Las vischnancas dal Grischun èn vegnidas classifitgadas per ils onns
2000 e 2001 tenor ina nova clav en tschintg gruppas da forza finanziala.
La nova calculaziun sa basa sin la lescha revisa davart la gulivaziun da
finanzas.
L'attribuziun a las singulas gruppas dat il suandant maletg:
Gruppa 1: fitg fermas finanzas, 26 vischnancas cun 61'731 abitantas
ed abitants,
Gruppa 2: fermas finanzas, 31 vischnancas cun 40'452 abitantas ed
abitants,
Gruppa 3: mez fermas/mez flaivlas finanzas, 52 vischnancas cun
57'622 abitantas ed abitants,
Gruppa 4: flaivlas finanzas, 50 vischnancas cun 16'024 abitantas ed
abitants, e
Gruppa 5: fitg flaivlas finanzas, 53 vischnancas cun 9'703 abitantas
ed abitants.
Per 154 vischnancas na datti nagina midada. Las ulteriuras 58
vischnancas han midà lur gruppa. 48 èn descendidas e be 10 èn
ascendidas. Per quest fatg è responsabla en emprima lingia la reducziun
giavischada da la muntada dal pe da taglia. Vischnancas cun pes da
taglia auts e bass na sa chattan uss betg uschè lunsch ina da l'auter
pertutgant l'index. Tar var ina dunzaina da vischnancas cun ina gronda
surfatscha ha chaschunà l'integraziun da la surfatscha in index pli
bass.
Perquai che plinavant diversas vischnancas han augmentà fermamain
lur pe da taglia tranter 1997 e 1999, è il dumber da las vischnancas cun
fermas finanzas (gruppas 1 e 2) sa reducì per saldo per 16. Cumbain che
questas duas gruppas demussan be 57 vischnancas, abita en questas
vischnancas pli che la mesadad da la populaziun dal Grischun. La
survista detagliada vegn publitgada en l'ediziun dad oz dal Fegl
uffizial dal chantun (nr. 34 dals 26 d'avust 1999).
Innovaziuns da la viticultura, pumicultura ed orticultura
La regenza relascha disposiziuns executivas pertutgant l'ordinaziun
federala davart il vin e suttametta al cussegl grond ina missiva per
midar il concordat davart la scol'auta (fin uss tecnicum) da
pumicultura, viticultura ed orticultura Wädenswil.
Las disposiziuns executivas pertutgant l'ordinaziun federala davart
il vin (ordinaziun davart la viticultura e l'import da vin) sa basan sin
il nov decret federal ch'è ì en vigur il december 1998. L'ordinaziun
federala davart il vin regla parts essenzialas dal martgà svizzer da
vin. Ina midada marcanta è resultada dal fatg, che per il cataster da
vin n'è betg pli responsabla la confederaziun, mabain ils chantuns.
Essenzialmain prevesa il sboz per las disposiziuns executivas
chantunalas tranter auter d'abolir la cumissiun per la limitaziun da la
quantitad. Enstagl da quella vegniss il departament da l'intern e da
l'economia publica a fixar ils retgavs maximals admissibels per meter
quadrat e spezia, e quai suenter avair consultà las organisaziuns
professiunalas dal Grischun dal nord e da la Mesolcina. En il rom da la
consultaziun ha l'uniun per viticultura da la Tumleastga proponì
d'integrar er la Tumleastga en il territori da producziun. Ma a quest
giavisch na poi betg vegnir aderì oz, perquai ch'i n'existan naginas
viticulturas enzonadas en la Tumleastga. L'artitgel 17 dal sboz prevesa
dentant che la regenza po reunir, ultra dals territoris existents,
autras vischnancas, a territoris da producziun unifitgads. Quai stuess
succeder en il rom da la procedura da permissiun correspundenta, a moda
ch'i fiss surtut er da giuditgar, sch'ils lieus èn adattads per la
viticultura.
Il concordat davart il tecnicum da pumicultura, viticultura ed
orticultura a Wädenswil duai vegnir midà. Quest institut da scolaziun
vegn ad avair num da nov scol'auta Wädenswil ed el vegn integrà sco
scola parziala en la colliaziun da la scol'auta professiunala Turitg. Il
concordat resta. Il chantun Grischun è sa participà 1976 al concordat.
Dal concordat fan part ulteriurs 15 chantuns ed il Principadi da
Liechtenstein. Las midadas dal concordat cumpiglian tranter auter
l'integraziun d'ina retscha da novas direcziuns da studi sco er in
parzialmain nov model da finanziaziun.
La cunvegna da prestaziun 2000 sin il sectur dals dischoccupads vegn
beneventada
Envers cusseglier federal Pascal Couchepin prenda la regenza
grischuna posiziun davart il sboz per la cunvegna da prestaziun 2000 per
l'execuziun da la lescha davart l'assicuranza da dischoccupads. La
cunvegna pertutga ils secturs cussegliaziun ed intermediaziun dals
centers regiunals d'intermediaziun da lavur (CRIL) sco er mesiras sin il
martgà da lavur. Qua duain vegnir cuntanschids il pli spert pussaivel
respargns e meglieraziuns. L'intenziun è quella da metter en quint ina
part specifica dals custs administrativs imputabels dals uffizis
chantunals, dals CRILs e da las mesiras sin il martgà da lavur ina giada
per onn dependentamain da l'effect, e quai tras in sistem da
bonus/malus. La regenza beneventa la nova incarica da prestaziun tenor
ils princips da la nova gestiun publica sco emprim pass en la dretga
direcziun. Ma questa nova incarica da prestaziun stoppia absolutamain
vegnir cumplettada cun in sistem da preventiv e rendaquint globals. Als
chantuns saja da metter a disposiziun in import total per ils secturs
intermediaziun regiunala da lavur, logistica, mesiras sin il martgà da
lavur, curs e programs sco er per cumbatter il maldiever.
Da las vischnancas
Cun la resalva ch'il cussegl grond dettia liber ils credits
necessaris vegn concedida a l'associaziun da la halla da fiera, festa e
d'exposiziun da Cuira per ils custs per sanar e modernisar la halla da
fiera ina contribuziun da 500'000 francs.
Als custs supplementars per il stgaudament da zinslas da la chasa
communala da Filisur vegn conderschida ina contribuziun da maximal
21'000 francs.
La revisiun parziala da la planisaziun locala da Puschlav vegn
beneventada, quella da Casti cun resalvas. Approvada vegn plinavant la
revisiun da la lescha da taglia da la vischnanca da Falera.
Per differents projects da construcziun da vias en il chantun vegnan
dads libers credits d'in import total da var 1.5 milliuns francs (lavurs
da construcziun e cuvrida vi da la punt sur l'Alvra da la A3a, guntgida
da Casti e correcziun/sanaziun da la via chantunala inclusiv
construcziun nova dal trottuar aifer la citad da Maiavilla).
Chanzlia chantunala dal Grischun
Gremi: regenza
Funtauna: rg chanzlia chantunala dal Grischun