Ils dis europeics dal monument 2000 han lieu en il Grischun gia la fin d'emna dals 2/3 da settember. Quai sco concessiun a la veglia tradiziun grischuna: In'emna pli tard entschaiva en l'entir chantun la chatscha.
Quest onn ha lieu l'occurrenza a moda concentrada a Haldenstein. In ciclus d'occurrenzas ch'è vegnì concepì da la protecziun grischuna da la patria e da la tgira chantunala da monuments, s'occupa da differents temas architectonics en connex cun il vitg. En il center da l'optica stattan tant construcziuns singulas interessantas e da muntada sco er l'entir vitg. En quest connex duain vegnir tractadas dumondas da la tgira da monuments, da l'archeologia fin al svilup dals abitadis e da l'architectura contemporana. La finamira èsi da svegliar cun l'exempel da Haldenstein l'interess per l'aspect istoric dal vitg e per ils edifizis caracteristics e da preschentar en quest connex er las midadas da las structuras dals abitadis en il decurs dal temp.
Quest vitg pitschen è caracterisà da numerus edifizis da different gener sco il chastè magnific cun sia irradiaziun sin l'entira val, sias trais fortezzas Grottenstein, Haldenstein e Lichtenstein, ses center istoric dal vitg e ses excellents edifizis contemporans sco per exempel quels da l'architect indigen Peter Zumthor. Uschia datti guids atras il center vegl dal vitg fin als edifizis novs architectonicamain interessants, mo er visitas dal chastè ed in viadi tar las fortezzas. Tranter auter vegnan er preschentads ils resultats da las novas excavaziuns archeologicas e l'inventari d'abitadis che sa chatta en elavuraziun.
Il svilup architectonic dal center dal vitg e las dumondas davart la planisaziun dal territori e da la tgira da monuments che stattan en quest connex duain vegnir discutadas ed er vegnir examinadas a moda concreta. Quests projects vegnan elavurads a chaschun da questa occurrenza per ina gruppa d'edifizis en il center dal vitg ch'è caracterisà tras chasas veglias da purs e d'habitar sco er dals numerus uigls gronds e pitschens. Uschia duain vegnir preschentadas soluziuns architectonicas per problems da la protecziun dal maletg dal vitg, da la midada e la furmaziun nova architectonica, per midadas d'utilisaziun per uigls, per parcadis e.u.v.

Haldenstein - lieu istoric tranter ier e damaun/program

Sonda, ils 2 da settember 2000 sentupada: chasti da Haldenstein
09.00 Cussegliaziun da construcziun - furmar tranter mantegnair e svilup; duas perspectivas, dus referats
10.00 Pausa da caffè
10.30 Planisaziun locala a Haldenstein, co vinavant? -Preschentaziun da trais studis per furmar in quartier
11.30 Discussiun al podi davart ils trais studis cun ils projectaders sco er cun represchentants da la vischnanca, da la protecziun da la patria e da l'economia da construcziun
12.30 Gentar
14.00 Il vitg istoric da Haldenstein - in tur tras il vitg
15.30 Pausa da caffè
16.00 Ils origins da Haldenstein - infurmaziuns davart las novissimas excavaziuns archeologicas en il vitg
16.30 Il monument caracteristic da Haldenstein - in tur tras il chastè
17.30 Apéro

Dumengia, ils 3 da settember 2000 sentupada: Baselgia evangelica da Haldenstein
10.00 Matinée - Clot Buchli & Friends en la baselgia da Haldenstein, ovras da Marenzio, Mozart, Derungs, Seiber per vuschs e clarinettas, entrada libra - collecta
11.00 Ils segns caracteristics da Haldenstein - conservar las fortezzas - spassegiada tar las fortezzas cun gentar or dal satgados. (Il tur tar las fortezzas ha lieu be en cas da bell'aura. Infurmaziun dat il nr. da tel. 0800 800 404 davent da las 07.00).
16.00 Fin da l'occurrenza
Ulteriuras infurmaziuns dat la tgira chantunala da monuments sut il nr. da tel. Tel. 081/257 27 92
Gremi: tgira da monuments dal Grischun
Funtauna: rg tgira da monuments dal Grischun