En la resposta ad ina petiziun concernent la dimora da vagants esters a San Vittore è la regenza per metter a disposiziun ina plazza da transit en la Mesolcina.
Il settember 1998 è vegnida suttamessa a la regenza ina petiziun da la Mesolcina, en la quala ils sutsegnaders sa defendan cunter il fatg che vagants esters sa domicilieschan transitoriamain sin il territori da San Vittore. Dal chantun èsi vegni pretendì da realisar quest giavisch eventualmain cun mezs da la polizia. La regenza declera en sia resposta respectiva ch'i na saja betg pussaivel giuridicamain d'impedir l'immigraziun da vagants esters en il chantun. Per ch'els na prendian betg en possess sezs mintg'onn ils bains immobigliars ch'els vulan, è la regenza da l'avis da dissolver ils problems cun ils vagants a moda activa cun crear ina plazza da transit en la Mesolcina. Pussaivlas èn er pliras plazzas pli pitschnas. Ch'ins po calmar questa situaziun cun crear ina plazza da transit mussa l'exempel da la Val dal Rain grischuna ch'è stada confruntada cun ils medems problems. Dapi ch'i stat a disposiziun ina plazza da transit a Domat è la situaziun en la Val dal Rain grischuna sa meglierada considerablamain. A medema moda ha agì ils davos onns er il chantun Tessin ensemen cun las vischnancas ed ha fatg bunas experientschas. Il departament da giustia, polizia e sanitad vegn perquai puspè ad empruvar da chattar ina soluziun che vegn purtada er da las vischnancas da la Mesolcina.
Avant ch'ordinar mesiras repressivas, sto succeder ina ponderaziun dals interess detagliada ed ils meds che vegnan applitgads duain esser proporziunals a la chaussa. Applitgond quests princips è la regenza autorisada be en il mender cas d'urgenza da metter a disposiziuns meds da la polizia per in'acziun violenta. Ina tala procedura envers gruppas pli grondas da vagants esters è fitg problematica; il privel d'ina escalaziun è grond, sch'i vegn duvrà violenza. La regenza ha dentant ordinà a la polizia chantunala d'augmentar la preschientscha da la polizia a l'immigraziun e durant la dimora dals vagants esters. Il chantun Tessin proceda analogamain.
Dacurt ha la regenza puspè supplitgà il cussegl federal da metter a disposiziun in bain immobigliar da la confederaziun en la Mesolcina per construir ina plazza da transit per ils vagants esters.
L'agricultura en transfurmaziun
Er per l'agricultura vala uss la suandanta maxima: Dapli martgà, damain stadi. La nova politica agrara da la confederaziun maina ad ina ferma liberalisaziun. Il stadi duai bain procurar per bunas cundiziuns generalas, dentant betg pli intervegnir en il martgà. Uschia na s'occupa el betg pli da la tratga da biestga. Sin plaun chantunal è uschia daventada superpli la cumischiun per la tratga da biestga e po perquai vegnir dissolvida. Ils experts per muvel grond e muvel manidel èn stads fin uss funcziunaris uffizials che manavan er il cudesch da tratga. Perquai che quest'incumbensa daventa novamain chaussa da las federaziuns per la tratga da biestga, na drovi er nagins experts chantunals pli. Ultra da quai duai il fond puril per l'esit da biestga, cun ils meds dal qual ins ha promovì ulteriurmain la vendita da muvel, vegnir liquidà tras il chantun, perquai che las contribuziuns obligatorias da solidarietad na dastgan betg pli vegnir pretendidas, tenor dretg federal. L'assicuranza dal muvel cunter malsogna ed accident daventa facultativa per proprietarias e proprietaris d'animals, ella n'è pia betg pli prescritta stringentamain. Perencunter duain vegnir furmadas associaziuns regiunalas d'assicuranza da muvel, per ch'ils purs possian s'assicurar cunter gronds donns (incendi, donns elementars, accident e.u.v.). Quests èn ils puncts principals da las innovaziuns proponidas en ils decrets chantunalas respectivs pertutgant l'agricultura e la tratga da biestga. La regenza avra la consultaziun per quest pachet da refurmas ch'è ina part dal project "Essenzialisaziun e flexibilisa-ziun da la legislaziun e da l'applicaziun dal dretg EFLAD". Il termin dura fin la fin da zercladur 1999.
