La regenza grischuna sustegna in'adesiun da la Svizra a l'Organisaziun da las
Naziuns unidas (ONU). En vista a las cundiziuns politicas midadas considerescha ella
quest pass per pli ch'inditgà.
En il rom d'ina vasta consultaziun da la confederaziun beneventa la regenza
l'intenziun dal cussegl federal da manar la Svizra en l'ONU. Differentas ponderaziuns
plaidan ord vista grischuna cleramain per quest pass, damai ch'ils avantatgs d'ina
adesiun a l'ONU domineschan. La regenza animescha da prender a mauns ladinamain
ils pass necessaris per in'adesiun per ch'il pievel svizzer sappi decider uschespert sco
pussaivel en chaussa.
In'adesiun a l'ONU e cumpatibla cun la neutralitad svizra
Er sco commember cumplain da l'ONU po la Svizra manar vinavant la politica da
neutralitad. Neutralitad na dastga betg vegnir interpretada u scumbigliada en quest
connex cun in agir discret u schizunt cun in'abstinenza cumpletta. Gia oz exequescha
la Svizra cumplettamain e solidariamain las sancziuns economicas da las Naziuns
unidas. Plinavant vendan interpresas svizras ils pli differents products, spezialmain
vaccins per ils projects umanitars e per la collavuraziun da svilup directamain a l'ONU.
Er da quai fiss da desister sche la neutralitad vegniss interpretada a moda restrictiva.
L'adesiun a l'ONU è finanzialmain supportabla
In ulteriur engaschament da var 50 milliuns francs è responsabel. Quai
correspunda ad ina contribuziun da set francs per persuna da la populaziun svizra.
Quest basegn finanzial supplementar è supportabel en vista als avantatgs d'ina
adesiun ed en vista a las contribuziuns che la Svizra presta gia al sistem da l'ONU.
Questas expensas supplementaras correspundan sulettamain ad in augment da diesch
pertschient en cumparegliaziun cun las expensas actualas per l'ONU che vegnan
prestadas oravant tut per las organisaziuns spezialas.
L'adesiun a l'ONU è in act solidar
La collavuraziun internaziunala, il svilup e la segirezza èn per tut ils pajais da fitg
gronda muntada, p. ex. en vista als problems da migraziun e d'asil. Latiers duai e sto la
Svizra prestar in agid commensurà. Actualmain profitescha la Svizra da las operaziuns
da l'ONU per mantegnair la pasch, senza sa participar finanzialmain vid ils
custs.
L'adesiun a l'ONU va a prà cun las finamiras da la politica da l'exteriur da la
Svizra
Che las finamiras da las Naziuns unidas s'accordan cun quellas da la Svizra vegn
accentuà gia dal fatg che la Svizra è commembra da tut las organisaziuns spezialas da
l'ONU. La Svizra po realisar sias finamiras concernent la politica da l'exteriur be
communablamain e betg persula. Ina represchentanza optimala dals interess da la
Svizra en l'ONU è pussaivla be sco commember cumplain da questa organisaziun
mundiala.
L'adesiun a l'ONU dat a la Svizra ulteriuras schanzas
Condecider en il cussegl da segirezza po avair per consequenza ch'ils interess
svizzers vegnan resguardads meglier e quai er sco pajais neutral. Tras la
collavuraziun pli e pli stretga da las differentas instituziuns da l'ONU tranter auter cun
ils represchentants da l'economia, dentant er cun las organisaziuns betg
guvernamentalas, sa preschentan novas pussaivladads da prender influenza per la
Svizra sco commember a dretg cumplain.
