa" ch'entra en vigur rectroactivamain sin
il 1. da fanadur 1998.
A la corporaziun da vischnancas Surselva vegn concedida ina
contribuziun da 30'000 francs vi dals custs dal project da pilot
"Vivonda Surselva". Il project vul d'ina vart vender ils products
agriculs da la regiun a cumpraders a l'engrossa e da l'autra vart
commerzialisar ina part da la producziun en la regiun.
Il project per la terza etappa da construcziun cun l'integraziun
d'ina nova cuschina en la chasa da scola da Sedrun, vischnanca da
Tujetsch, vegn approvà definitivamain. Custs imputabels 85'000 francs,
contribuziun da construcziun 17.5 pertschient.
Approvada vegn la revisiun da la planisaziun locala da Vaz sut
concernent l'engrondiment dal territori d'explotaziun da crappa Fenza,
Kleine Fenza e Haselboden (FEKLHAS). Sin quest territori vegn explotada
la crappa che vegn duvrada per producir cement.
La constituziun da Jenins vegn approvada.
Per las lavurs da vier dal servetsch d'enviern dals onns 1998-2006
en ils districts da Tusaun e da la Foppa vegnan dads libers credits d'in
import total da var 2.3 milliuns francs, per differents projects da
construcziun da vias en il chantun credits da var 2.5 milliuns francs.
Gremi: regenza
Funtauna: rg chanzlia chantunala dal Grischun