Midadas en la furmaziun professiunala
Actualmain vegn revedida la lescha federala davart la furmaziun professiunala. Tuttina pon vegnir fatgas differentas adattaziuns da la lescha chantunala davart la furmaziun professiunala en il rom dal project EFLAD. La regenza avra la consultaziun en chaussa, il termin dura fin mez fanadur 1999.
Las suandantas innovaziuns èn previsas:
- Il departament d'educaziun obtegna ina libertad da decider pli vasta areguard la repartiziun dals intschess da las scolas professiunalas,
- excepziuns duain esser pussaivlas per il princip, tenor il qual il lieu d'emprendissadi è decisiv per frequentar la scola professiunala. L'uffizi per la furmaziun professiunala è cumpetent,
- tgi ch'ha fatg in emprendissadi scursanì duai medemamain vegnir admess a l'examen final d'emprendissadi,
- studentas e students esters na duain betg vegnir admess mo a las scolas autas professiunalas, mabain er a las scolas spezialas superiuras en il Grischun. Per decisiuns d'admissiun è responsabla la regenza,
- la conclusiun da cunvegnas dal dretg administrativ cun auters chantuns e cun il Principadi da Liechtenstein duai vegnir extendida sin l'exteriur.
Sin il sectur finanzial vegnan a resultar custs supplementars per las vischnancas d'ina dimensiun da totalmain 310'000 fin 620'000 francs, perquai che las contribuziuns chantunalas a las scolas professiunalas, a las instituziuns per la scolaziun preprofessiunala sco er a la scola professiunala d'hotellaria e gastronomia dal Grischun ston vegnir reducidas correspundentamain tenor il plan da mesiras per equilibrar las finanzas 1999. In'ulteriura reducziun è previsa per las chasas da giarsuns e da dimora da las instituziuns per la scolaziun preprofessiunala e per las scolas da tegnairchasa e da puras. Questas reducziuns chaschunassan per il chantun respargns tranter 20'000 e 40'000 francs e fissan da purtar da las instituziuns pertutgadas.
Nova ordinaziun davart ils films
Medemamain en il rom dal project EFLAD dat la regenza en consultaziun l'ordinaziun dal cussegl grond davart ils films. Il termin dura fin ils 12 da fanadur 1999. Il decret ch'è oz en vigur deriva essenzialmain da l'onn 1960. El ha en emprima lingia in intent polizial, numnadamain da segirar l'urden public (morala e creanza, segirezza dals utilisaders e.u.v. tar la preschentaziun dals films). L'ordinaziun davart ils films vegn adattada als basegns midads e duai tegnair quint da las realitads localas (p.ex. preschentaziuns da films en lieus da cura, festivals da films e.u.v.).
Gea retegnì tar las novas ordinaziuns per asilants
Envers cusseglier federal Arnold Koller prenda la regenza posiziun pertutgant las ordinaziuns executivas tar la lescha d'asil revedida. Da princip vegnan quellas giuditgadas positivamain pertutgant lur concept. La cumplettaziun da las duas ordinaziuns executivas da fin uss cun trais ordinaziuns supplementaras è giustifitgada materialmain e renda pli clers ils secturs sensibels da la protecziun da datas e dal sustegn da l'execuziun. Ina remartga expressivamain negativa obtegnan dentant las stentas da spargn da la confederaziun sin donn e custs dals chantuns. Ultra da quai èn formulads tscherts reglaments a moda uschè nunclera, che l'obligaziun da surpigliar ils custs per ils chantuns n'è betg previsibla.
