Dumengia, ils 26 da november vegni votà en il Grischun davart 22
projects (tschintg confederaziun, 17 chantun). Ils projects chantunals
èn quels dal project "Essenzialisaziun e flexibilisaziun da la
legislaziun e da l'applicaziun dal dretg" (EFLAD) che vul repassar da
rudien il dretg grischun. Il project EFLAD ha pretendì grondas stentas
da l'administraziun, la regenza, ils adressats da la consultaziun e
finalmain dal cussegl grond durant passa quatter onns. El ha la finamira
da reducir regulaziuns nunnecessarias sco er da meglierar regulaziuns
insuffizientas. Effizienza ed orientaziun envers il client en
l'administraziun duain vegnir meglieradas a moda persistenta e per
persunas privatas duain vegnir creadas dapli libertads d'agir. En il rom
dal project EFLAD ha la regenza abrogà gia l'atun 1998 en ina giada 68
ordinaziuns da la regenza e revis 92 da quellas. Il cussegl grond da sia
vart ha abrogrà durant la sessiun da mars da quest onn 15 ordinaziuns
dal cussegl grond e revis diesch da quellas. Ils 26 da november vegnan
las votantas ed ils votants a far il davos pass dal project ed a
repassar las leschas.
Projects federals:
- iniziativa dal pievel per ina flexibilisaziun da la AVS - cunter l'auzament da la
vegliadetgna da renta per las dunnas
- iniziativa dal pievel per ina vegliadetgna flexibla da renta a partir da 62 onns per
dunna ed um
- iniziativa dal pievel spargnar tar il militar e tar la defensiun generala - per dapli
pasch e per plazzas da lavur orientadas vers il futur (iniziativa da redistribuziun),
- iniziativa dal pievel per custs d'ospital pli bass
- lescha davart il persunal da la confederaziun
Projects chantunals:
- abrogaziun da la lescha davart la fixaziun da las vischnancas politicas
- abrogaziun da la lescha davart l'applicaziun da la facultad da corporaziuns
- abrogaziun da la lescha davart conducts da bischens per il transport da petroli,
gas naturals e lur derivats
- abrogaziun da la lescha davart incassar ina taxa da chauns
- revisiun da lescha davart las scolas popularas dal chantun Grischun
- revisiun parziala da la lescha davart la furmaziun professiunala en il chantun
Grischun
- revisiun parziala da la lescha davart la promoziun d'impedids
- revisiun parziala da la lescha per mantegnair e promover l'agricultura
- revisiun parziala da la lescha forestala dal chantun
- revisiun totala da la lescha da pestga
- revisiun parziala da la lescha davart l'assicuranza d'edifizis dal chantun Grischun
- revisiun parziala da la lescha davart l'agid en cas da catastrofas
- revisiun parziala da la lescha d'expropriaziun dal chantun Grischun
- revisiun totala da la lescha davart ils guids da muntogna ed il sport da skis
- revisiun parziala da la lescha introductiva tar il cudesch civil svizzer
- revisiun parziala da la lescha da vischnancas dal chantun Grischun
- revisiun parziala da la lescha introductiva tar la lescha federala davart l'acquist da
bains immobigliars tras persunas a l'exteriur.
La regenza approva la contribuziun d'investiziuns a la Viafier retica
L'uffizi federal da traffic ha preschentà al chantun in sboz per la 29avla e 30avla
cunvegna davart l'agid d'investiziuns a la Viafier retica (VR) en l'import da var otg resp.
16 milliuns francs. Cun la resalva ch'er las ulteriuras partidas vegnan a suttascriver il
contract, vegn el approvà da la regenza. Ils meds da la 29avla cunvegna (sparta
infrastructura) vegnan duvrads per remplazzar tscherts trajects dal binari tranter Laret e
Wolfgang e tranter Zernez e Susch sco er la punt sur il flum Schaniela a Küblis, per
renovar la protecziun da las lingias da contact e per amplifitgar la rait da datas, quella
da la 30avla cunvegna (sparta traffic) per renovar a moda cumplessiva 29 vaguns da la
viafier dal Bernina e per construir sistems da WC en quels. Tenor la clav da repartiziun
valaivla pertutgan al chantun 18 pertschient dals bunamain 4.4 milliuns francs. Ils meds
vegnan resguardads en il preventiv e plan da finanzas dal chantun.
Consultaziuns a la confederaziun
Sin il sectur da l'assicuranza da malsauns datti differentas novaziuns. Tgi ch'abita
a l'exteriur, lavura dentant en Svizra sto da princip assicurar sasez en Svizra e betg
ses confamigliars senza activitad da gudogn. Il medem vala per las titularas ed ils
titulars d'ina renta ch'han lavurà en Svizra e che passentan lur vegliadetgna en
in stadi da la UE. Tut tenor il pajais da domicil valan disposiziuns spezialas, tenor las
qualas las persunas respectivas pon restar assicuradas cunter malsogna en lur pajais
da domicil. Sin il sectur da la reducziun da las premias èn cumpetents ils chantuns per
persunas assicuradas cun in liom actual cun in chantun (p.ex. cunfinaris/as e lur
confamigliars). Per persunas assicuradas senza in tal liom en Svizra prevesa il
cussegl federal ina procedura federala, en la quala la confederaziun procura per
l'execuziun e conderscha contribuziuns per reducir las premias. La regenza beneventa
da princip las midadas previsas. La calculaziun transparenta da la reducziun da las
premias ed il sustegn als chantuns tras l'uschenumnada "instituziun communabla"
vegnan considerads sco fatgs positivs. Problematic fissi dentant, sche persunas
vegnissan tractadas a moda ineguala, tut tenor sch'ellas vegnissan repartidas a la
procedura federala u a la procedura chantunala.
L'entschatta da l'onn 2001 va en vigur la lescha davart la medischina da
reproducziun. Davent da quest termin dovran ina permissiun dal chantun las persunas
ch'applitgeschan proceduras da la medischina da reproducziun, che conserveschan
schermenza u ch'intermedieschan spermas donadas. L'uffizi federal dal stadi civil
maina in register da las datas dals donaturs da spermas, en il qual l'uffant schendrà
tras donaziun da spermas po chattar pli tard las infurmaziuns necessarias. Las
regulaziuns executivas necessarias vegnan beneventadas da la regenza. Fixar las
premissas per la procedura da reporducziun sustegnida da la medischina è da gronda
impurtanza sut l'aspect da la protecziun da la dignitad umana, la persunalitad e da la
famiglia.
Sin il sectur da la medischina veterinara duain vegnir midadas
differentas ordinaziuns. Qua sa tracti spezialmain d'adattar la
prevenziun ed il cumbat cunter epidemias d'animals al stadi il pli nov
da la scienza ed a las enconuschientschas da la pratica. En emprima
lingia stattan mesiras supplementaras cunter la sturnadad bovina ed in
concept per cumbatter las pneumonias contagiusas las pli impurtantas
dals portgs. Las novaziuns vegnan da princip beneventadas da la regenza.
Ellas na servan betg mo per cumbatter cunter las epidemias, mabain er
per infurmar las consumentas ed ils consuments davart la provegnientscha
da la charn.
Da las vischnancas
La constituziun communala da Favugn vegn approvada.
La revisiun parziala da la planisaziun locala da Tenna vegn
approvada, quella da La Punt-Chamues-ch e quella da Jenins cun resalvas.
Chanzlia chantunala dal Grischun
Gremi: regenza
Funtauna: rg chanzlia chantunala dal Grischun