Duns culturals da renconuschientscha e da promoziun
Ils sequents artists e las sequentas artistas obtegnan mintgamai in dun da
renconuschientscha en l'import da 10'000 francs:
- Linard Bardill en renconuschientscha da sia lavur encorunada da success sco
cabarettist, chantautur ed autur,
- Wolfram Bürkli en renconuschientscha da si'activitad durant decennis sco
ornitolog che ha gidà ad emprender d'enconuscher il mund dals utschals da l'Engiadina
e dal Grischun sco er per ses engaschament per promover l'ornitologia champestra,
- Gion A. Caminada en renconuschientscha da sias ovras architectonicas che
portan in'atgna e nova furma ch'è naschida or dal dialog e l'occupaziun cun la maniera
da construir tradiziunala rurala da sia patria grischuna,
- Vital Eggenberger en renconuschientscha da si'activitad sco autur ed illustrader
da guids da raiver, turas da skis e da mountainbike,
- Carl Elvedi en renconuschietnscha da sia gronda prestaziun sco solist ed en
undrientscha da ses engaschament extraordinari sco oraifer chantadur en il servetsch
da differents chors,
- Maria Ettlin-Janka en renconuschientscha da sia prestaziun per mantegnair e
documentar il dialect da Sursaissa, spezialmain sco autura da la "Obersaxer
Wörtersammlung", sco scriptura dialectala e redactura,
- Gisela Kuoni en renconuschientscha sa ses agir schurnalistic sco ambassadura
grischuna per l'art figurativ cun ina derasaziun naziunala ed internaziunala,
- Fritz Lichtenhahn en renconuschientscha da sias prestaziuns extraordinarias sco
actur en il territori da lieunga tudestga,
- Marcella Maier-Kühne en renconuschientscha da sias grondas prestaziuns sco
schurnalista e cronista e da ses engaschament instanchabel en favur da la cultura e
lingua da l'Engiadin'ota,
- Hans Niederdorfer en renconuschientscha da ses gronds merets sco musicant
popular, cumponist ed editur sco er per ses engaschament per tgirar e promover la
musica populara,
- Leonarda von Planta en renconuschientscha da sia lunga ed intensiva activitad en
favur da la cultura tranter la Svizra e l'Italia e spezialmain dal museum retic da Cuira, al
qual ella è sa deditgada a moda fitg intensiva e persistenta,
- Faust Signorell en renconuschientscha da sia gronda prestaziun sin il champ da
la linguistica e da la litteratur e per ses engaschament general en favur da lingua e
cultura,
- Mariano Tschuor en renconuschientscha da sia gronda prestaziun sco reschissur
ed en undrientscha da sia lavur ordvart impurtanta per la cultura en general e per il
teater en spezial,
- Peter Zinsli en renconuschientscha da ses gronds merits sco musicant popular e
cumponist sco er per ses engaschi en favur da la musica populara en il stil tradiziunal
grischun.
In dun da promoziun en l'import da mintgamai 7'000 francs obtegnan:
- Ivo Bärtsch, sautunz
- Marco Luca Castelli, actur
- Urs Frey, geograf da cultura
- Denise Carla Haas, actura/reschissura
- Florian Hitz, istoricher
- Florio Puenter, fotograf
- Silke Redolfi, istoricra
- Claudia Schmid, artista figurativa.
Ils duns vegnan consegnads venderdi, ils 17 da november a las 17.15 en la sala
dal cussegl grond.
Contribuziuns da sport
Ils sequents clubs da sport obtegnan contribuziuns da sport-toto en l'import total da
circa 28'000 francs:
- Secziun Péz Platta dal club alpin svizzer (CAS), per acquistar ina paraid da raiver,
- il club da ballape Mesocco per acquistar in segapastget,
- AC Poschiavo per sanar la plazza da ballape,
- AC Bergiaglia per construir ina nova plazza da gieu e da sport a Castasegna,
- l'uniun da tir Arosa per remplazzar tschintg indrizs da schibas da 50 m, e
- OLG Cuira per acquistar il sistem d'infurmaziun da posts "Sport Ident".
Consultaziun per mauns da la confederaziun
Envers cussegliera federala Ruth Metzler-Arnold s'exprima la regenza a moda
positiva concernent il sboz davart fixar da nov ils contingents da permissiun chantunals
per l'acquist d'abitaziuns da vacanzas ed unitads d'abitar en hotels d'appartements
tras persunas en l'exteriur per ils onns 2001 e 2002. La regenza beneventa il
mantegniment dal dumber total dals contingents per la vendita d'abitaziuns da
vacanzas e persunas en l'exteriur. Ella va d'accord che la clav da repartiziun
tranter ils chantuns na vegn betg midada e che stattan a disposiziun vinavant al
chantun Grischun 270 contingents.
Da las regiuns e vischnauncas
La midada dal plan regiunal directiv da la Val dil Rain grischuna concernent
l'explotaziun da material, deponias da material e deponias vegn approbada cun
resalvas e remartgas. I sa tracta en quest connex da remplazzar ils territori d'explotar
gera "Rodauen" ed "Obere und Untere Auen", Trimmis, tras il territori d'explotaziun
"Erweiterte Rheinauen".
Il project integral Fideris da las vischnancas da Fideris e Malans per garantir a
moda persistenta las funcziuns da protecziun dals guauds vegn approbada. Vid ils
custs generals da 2.4 milliuns, repartgids sin tschintg onns vegnan garantidas
contribuziuns chantunalas da 480'000 francs.
La revisiun parziala da la planisaziun locala da Madulain e la revisiun totala da la
planisaziun locala da Zuoz vegnan approbadas cun resalvas. Domaduas pertutgan
tranter auter la construcziun d'ina nova plazza da golf, quella da Zuoz ultra da quai in
indriz d'ennevar.
Fatgs da persunal
Andreas Hartmann, naschì 1947, da Luzein, domicilià a Maladers, e Max
Wildhaber, naschì 1956, da Flums SG, domicilià a Cuira, daventan cumissaris da taglia
tar l'administraziun da taglia. Domadus cumenzan l'entschatta da l'onn 2001.
Chanzlia chantunal dal Grischun
Gremi: regenza
Funtauna: rg chanzlia chantunala dal Grischun