Cler na tar la revisiun da la LAM
Envers cussegliera federala Ruth Dreifuss s'exprima la regenza pertutgant la revisiun parziala da la lescha federala davart l'assicuranza da malsauns LAM (sectur finanziaziun dals ospitals). Ella è da la medema opiniun sco la confederaziun ch'igl exista in basegn d'agir urgent spezialmain per la finanziaziun dals ospitals. Las soluziuns en il project da lescha van dentant en la faussa direcziun per tscherts puncts decisivs. Il sboz vegn refusà en questa formulaziun, perquai ch'ils custs supplementars dal chantun èn insupportabels e perquai ch'el na resguarda insumma betg las finanzas chantunalas. Enstagl da sclerir, vegnan creadas numerusas novas intschertezzas. Las partiziuns mez privatas e privatas dals ospitals vegnan sutminadas per gronda part. Da princip na satisfan ellas betg a las cifras, sin las qualas il sboz sa basa. Il reglament proponì cuntrafa zunt fitg als arranschaments a la "maisa radunda". Ils chantuns han approvà quella giada il respargn da var 500 milliuns francs en il rom dal program per stabilisar las finanzas 1998 da la confederaziun be sut l'expressiva cundiziun, ch'i na vegnan adossads nagins ulteriurs custs supplementars als chantuns en il rom da la proxima revisiun da la LAM. La proposta da revisiun quinta uss dentant cun custs supplementars da milliardas, ch'ils chantuns pudessan cumpensar be cun in augment da taglia. Las stentas da spargn intensivas e da plirs onns fissan destruidas immediat. Per il Grischun resultassan custs supplementars da 15 fin 20 milliuns francs da las midadas proponidas da la finanziaziun dals ospitals. Per la dumonda d'ina nova finanziaziun dals ospitals propona la regenza da numnar ina gruppa d'experts che cumpiglia er represchentants dals chantuns e da restrenscher la participaziun als custs dals chantuns en cas d'ina ospitalisaziun ordaifer il chantun ch'è inditgada medicinalmain sin il tractament staziunar en la partiziun generala.
Projects da votaziun dals 13 da zercladur 1999
Dumengia, ils 13 da zercladur 1999 ha lieu ina votaziun dal pievel. Qua vegni decidì davart tschintg projects federals ed in chantunal.
Projects federals
- lescha d'asil
- conclus federal davart las mesiras urgentas sin il sectur d'asil e d'esters
- conclus federal per dar heroin sin recept dal medi
- midada da la lescha federala davart l'assicuranza d'invaliditad
- lescha federala davart l'assicuranza da maternitad
Projects chantunals
- revisiun parziala da la lescha da taglia per il chantun Grischun
Da las vischnancas
La regenza approva il project per construir da nov ina serra cun equipament interiur sin l'areal da la fundaziun J.P. Hosang Plankis a Cuira, la nova lescha davart las taxas da cura e la taxa per promover il turissem da Bravuogn sco er cun resalvas la revisiun totala da la planisaziun locala da St. Antönien.
Per ils sequents projects da construcziun da vias en il chantun vegni dà liber in import total da var 10.6 milliuns francs: correctura da la via taliana per la guntgida dal traffic sin la A13c, Soazza-tunnel sid dal San Bernardin, tschancun Pian San Giacomo-Malabarba, amplificaziun da la via da Mompé Tujetsch aifer il vitg, amplificaziun da la via da Sursaissa Chumenbühl-Meierhof, lavurs da cuvrida a Duvin aifer il vitg, guntgida da Flem tschancun e sutpassadi Staderas, lavurs da cuvrida aifer il vitg da Tavau ed a San Gaudenzio-Casaccia, amplificaziun da la via da Spinas ed amplificaziun da la via da colliaziun Ardez-Ftan-Scuol.
Chanzlia chantunala dal Grischun


Gremi: regenza
Funtauna: rg chanzlia chantunala dal Grischun