Ils parlamentaris grischuns a Berna e la regenza grischuna han confermà en occasiun da lur scuntrada dals 5 da settember da sustegnair tuts trais projects d'energia. Els appelleschan communablamain a la populaziun da metter en l'urna in GEA traidubel a la votaziun dals 24 da settember.
Ins va d'accord: Tant ils parlamentaris grischuns a Berna sco er la regenza grischuna recumondan in gea traidubel als projects d'energia, tar la dumonda decisiva in gea a la taxa da promoziun. Questa tenuta è dal rest identica cun quella da la conferenza da las regenzas dals chantuns muntagnards.

Instradar la direcziun da la politica d'energia
La votaziun dals 24 da settember pussibilitescha al pievel svizzer da far ina correctura fundamentala, moderada e supportabla da la politica d'energia. Questa nova politica è coordinada cun la politica d'ambient e d'occupaziun. Ella remunerescha il diever raziunal d'energia (p. ex. isolaziuns d'edifizis) e l'applicaziun d'energia regenerabla (p. ex. stgaudament cun lain). La politica nova è obliada a la persistenza e resguarda ils basegns da las generaziuns futuras. Ella engrevgiescha il consum d'energia e reducescha las contribuziuns da la AVS dals lavurants e dals patruns. A medem temp mitigescha ella las consequenzas da la liberalisaziun dal martgà d'electricitad tar l'utilisaziun da nossa producziun d'electricitad indigena e regenerabla or da forzas idraulicas en in temp transitori limità a 15 onns. La via nova n'emplenescha betg la cassa dal stadi. Tut ils meds van enavos en l'economia ed als burgais.

Ils projects
La norma fundamentala che prevesa ina taxa d'ambient limitada è la basa en la constituziun federala per introducir la refurma da taglias ecologica. Uschia pon vegnir engrevgiads l'energia atomica, il petroli, il gas mineral ed il charvun cun maximalmain dus raps per ura kilowat (20 raps per liter ieli da stgaudar). Il retgav va cumplainamain enavos a patruns e patrunas, lavurants e lavurantas (reducziun da las contribuziuns da AVS). La taxa da promoziun che po vegnir incassada a basa d'ina disposiziun transitoria en la constituziun federala serva a promover il diever raziunal da las energias indigenas regenerablas. Cun 0.3 raps per ura kilowat (trais raps per liter ieli da stgaudar) sin energia atomica, petroli, gas mineral e charvun vegnan procurads ils meds per intimar persunas singulas e la mastergnanza da trair a niz la tecnica en svilup dal diever effizient d'energia (dus quarts dal retgav, numnadamain 220 milliuns francs per onn). Per las ovras idraulicas stat ultra da quai a disposiziun almain in quart (110 milliuns francs per onn) per meglierar lur mantegniment da posiziun e lur cumpetitivitad sin il martgà d'electricitad che s'avra. Il davos quart dal retgav po il cussegl federal impunder per furmar accents tar las applicaziuns menziunadas. La taxa da promoziun è la cuntraproposta dal parlament cunter l'iniziativa solara. L'iniziativa solara va en la medema direcziun sco la taxa da promoziun. Ella engrevgiescha dentant pli ferm las energias betg regenerablas, numnadamain cun 0.5 raps per ura kilowat. Ultra da quai na porscha ella naginas pussaivladads da sustegnair las ovras idraulicas en connex cun l'avertura dal martgà d'electricitad.

Energia sco center vital
L'energia è il center vital da mintga economia e societad industrialisada sco quella da la Svizra. Il consum d'energia - surtut d'ieli da stgaudar - ha effects incontestabels sin l'ambient natiral. La Svizra è dependenta per circa 80 pertschient d'imports d'energia da l'exteriur. Perquai paja nossa economia publica mintg'onn imports en l'autezza da milliardas. Noss trumfs sin il sectur d'energia èn las energias indigenas e regenerablas: il sulegl, la forza idraulica, la forza dal vent e la laina.
Chanzlia chantunala dal Grischun

Gremi: regenza e parlamentaris grischuns a Berna
Funtauna: rg chanzlia chantunala dal Grischun